Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-08-24, 07:30 Autor: IAR/D.Panek

Kartka z kalendarza

24 sierpnia - Dzień Niepodległości Ukrainy, obchodzony w rocznicę proklamowania niepodległości.
70 - Zmarł Bartłomiej Apostoł, męczennik i święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej Kanonu rzymskiego. Miał głosić Ewangelię w Armenii, a także w Indiach, Arabii, a nawet w Etiopii. Z rozkazu króla Armenii został pojmany, torturowany, rozpięty na krzyżu głową w dół, żywcem obdarty ze skóry, ukrzyżowany, a następnie ścięty. Data urodzin Apostoła nie jest znana, natomiast wiadomo, że miał przyjść na świat w Kanie Galilejskiej. Relikwie świętego znajdują się w Bazylice świętego Bartłomieja w Rzymie.

79 - Wybuch wulkanu Wezuwiusz zniszczył włoskie miasta Pompeje, Herculanum i Stabie. Katastrofę opisał naoczny świadek Pliniusz Młodszy.

410 - Rzym został zdobyty przez Germanów, pod wodzą Alaryka. Było to drugie oblężenie od czasów Hannibala. Po trzech dniach Alaryk wycofał się z Rzymu, zostawiając spustoszone miasto i uprowadzając jeńców, a wśród nich siostrę cesarza Galię Placydię. Wizygoci z racji tego, że byli arianami oszczędzili budowle kościelne w tym dwie główne bazyliki Piotra i Pawła. Zdobycie Rzymu było wielkim szokiem dla mieszkańców Italii, przekonanych o potędze "Wiecznego Miasta”.

1109 - Wojna polsko-niemiecka: Początek oblężenia grodu w Głogowie przez wojska cesarza Henryka V. Obrona grodu głogowskiego zakończyła się odstąpieniem od oblężenia sił niemiecko-czeskich, co wpłynęło na przebieg całej wojny. Walki wojów polskich w obronie Głogowa zostały, po 1990 roku, upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

1313 - Zmarł cesarz Henryk VII Luksemburski, król Niemiec, od 1308 do 1312 roku - cesarz rzymski. Urodził się około 1278 roku. 710. rocznica

1456 - W Moguncji zakończono druk pierwszej edycji Biblii Gutenberga. Była to pierwsza książka wydrukowana za pomocą ruchomych czcionek drukarskich. Biblia wydrukowana została prawdopodobnie w około 200 egzemplarzach - 165 na papierze i 35 na pergaminie. Do naszych czasów przetrwało 48 egzemplarzy, z czego tylