1191 - Zwycięstwo krzyżowców nad wojskami Saladyna w bitwie pod Arsuf. W 1187 roku Jerozolima została zdobyta przez muzułmanów pod wodzą Saladyna, a najświętsza relikwia chrześcijan - Ułamek Prawdziwego Krzyża - dostała się w ręce saracenów. Papież Klemens III wezwał do krucjaty, która miała odzyskać relikwie. Pierwszy na apel odpowiedział cesarz rzymski Fryderyk Barbarossa, zmarł jednak podczas drogi do Jerozolimy w 1189 roku. Po nim do Ziemi Świętej wyruszyli król Anglii Ryszard I Lwie Serce oraz król Francji Filip II August. 7 września 1191 roku Saladyn zdecydował się zaatakować armię krzyżowców kilka kilometrów na północ od Arsuf. Zwycięstwo europejskich wojsk przyczyniło się do zawarcia traktatu z Saladynem i przywróciło chrześcijanom swobodny dostęp do licznych miejsc kultu w Ziemi Świętej.

1533 - Urodziła się Elżbieta I, królowa Anglii, ostatnia z dynastii Tudorów, córka Henryka VIII i Anny Boleyn. Poprzez swoją politykę przyczyniła się do rozwoju kulturalnego i gospodarczego Anglii: doprowadziła do rozwoju stosunków wczesnokapitalistycznych w przemyśle i częściowo w rolnictwie, popierała ekspedycje morskie i kampanie handlowe. Zwycięstwo nad flotą hiszpańską w 1588 roku, otworzyło drogę do dominacji Anglii na morzu i dało początek szybkiemu rozwojowi handlu, rzemiosła i żeglugi. Za jej panowania doszło do reaktywowania i skonsolidowania kościoła anglikańskiego. Zmarła 24 marca 1603 roku. 490. rocznica

1619 - Zmarł Melchior Grodziecki, duchowny katolicki, jezuita, męczennik i święty Kościoła katolickiego. W 1603 roku wstąpił do Towarzystwa Jezusowego i dwa lata później złożył śluby zakonne ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Po przyjęciu święceń kapłańskich w 1614 roku, pracował w Czechach, jako kaznodzieja i spowiednik. Posłany w czasie wojny 30-letniej do Koszyc, po zdobyciu miasta przez wojska Jerzego I Rakoczego był torturowany i ścięty toporem za wyznawanie wiary katolickiej. Po ponad 350 latach zabiegów, został kanonizowany przez papieża Jana Pawła II - 2 lipca 1995 roku na Słowacji. Szczątki świętego, w 1784 roku złożone w tyrnawskim klasztorze sióstr urszulanek, spoczywają tam do dzisiaj. Urodził się prawdopodobnie w 1582 roku.

1633 - Początek odsieczy smoleńskiej zakończonej zwycięstwem wojsk Rzeczypospolitej i kapitulacją wojsk moskiewskich. 390. rocznica

1705 - Urodził się Matthäus Günther, znany także, jako Mathäus, bawarski malarz i grafik z czasów baroku i rokoko. Zaliczany do najbardziej znaczących niemieckich malarzy rokokowych obok Christiana Winka. Günther pozostawił po sobie szeroką spuściznę dekoracji kościelnych. Od około 1730 do 1787 ozdobił 40 kościołów, tworząc około 70 fresków i 25 obrazów. Działał na obszarze Wirtembergii, Bawarii, Frankonii i Tyrolu. Zmarł 30 września 1788.

1764 - Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla Polski, podczas ostatniego Sejmu elekcyjnego, przy zdecydowanym poparciu wojsk rosyjskich. Koronacja odbyła się 25 listopada 1764 roku w kolegiacie świętego Jana w Warszawie. Dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, był współtwórcą Konstytucji 3 Maja. Abdykował po III rozbiorze Polski. Był ostatnim królem Polski. Zmarł w Petersburgu 12 lutego 1798.

1776 - W wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych amerykański miniaturowy okręt podwodny "Turtle" bez powodzenia zaatakował brytyjską fregatę HMS "Eagle", operującą na rzece Hudson koło Manhattanu. Była to pierwsza próba bojowego wykorzystania okrętu podwodnego w historii. Kariera pierwszego amerykańskiego okrętu podwodnego zakończyła się tydzień później, kiedy brytyjski kuter zatopił okręt przewożący "Turtle".

1795 - Urodził się John William Polidori, angielski lekarz i pisarz pochodzenia włoskiego, który wprowadził postać wampira do literatury romantycznej. W 1819 roku opublikował książkę "Wampir". Zmarł śmiercią samobójczą 24 sierpnia 1821 roku.

1799 - Zmarł Jan Ingenhousz, holenderski chemik i przyrodnik, członek Towarzystwa Królewskiego w Londynie, nadworny lekarz austriackiej cesarzowej Marii Teresy. Był odkrywcą procesu asymilacji węgla oraz oddychania u roślin, czym dał początek nauce o fotosyntezie. Prowadził również badania w zakresie energii elektrycznej oraz przewodzenia ciepła. Urodził się 8 grudnia 1730 roku.

1805 - Urodził się Jan Józef Baranowski, ekonomista i finansista, szlachcic, językoznawca, inżynier oraz wynalazca z grona Wielkiej Emigracji. Był autorem wynalazków z dziedziny kolejnictwa, łączności, rachunkowości oraz maszyn liczących, w tym między innymi: semafora, kasownika do biletów i gazomierza. Zmarł 30 marca 1888 roku.

1808 - Urodził się William Lindley, angielski inżynier. Projektował i budował razem ze swoimi synami linie kolejowe, sieci kanalizacyjne i wodociągowe dla kilkudziesięciu miast europejskich, w tym dla Hamburga, Bazylei i Sankt Petersburga. W drugiej połowie lat 70. XIX wieku opracował projekt miejskiej sieci kanalizacyjno-wodociągowej dla Warszawy, nad której wykonaniem czuwali jego synowie. Zmarł 22 maja 1900 roku. 215. rocznica

1810 - Urodził się Hermann Heinrich Gossen, niemiecki ekonomista. Prekursor szkoły psychologicznej i matematycznej. Sformułował teorię zachowania konsumenta i pierwsze podstawowe zasady użyteczności krańcowej, zwane prawami Gossena. Zmarł 13 lutego 1858.

1812 - Zakończyła się trzydniowa bitwa pod Borodino, gdzie generał Michaił Kutuzow, dowódca armii rosyjskiej, próbował zatrzymać wojska napoleońskie. W wyniku starcia Kutuzow wycofał wojska z pola walki, otwierając tym samym Napoleonowi drogę do Moskwy. Wynik bitwy to taktyczne zwycięstwo Francuzów i strategiczny odwrót Rosjan. Rosjanie odnotowali od 45 do 50 tysięcy zabitych i rannych, Francuzi około 35 tysięcy, Epopeja Lwa Tołstoja "Wojna i pokój: zawiera szczegółowy opis tej bitwy.

1822 - Brazylia proklamowała niepodległość od Portugalii. Książę-regent Pedro I ogłosił utworzenie samodzielnego Cesarstwa Brazylii. W 1889 jego następca Pedro II został obalony i została utworzona republika federacyjna.

1824 - Zmarł August Bécu, chirurg i filozof, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, współzałożyciel i prezes Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego. W 1803 wydał broszurę "O wakcynie", dotyczącą odkrytej przez Edwarda Jennera metody szczepień ochronnych przeciw ospie. Sam tę metodę stosował, jako pierwszy na Litwie. Zginął od porażenia piorunem w swoim mieszkaniu w Wilnie. Według ówczesnych relacji - był to piorun kulisty. Urodził się 3 maja 1771 roku.

1829 - Urodził się Friedrich August Kekulé von Stradonitz, niemiecki chemik, profesor na uniwersytecie w Heidelbergu i Bonn, współtwórca teorii budowy związków organicznych. Jako jeden z pierwszych ustalił, w jaki sposób atomy łączą się w cząsteczki, odkrył też pierścieniową budowę benzenu, co zapoczątkowało nowy dział chemii organicznej - chemię związków aromatycznych. Zmarł 13 lipca 1896 roku.

1848 - Ustawa sejmu wiedeńskiego ostatecznie likwidująca stosunki poddańcze w Austrii. 175. rocznica

1887 - Urodził się Wacław Sokolewicz, magister farmacji, podpułkownik farmaceuta Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

1889 - Urodził się Marian Borzęcki, działacz polityczny i prawnik, komendant główny Policji Państwowej. W czasie okupacji pierwszy przedstawiciel rządu emigracyjnego na kraj. Został zamordowany w 1942 roku w niemiecki obozie zagłady w Mauthausen. Jego symboliczny grób znajduje się na warszawskich Powązkach.

1893 - Urodził się Edward Kościński, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. We wrześniu 1939 brał udział w obronie Lwowa. Po kapitulacji dostał się do sowieckiej niewoli. Został przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. 130. rocznica

1896 - Pierwszy w historii Wrocławia pokaz filmowy. Do seansu wykorzystano aparaturę braci Lumiere. Zorganizowała go spółka Deutsche Automaten-Gesellschaft Stollwerck &Co. z Kolonii. Firma posiadała licencje do wyświetlania filmów na całym terytorium Niemiec. W kolejnych latach we Wrocławiu pojawiały się różne kina wędrowne i salowe. Seanse kinowe składały się z krótkich filmów o różnej tematyce. Pierwsze kino wrocławskie powstało na początku XX wieku w domu towarowym Victoria przy Nikolaistrasse (obecnie ulica świętego Mikołaja). Kino nazywało się "Fata-Morgana” i pełniło również rolę piwiarni.

1906 - Urodził się Bolesław Barcz, grafik, rzeźbiarz, wydawca, autor rzeźb "Jan z Kolna", "Obrońca", współautor nowej czcionki nazwanej "Militari" oraz opracowań graficznych: "Ilustrowany Album Legionów Polskich 1914-1918", "Lotnictwo w Polsce" i "Wojciech Gerson". Zginął w Powstaniu Warszawskim, 7 września 1944 roku.

1909 - Urodził się Elia Kazan, amerykański pisarz i reżyser filmowy, pochodzenia greckiego. Jego filmy zwykle kontrowersyjne, poruszają drażliwe tematy. Do najbardziej znanych należą: "Tramwaj zwany pożądaniem”, "Viva! Zapata”, "Układ”, "Na wschód od Edenu” i "Wiosenna bujność traw”. W 1999 roku został uhonorowany Oscarem za całokształt działalności artystycznej. Jest uznawany za jednego z najważniejszych reżyserów w historii kina. Zmarł 28 września 2003 roku.

1914 - Urodził się James Alfred van Allen, amerykański geofizyk, badacz kosmosu, jeden z twórców pierwszego amerykańskiego sztucznego satelity, odkrywca dwóch pasów radiacyjnych otaczających Ziemię - nazwanych na jego cześć pasami Van Allena. Kierował badaniami naukowymi 24 ziemskich satelitów i misji planetarnych, począwszy od pierwszego amerykańskiego satelity Explorer 1, poprzez satelity Explorer 3 i Hawkeye 1, sondy Pioneer 10 i Pioneer 11, Mariner, Voyager, aż do Galileo. Zmarł 9 sierpnia 2006 roku.

1920 - Urodziła się Stefania Jabłońska-Bernatowicz, lekarka, profesor nauk medycznych, specjalista dermatolog, laureatka prestiżowych nagród. Była jednym z najczęściej cytowanych naukowców polskich oraz członkiem honorowym 48 towarzystw naukowych na świecie. Zmarła 8 maja 2017 roku.

1922 - Urodził się David Croft, brytyjski reżyser, scenarzysta, producent telewizyjny i aktor. Jeden z najpopularniejszych autorów seriali komediowych w historii brytyjskiej telewizji. Był współtwórcą seriali "Allo ’Allo!" i "Pan wzywał, milordzie?". Do jego najbardziej znanych produkcji należą także "Armia tatuśka", "Are You Being Served?" i "Hi-de-Hi!". Był czternastokrotnie nominowany do nagrody BAFTA, otrzymał ją dwa razy, w tym raz za całokształt twórczości. Zmarł 27 września 2011 roku.

1927 - Urodził się Juliusz Ludwik Englert, fotograf, edytor, działacz emigracyjny w Wielkiej Brytanii. Inicjator i autor ponad 100 wystaw fotograficznych w Polsce i Wielkiej Brytanii, poświęconych II wojnie światowej i wybitnym Polakom. Pomysłodawca i współautor wielu albumów fotograficznych, między innymi o generale Władysławie Andersie, Józefie Piłsudskim, generale Stanisławie Maczku i generale Władysławie Sikorskim. Członek Rady Naukowej Instytutu Polskiego i Muzeum imienia generała Sikorskiego w Londynie oraz członek Rady Naukowej Instytutu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Zmarł 13 stycznia 2010 roku.

1927 - Urodził się Theodore F. Twardzik, amerykański przedsiębiorca, popularyzator pierogów w Stanach Zjednoczonych. Gdy Twardzik był dzieckiem, jego matka sprzedawała domowe pierogi przed miejscowym kościołem w rodzinnej Pensylwanii. Nieznane w USA wyroby cieszyły się sporą popularnością wśród miejscowej ludności. W latach 50. Twardzik postanowił założyć firmę produkującą pierogi według jej przepisów i nazwać ją "Mrs. T’s Pierogies". Jej wyroby były pierwszymi mrożonymi pierogami dostępnymi w amerykańskich supermarketach. Zmarł 10 listopada 2016 roku.

1928 - Rozpoczął się pierwszy wyścig Tour de Pologne, obecnie największych szosowych zawodów kolarskich w Polsce i jednych z najstarszych wieloetapowych na świecie. Trwającą do 16 września rywalizację rozpoczęło 71 kolarzy, a ukończyło 43. Łączna długość pierwszego wyścigu to 1491 kilometrów. W klasyfikacji generalnej pierwszego Tour de Pologne zwyciężył Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego. 95. rocznica

1928 - Otwarcie w Gdyni pierwszej linii transoceanicznej do portów w Kanadzie i USA. 95. rocznica

1929 - Terroryści z Ukraińskiej Organizacji Wojskowej wysadzili w powietrze budynek dyrekcji lwowskich Targów Wschodnich. Była to impreza targowa, tradycyjnie organizowana we wrześniu, której celem było uczynienie ze Lwowa stolicy handlu Polski z krajami wschodnimi. W 1930 budynek odbudowano.

1930 - Urodził się Baudouin I, król Belgii, od 1951 roku. Panował 42 lata. Zmarł niespodziewanie 31 lipca 1993 roku nie zostawiając męskiego potomka. Jego następcą został młodszy brat Albert II.

1931 - Zmarł Ignacy Kłopotowski, prezbiter katolicki, prowadzący działalność charytatywną, wydawca prasy katolickiej, założyciel Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Loretańskiej, od 2005 błogosławiony. Rozwijając w Warszawie działalność wydawniczą nie zapomniał o najbardziej potrzebujących: w 1928 roku założył koło Wyszkowa ośrodek kolonijny dla biednych dzieci i osób starszych. Organizował dla nich bezpłatne kuchnie, kolonie, ochronki. Urodził się 20 lipca 1866 roku.

1931 - Polski pilot Bolesław Orliński zwyciężył w amerykańskich zawodach lotniczych National Air Races w Cleveland.

1936 - Urodził się Waldemar Ceran, historyk, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, członek Polskiej Akademii Nauk, badacz historii starożytnego Bizancjum, redaktor "Przeglądu Historycznego”, współtwórca "Encyklopedii kultury bizantyńskiej” oraz "Wielkiej Encyklopedii PWN”. Autor ponad 70 prac naukowych. Zmarł 20 czerwca 2009 roku.

1936 - Urodził się Buddy Holly, amerykański piosenkarz, gitarzysta i kompozytor, rockowy eksperymentator, jako pierwszy zaczął stosować dwuścieżkowy magnetofon i miksowanie ponagraniowe. Eksperymentował z instrumentarium, brzmieniem i nastrojem, pod tym względem wyprzedził swoją epokę, stając się pionierem progresywnego rocka. Był jednym z muzycznych wzorców dla artystów takich jak: Jimi Hendrix, Elvis Costello czy Bob Dylan. Zginął w wypadku lotniczym, 3 lutego 1959 roku.

1936 - Ostatni znany osobnik wilka workowatego padł w zoo w australijskim Hobart. Pierwotnie występował na terenach Australii i Nowej Gwinei, później został wyparty wyłącznie do Tasmanii. Po przybyciu Europejczyków na Tasmanię uznany został za szkodnika i wytępiony. Ostatni osobnik na wolności widziany był w 1932 roku. Cztery lata później padł w zoo w Hobart ostatni znany osobnik, nazywany Benjaminem. W 1986 gatunek został uznany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody za wymarły.

1937 - We Lwowie zmarł Tadeusz Pini, historyk literatury polskiej, badacz epoki romantyzmu, autor monografii "Krasiński. Życie i twórczość”, organizator i dyrektor powstałego w 1919 roku Instytutu Wydawniczego "Biblioteka Polska". Urodził się 9 kwietnia 1872 roku.

1937 - Zmarł Bogdan Hutten-Czapski herbu Leliwa, hrabia, polityk pruski, burgrabia Cesarskiego Zamku Poznańskiego, kurator uczelni warszawskich w latach 1915-1918, prezydent Związku Polskich Kawalerów Maltańskich 1926-1937, właściciel ordynacji Smogulec w obecnym województwie wielkopolskim, doktor honoris causa Uniwersytetu i Politechniki Warszawskiej. Urodził się 13 maja 1851 roku.

1939 - Redakcja radia BBC nadała pierwszą audycję w języku polskim, cztery dni po przystąpieniu Wielkiej Brytanii do wojny z Niemcami. Sekcja Polska BBC była jedną z pierwszych sekcji językowych w ramach Serwisu Zagranicznego. W czasie wojny ich liczba wzrosła do 45. Dla narodów okupowanej przez Niemców Europy audycje BBC były jedynym źródłem prawdziwych wiadomości. Podczas wojny Sekcja Polska BBC nadawała sześć audycji dziennie - przede wszystkim wiadomości o przebiegu działań zbrojnych i głównych wydarzeniach politycznych.

1939 - Kapitulacja załogi Westerplatte. Polscy żołnierze pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego bohatersko bronili Polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej przed agresją wojsk niemieckich przez siedem dni. Major Sucharski zdecydował o kapitulacji, mając na uwadze los rannych żołnierzy. W dowód uznania niemiecki generał Georg Eberhardt pozwolił majorowi Sucharskiemu odejść do niewoli z szablą oficerską. Ze 182 obrońców Westerplatte poległo 16, jeden zginął już po kapitulacji, a 50 zostało rannych.

1940 - Władze niemieckie ustaliły na terenie Generalnego Gubernatorstwa normy przydziału chleba: dla ludności polskiej - 1500 gramów tygodniowo, a dla ludności żydowskiej - 700 gramów.

1940 - Bitwa o Anglię: bombardowanie Londynu z udziałem ponad tysiąca niemieckich samolotów. Mimo, że Brytyjczycy zmobilizowali wszystkie swoje siły to Niemcy mieli nad nimi dużą przewagę. Zbombardowali cele przemysłowe, wojskowe i cywilne. Zginęło 450 osób, a 1600 było rannych. Niemcy stracili 41 maszyn. Dowództwo obrony Wielkiej Brytanii wysłało do wszystkich jednostek obrony terytorialnej komunikat o najwyższym stopniu zagrożenia inwazyjnego.

1940 - Urodził się Dario Argento, włoski reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Sławę przyniosły mu głównie filmy z gatunku horrorów, a szczególnie ich specyficznej włoskiej odmiany nazywanej giallo. Jednym z pierwszych filmów, w realizacji, których brał udział, był spaghetti western w reżyserii Sergio Leone "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" w 1968 roku. Napisał scenariusz do tego filmu wspólnie z Bernardo Bertoluccim. Jako reżyser Argento zadebiutował w 1970 filmem "Ptak o kryształowym upierzeniu". Dario Argento był również kompozytorem muzyki do "Świtu żywych trupów" w reżyserii George’a A. Romero.

1941 - Zmarł Secondo Pia, włoski prawnik. Fotograf amator, który, jako pierwszy, 28 maja 1898 roku wykonał fotografię Całunu Turyńskiego, odkrywając na nim wizerunek Jezusa. Według tradycji chrześcijańskiej w płótno to został po śmierci owinięty Jezus Chrystus, a charakter i umiejscowienie śladów odpowiada opisowi jego ran w Ewangelii, co pokrywa się z wynikami badań całunu. Jedną z hipotez dotyczących obrazu jest jego powstanie pod wpływem silnej energii pochodzącej z ciała. Kościół katolicki ani większość innych chrześcijańskich Kościołów i związków wyznaniowych nie określa, czy jest to naprawdę całun, w który owinięto Jezusa Chrystusa. Przez większość z nich zostało to zostawione osobistym osądom wierzących. Secondo Pia urodził się 9 września 1855.

1942 - W Zdziłowicach na Lubelszczyźnie Niemcy schwytali w obławie około 150 osób w wieku od 14 do 40 lat, których wywieziono do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Na miejscu rozstrzelano 72 mieszkańców narodowości żydowskiej.

1943 - Czterej żołnierze oddziału Armii Krajowej "Agat”, późniejszy "Parasol”, wykonali wyrok śmierci na zastępcy komendanta Pawiaka, oficerze SS Franzu Bürklu, znanym z okrucieństwa wobec więźniów. Akcja na ulicy Marszałkowskiej trwała około 90 sekund. Oprócz Franza Bürkla, nie licząc rannych, zginęło kilku innych Niemców. Oddział "Agat” nie poniósł strat. W odwecie za zabicie SS-mana Niemcy 8 września 1943 roku zamordowali około 30 osób. 80. rocznica

1944 - Pierwsze niemieckie pociski rakietowe V2 zostały wystrzelone na Paryż. Nowa hitlerowska broń została rozpracowana przez wywiad Armii Krajowej. Niemal nieuszkodzony niewybuch V2 został przejęty na poligonie Sarnaki i w specjalnej operacji lotniczej dostarczony aliantom. W lipcu i sierpniu 1944 Amerykanie przeprowadzili trzy naloty na Peenemünde, podczas których około 1200 samolotów B-17 "latających fortec" zrzuciło trzy tysiące ton bomb.

1946 - Urodził się Olgierd Łukaszewicz, aktor teatralny i filmowy. Początkowo związany z teatrami krakowskimi, później przeniósł się do Warszawy, gdzie występował na deskach: Dramatycznego, Powszechnego i Teatru Studio. W 1988 roku wyjechał do Wiednia. Na niemieckojęzycznych scenach występował nieprzerwanie osiem lat. Po powrocie do kraju związany z Teatrem Narodowym, potem ze Współczesnym i Polskim. Zagrał między innymi w filmach: "Sól ziemi czarnej”, "Noce i dnie”, "Seksmisja”, "Krótki film o zabijaniu”, "Karol - człowiek, który został papieżem”, "Generał Nil”, "Katyń” i "Kamienie na szaniec".

1946 - Urodził się Jerzy Salwarowski, dyrygent, kompozytor, doradca do spraw Wielkiej Symfoniki w Operze i Filharmonii Podlaskiej Europejskiego Centrum Kultury w Białymstoku. Pomysłodawca i organizator Festiwalu Muzycznego Toruń - Muzyka i Architektura. Laureat czołowych nagród krajowych i międzynarodowych konkursów dyrygenckich.

1946 - Urodził się Jerzy Stępień, prawnik i polityk, senator I i II kadencji, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, a w latach 2006-2008 prezes Trybunału Konstytucyjnego. W latach 2016-2017 prezes Instytutu Lecha Wałęsy. W 2020 roku nakładem Wydawnictwa Nieoczywiste ukazał się wywiad rzeka "Samorząd Wolności", który z Jerzym Stępniem przeprowadziła Renata Maciejczak.

1946 - Urodził się Massimo Fecchi, włoski rysownik, jeden z najpopularniejszych w Europie twórców komiksów z postaciami znanymi z uniwersum Kaczora Donalda. Po zdobyciu wykształcenia plastycznego w Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie rozpoczął współpracę z gazetą "Le Pioniere dell'Unita", na łamach, której wydawał komiksy "Picchio & Pacchio"". W latach 70. XX wieku współpracował z wytwórnią Warner Bros, tworząc komiksy z postaciami takimi jak Tom i Jerry, Królik Bugs czy Kot Sylwester. W 1998 nawiązał trwającą do dziś współpracę z Egmont. Do tej pory stworzył dla tego wydawnictwa ponad 100 komiksów.

1947 - Urodził się Edward Dusza, poeta emigracyjny, prozaik, krytyk literacki, dziennikarz, wydawca. Emigrant polityczny, nazywany ostatnim bardem polskiej emigracji niepodległościowej i żołnierskiej. Na emigracji wydał tomy poezji: "Szlakiem Madonny" i "Madonna z kołowrotkiem i inne wiersze" oraz szkice literackie: "Pieśniarz z pożogi", "O ludziach i książkach". Jego wiersze i eseje tłumaczone były na język angielski, japoński, francuski i ukraiński. Wieloletni senior-editor i redaktor "Gwiazdy Polarnej", najstarszego pisma polskiej emigracji w USA. Wydawca czołowych pisarzy emigracyjnych, między innymi dwóch książek Józefa Mackiewicza.

1948 - Urodziła się Susan Blakely, amerykańska aktorka. Odtwórczyni roli Julie Prescott w kultowym miniserialu "Pogoda dla bogaczy", za którą otrzymała Złoty Glob dla najlepszej aktorki w serialu dramatycznym i była nominowana do nagrody Emmy dla wybitnej głównej aktorki w serialu. Grała także w filmach: "Płonący wieżowiec", "Tacy byliśmy" oraz "Port lotniczy'79". 75. rocznica

1949 - Z trzech stref okupacyjnych mocarstw zachodnich na terenie byłych Niemiec, powstała Republika Federalna Niemiec ze stolicą w Bonn. W odpowiedzi na powołanie RFN strona komunistyczna utworzyła Niemiecką Republikę Demokratyczną, obejmującą obszar dawnej radzieckiej strefy okupacyjnej. Berlin został podzielony na część zachodnią i wschodnią. Do ponownego zjednoczenia Niemiec doszło 3 października 1990 roku.

1949 - Urodziła się Gloria Gaynor, amerykańska wokalistka, znana z przebojów soulowych i jazzowych, a także dyskotekowych przeróbek. Osiągnęła olbrzymią popularność dzięki przebojowi "I Will Survive". W połowie lat 80. XX wieku piosenkarka przeszła wewnętrzną przemianę, zwracając się w kierunku Kościoła katolickiego i muzyki gospel. Ostatni longplay "The Answer" piosenkarka nagrała w 2006 roku, jednak na scenie jest aktywna cały czas i wciąż koncertuje.

1951 - Zmarł John French Sloan, amerykański malarz i grafik, przedstawiciel modernizmu i realizmu. Należał do ugrupowania The Eight/Ashcan School, będąc jednym z najbardziej wpływowych jego członków. Malował sceny miejskie, charakterystyczne dla Nowego Jorku z przełomu XIX i XX wieku. Urodził się 2 sierpnia 1871. 1951 - Urodził się Mark Isham, amerykański kompozytor, tworzący głównie muzykę filmową, elektroniczną i jazzową, między innymi do filmów: "Myszy i ludzie”, "System”, "Siła i honor”, "Galapagos”, "Krwawy Romeo” i "Blade: Wieczny łowca". W 1992 roku za muzykę do obrazu "Rzeka wspomnień" nominowany do Oscara, a za film "Nell" z 1994 roku do Złotego Globu w kategorii "najlepszy soundtrack". Z jego pozafilmowych, jazzowych albumów najpopularniejsze to "Blue Sun" wydany w 1995 roku oraz "Miles Remembered: The Silent Way Project", na którym znalazły się kompozycje zarówno Milesa Davisa jak i samego Marka Ishama.

1951 - Urodził się Morris Albert, brazylijski piosenkarz. Najbardziej znany z utworu "Feelings” z 1975 roku, który stał się międzynarodowym hitem. Określany jest, jako artysta jednego przeboju. Piosenka "Feelings” okryła się złotem w Stanach Zjednoczonych i platyną w Kanadzie. Covery utworu utworzyły takie gwiazdy jak Ella Fitzgerald, Nina Simone, Barbra Streisand, Julio Iglesias, Cher, czy The Offspring. Artysta sprzedał płyty w ponad 50 krajach. Ich łączny nakład wynosi około 160 milionów egzemplarzy.

1951 - Urodziła się Christine Ellen Hynde, amerykańska piosenkarka i gitarzystka rockowa, liderka zespołu The Pretenders. W 1985 roku nagrała wraz z zespołem UB40 cover piosenki "I Got You Babe”, dokładnie po 20 latach od jej wykonania przez duet Sonny & Cher.

1952 - Urodziła się Iwona Bielska, aktorka, związana między innymi z Teatrem imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie i Narodowym Starym Teatrem. Zagrała w filmach "Ćma", "Wilczyca", "Na srebrnym globie", "Wesele" i "Wałęsa. Człowiek z nadziei".

1953 - Nikita Chruszczow objął stanowisko pierwszego sekretarza KC KPZR. Proces przejmowania władzy w ZSRR sfinalizował obejmując stanowisko premiera w 1958. W 1956 na XX zjeździe KPZR wystąpił z referatem "O kulcie jednostki i jego następstwach", w której ujawnił część prawdy o krwawych aspektach rządów Józefa Stalina. Referat, początkowo tajny, wywołał szok, zapoczątkowując dyskusję na temat przyczyn stalinizmu. XX zjazd stanowił kulminację nowej polityki Nikity Chruszczowa, określanej, jako "odwilż”, na którą składała się masowa rehabilitacja ofiar terroru oraz liberalizacja polityki kulturalnej i społecznej. 70. rocznica

1953 - Urodził się Zdzisław Rychter, aktor, kaskader i literat. Uchodzi za najczęściej obsadzanego w filmach aktora-naturszczyka. Od 1976 do 2002 zagrał w blisko 150 filmach, między innymi: "Przepraszam czy tu biją", "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz?", "Kuchnia polska" i "Marszałek Piłsudski". Był przyjacielem Jana Himilsbacha oraz świadkiem jego śmierci. Założył Stowarzyszenie Niekonwencjonalnych Postaci Filmowych "Gęba” imienia Jana Himilsbacha. 70. rocznica

1955 - W Peru przyznano kobietom prawa wyborcze.

1956 - Urodził się Tadeusz Bohdan Isakowicz-Zaleski, polski Ormianin, duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, działacz społeczny, historyk Kościoła, wieloletni uczestnik opozycji antykomunistycznej w PRL, poeta.

1956 - Urodził się Ryszard Riedel, wokalista zespołu Dżem, autor tekstów piosenek. Był samoukiem. Komponował muzykę, śpiewał i grał na harmonijce ustnej. Autor między innymi muzyki do przeboju "Czerwony jak cegła" oraz słów do piosenek: "List do M.", "Wehikuł czasu", "Whisky moja żono". Często określany, jako "ostatni hippis naszych czasów". Uzależniony od narkotyków, wiele razy musiał poddać się leczeniu. Od 1999 roku jest organizowany festiwal poświęcony pamięci Riedla - "Ku Przestrodze". W 2005 roku Jan Kidawa-Błoński nakręcił film "Skazany na bluesa", opowiadający historię życia wokalisty Dżemu, który zmarł 30 lipca 1994 roku.

1956 - Niespełna 16-letni Pelé zadebiutował w barwach Santos FC, strzelając jedną z bramek w meczu z Corinthians Santo André. Jego drużyna wygrała 7:1. Edson Arantes do Nascimento, czyli Pele jest uznawany za najlepszego piłkarza świata. Trzykrotnie zdobył ze swoją reprezentacją mistrzostwo świata. Pelé wystąpił w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzelił w nich 77 goli. Przygodę z kadrą narodową zakończył 18 lipca 1971 meczem z Jugosławią. Urodził się 23 października 1940 roku. Zmarł 29 grudnia 2022.

1957 - W Poznaniu urodziła się Ewa Kasprzyk, lekkoatletka, sprinterka, halowa mistrzyni Europy z 1988 roku, wielokrotna mistrzyni Polski. Rekordzistka Polski w biegu na 100 metrów i 200 metrów.

1957 - Po 10 dniach od wypłynięcia z Łeby, do szwedzkiej wyspy Lilla Karlsö przybiła świerkowa tratwa "Nord” dowodzona przez kapitana Andrzeja Urbańczyka. Wyprawa prowadzona była przy trudnych warunkach pogodowych.

1962 - Zmarła Karen Blixen, duńska pisarka, autorka opowiadań: "Siedem fantastycznych opowieści” i "Nieśmiertelna opowieść". Największą popularność przyniosła jej powieść "Pożegnanie z Afryką", będącą wspomnieniami o jej życiu w Kenii. Ekranizacja powieści powstała w 1985 roku. Urodziła się 17 kwietnia 1885 roku.

1964 - Urodził się Eric Lynn Wright, znany pod pseudonimem Eazy-E, amerykański raper, występujący solo oraz w grupie hip-hopowej NWA, uważany niekiedy za "ojca chrzestnego" gangsta rapu. Był członkiem gangu Crips. Zmarł 26 marca 1995.

1965 - Urodziła się Joanna Trzepiecińska, aktorka. Wystąpiła w filmach "Sztuka kochania", "Nad rzeką, której nie ma", "Papierowe małżeństwo", a także w serialach "Panny i wdowy", "Bar Atlantic" oraz "Rodzina zastępcza". Występuje z własnymi recitalami oraz, jako gość wyjątkowy w jazzowym projekcie Janusza Szroma "Straszni Panowie Trzej” śpiewając piosenki z Kabaretu Starszych Panów.

1967 - Na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Katowicach i Chorzowie uruchomiono kolejkę linową "Elka". Była to najdłuższa nizinna kolej linowa w Europie, o długości ponad 5,5 kilometra. W latach 70. przewoziła ponad 240 tysięcy osób rocznie, a szacuje się, że ogółem przewiozła 15,5 miliona pasażerów. Została zlikwidowana w 2006 roku z powodu złego stanu technicznego. Nową kolejkę uruchomiono w 2013.

1970 - W Izraelu zmarł Icchak Gruenbaum, działacz syjonistyczny, dziennikarz. W latach 1919-1932 poseł na Sejm RP, od 1933 roku w Palestynie. Jeden z sygnatariuszy deklaracji niepodległości Izraela, minister spraw wewnętrznych Izraela w latach 1948-1949. Urodził się 24 listopada 1879 roku.

1970 - Zmarł Donald Baxter MacMillan, amerykański żeglarz, podróżnik i badacz polarny. W czasie swej 46-letniej kariery odbył ponad 30 wypraw do Arktyki. Był pionierem wykorzystania w podboju regionów polarnych samolotu, radia i innych urządzeń elektrycznych. Wykonał tysiące fotografii i nakręcił wiele filmów przedstawiających przyrodę Arktyki i zamieszkujących ją ludzi. Sporządził pierwszy słownik języka Inuktitut. Urodził się 10 listopada 1874 roku.

1977 - Stany Zjednoczone zobowiązały się przekazać Panamie Kanał Panamski. Nastąpiło to w 1999 roku. Kanał został zbudowany w latach 1904-1914, a oficjalnie otwarty w 1920. Łączy wody Oceanu Atlantyckiego, przez Morze Karaibskie z wodami Oceanu Spokojnego. Jest jedną z najważniejszych dróg wodnych świata, która wydatnie skróciła trasę, jaką musiały pokonywać wcześniej statki, na przykład droga morska z San Francisco do Nowego Jorku uległa skróceniu o 14 tysięcy kilometrów. Podczas budowy Kanału Panamskiego zmarło około 25 tysięcy robotników.

1978 - W Londynie agent komunistycznego bułgarskiego wywiadu przeprowadził śmiertelny w skutkach zamach na bułgarskiego pisarza i dysydenta Georgija Markowa. Dramaturg i powieściopisarz w 1969 uciekł na Zachód z Bułgarii. Pracował w Londynie w serwisie światowym BBC, dla Radia Wolna Europa i Deutsche Welle. Był nieprzejednanym krytykiem komunizmu, wyjawiał tajniki życia społecznego w komunistycznej Bułgarii. Reżim postanowił go zabić, korzystając z pomocy KGB. Dopiero trzecia próba zamachu okazała się skuteczna. Do zabójstwa zamachowcy użyli rycyny. 45. rocznica

1985 - Zmarł Rodney Porter, angielski biochemik, profesor uniwersytetu w Londynie, laureat Nagrody Nobla w 1972 roku, w dziedzinie medycyny, za osiągnięcia w pracy nad strukturą molekularną przeciwciał. Urodził się 8 października 1917 roku.

1986 - Prezydent Chile Augusto Pinochet został lekko ranny po ostrzelaniu jego limuzyny przez grupę komunistycznych zamachowców pod Santiago. W zamachu zginęło pięciu ochroniarzy, a 11 zostało rannych. W czasie 17 lat dyktatury Pinocheta zginęło około trzech tysięcy osób, skazanych na śmierć przez trybunały wojskowe, zabitych w śledztwie lub podczas rzekomych prób ucieczki. W więzieniach i obozach znalazło się ponad 100 tysięcy Chilijczyków, a blisko pół miliona musiało emigrować z kraju.

1987 - Erich Honecker, jako pierwszy w historii przywódca NRD, przybył z oficjalną wizytą do RFN.

1988 - Zmarł Bolesław Płotnicki, aktor, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku. Grał w filmach: "Piątka z ulicy Barskiej”, "Prawo i pięść” i "Gdzie jest generał”, a także w serialach telewizyjnych: "Janosik”, "Wojna domowa" i "Stawka większa niż życie”. Urodził się 17 czerwca 1913 roku. 35. rocznica

1989 - Rozwiązano ZOMO, czyli Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej, powołane w drugiej połowie 1956, po wydarzeniach Poznańskiego Czerwca, do "likwidacji zbiorowych naruszeń porządku publicznego". Rozwiązano je rozporządzeniem ministra MSW, jako negatywny i powszechnie znienawidzony symbol władzy PRL.

1992 - Zmarł Włodzimierz Wnuk, jeden z najwybitniejszych pisarzy Podhala, działacz ruchu podhalańskiego, redaktor Instytutu Wydawniczego PAX, związany z "Tygodnikiem Powszechnym". W swoim pisarstwie najczęściej zajmował się historią Podhala i ruchu regionalnego. Urodził się 15 maja 1915 roku.

1994 - Zmarł Terence Young, brytyjski reżyser filmowy. Największą popularność zdobył dzięki wyreżyserowaniu trzech filmów z bondowskiej serii: "Doktor No", "Pozdrowienia z Moskwy" i "Operacja Piorun". Jako czołgista podczas II wojny światowej brał udział w bitwie o Arnhem. W 1946 roku był jednym z reżyserów filmu "Ich jest chwała", opisującego działania wojenne na moście w Arnhem. Urodził się 20 czerwca 1915 roku.

1996 - W Las Vegas został postrzelony pięciokrotnie przez nieznanego sprawcę raper Tupac Shakur. Zmarł w szpitalu 13 września. Według Black Entertainment Television był najbardziej wpływowym raperem w historii, natomiast magazyn "Rolling Stone" umieścił go na 86. miejscu wśród 100 największych artystów wszech czasów.

1998 - Rozpoczęto akcję oznaczania tak zwanymi czarnymi punktami szczególnie niebezpiecznych miejsc na drogach. Łącznie ustawiono ich około 1600. Kilkaset metrów przed takim szczególnie niebezpiecznym miejscem lub odcinkiem drogi stawiano duże kwadratowe tablice z wymalowanym symbolem czarnego punktu. Na tablicy umieszczona była informacja, ile osób zginęło w tym miejscu, a ile zostało rannych w ciągu ostatnich trzech lat. Stawianie takich znaków przerwano w 2003 roku. W 2007 uruchomiono za to program "Drogi Zaufania", w którym postawiono na kompleksowe inwestycje w infrastrukturę drogową. 25. rocznica

1999 - Indonezyjski rząd wprowadził stan wojenny na Timorze Wschodnim. W maju 1999 Indonezja i Portugalia podpisały porozumienie przyznające Timorowi Wschodniemu prawo do samostanowienia. W sierpniu 1999 przeprowadzono, nadzorowane przez ONZ, referendum, w którym 80 procent mieszkańców Timoru Wschodniego opowiedziało się za niepodległością. Przeciwnicy niepodległości wzniecili zamieszki, po których Indonezja wprowadziła w Timorze Wschodnim stan wojenny i przysłała dodatkowe oddziały wojska.

2001 - W mieście Jos w Nigerii wybuchły trzydniowe walki między chrześcijanami a muzułmanami, w których zginęło ponad 900 osób.

2003 - Zmarł Warren Zevon, amerykański wokalista i kompozytor rockowy. Obok Boba Dylana i Neila Younga jeden z najciekawszych pieśniarzy folk-rockowych, choć od obu znacznie mniej znany. Utwory Zevona charakteryzowały się rockową ostrością, a ich teksty były bardzo niepoprawne politycznie oraz przesycone czarnym humorem i groteską. Największy przebój Zevona to "Werewolves of London". Urodził się 24 stycznia 1947 roku. 20. rocznica

2009 - Rozpoczęły się, rozgrywane po raz drugi w Polsce, 36. Mistrzostwa Europy w Koszykówce Mężczyzn. Turniej trwał do 20 września, a mecze rozgrywano w siedmiu miastach Polski. Wzięło w nich udział 16 czołowych reprezentacji kontynentu. Mistrzem Europy została Hiszpania, która w finale pokonała Serbię. Polska odpada w fazie grupowej i zajęła dziewiąte miejsce.

2010 - Zmarł Clive Donner, brytyjski reżyser i montażysta filmowy. Jego ojciec był muzykiem, matka prowadziła sklep z ubraniami. Dziadkowie byli polskimi imigrantami. W latach 70. i 80. współpracował głównie z telewizją, reżyserując seriale telewizyjne, filmy dokumentalne oraz reklamy. Światową sławę przyniósł mu film "Co słychać, koteczku?" z 1965 roku. Scenariusz filmu napisał Woody Allen, który zagrał również jedną z drugoplanowych ról. Urodził się 21 stycznia 1926 roku.

2010 - Zmarł John Werner Kluge, amerykański przedsiębiorca, potentat medialny, klasyfikowany na 35. miejscu na liście najbogatszych ludzi na świecie. W 1987 "Forbes Magazine” umieścił go na szczycie listy najbogatszych ludzi w USA. Jego majątek oszacowano na 10,5 miliarda dolarów. W 2000 roku John Kluge przekazał Bibliotece Kongresu 60 milionów dolarów, ustanawiając nagrodę Biblioteki Kongresu USA. Urodził się 21 września 1914 roku.

2011 - W rosyjskim Jarosławiu krótko po starcie rozbił się samolot Jak-42D, którym na mecz do Mińska leciała drużyna hokejowa Łokomotiw. Zginęły 44 osoby, a jedna została ciężko ranna. W listopadzie 2011 roku specjalna komisja poinformowała, że przyczyną katastrofy były błędy pilotów.

2012 - Zmarł Leszek Drogosz, bokser, trzykrotny mistrz Europy, brązowy medalista olimpijski, wielokrotny medalista mistrzostw Polski, zwany "Czarodziejem ringu”, aktor niezawodowy. Zadebiutował w 1966 roku w filmie "Bokser", w którym zagrał pięściarza Jacka Walczaka. Wystąpił także w dwóch produkcjach Andrzeja Wajdy - "Polowaniu na muchy" oraz "Krajobrazie". Urodził się 6 stycznia 1933 roku.

2013 - Wystrzelono amerykańską sondę księżycową LADEE. Jej misja zakończyła się 18 kwietnia 2014 w wyniku zaplanowanego zderzenia z powierzchnią Księżyca. 10. rocznica

2013 - Podczas sesji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Buenos Aires wybrano Tokio na gospodarza XXXII Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2020 roku. Tokio było już gospodarzem letnich igrzysk w 1964 roku. Igrzyska, z powodu pandemii koronawirusa, zostały przeniesione na 2021 rok. Reprezentacja Polski wywalczyła w Tokio 14 medali - cztery złote, pięć srebrnych i pięć brązowych. 10. rocznica

2017 - Prawie sto osób zginęło, a ponad 300 zostało rannych w trzęsieniu ziemi w meksykańskich stanach Chiapas, Oaxaca i Tabasco. Wstrząsy zniszczyły miasto Juchitan, gdzie doszło do zawalenia się szpitala i ratusza. Łącznie około 2,5 miliona osób potrzebowało pomocy: dachu nad głową, prądu, wody i jedzenia.

2017 - W Bawarii zmarł Kazimierz Maciejewski, działacz opozycji antykomunistycznej w PRL. Współpracownik Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR”, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Ruchu Młodej Polski i Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Był organizatorem strajków w Fabryce Urządzeń Okrętowych TECHMET w Pruszczu Gdańskim. Internowany w stanie wojennym. W październiku 1982 - z paszportem "bez prawa powrotu” - wyemigrował do Bawarii. W 1985 roku został wpisany do indeksu osób niepożądanych w PRL. Urodził się 27 lutego 1950 roku.

2018 - Zmarła Szarlota Pawel, graficzka, rysowniczka i scenarzystka komiksowa, ilustratorka. Przez wiele lat związana z młodzieżową gazetą harcerską "Świat Młodych", następnie z "Uśmiechem Numeru". Autorka serii komiksowych o Jonku, Jonce i Kleksie oraz o Kubusiu Piekielnym, których przygody publikowała początkowo na łamach "Świata Młodych", a następnie w osobnych albumach. Nazywana "pierwszą damą polskiego komiksu”. Zajmowała się też ilustrowaniem gazet, książek i czasopism, rysunkiem satyrycznym i malarstwem. Urodziła się 4 listopada 1947 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Zdzisław Szostak, kompozytor i dyrygent. Pod jego batutą wykonano nagrania do 200 filmów, były to kompozycje między innymi Wojciecha Kilara i Zbigniewa Preisnera. Sam jest twórcą muzyki do 40 produkcji, w tym 20 filmów fabularnych, między innymi do "Królowej Bony", "Thais" i "Kornblumenblaun". W czasie swojej kariery był związany z Filharmoniami: Łódzką i Poznańską oraz Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Łodzi. Urodził się 13 stycznia 1930 roku.

2019 - Zmarł Camilo Sesto, hiszpański piosenkarz, twórca tekstów piosenek, producent i kompozytor ballad muzyki latynoskiej. Jako kompozytor pisał teksty dla między innymi: Angela Carrasco, Miguela Bosé, Lucía Méndez, Charytín Goyco i José José. W czasie swojej kariery został jednym z najbardziej wpływowych artystów muzyki rockowej w Hiszpanii. Sprzedał ponad 175 milionów albumów na świecie. Urodził się 16 września 1946 roku.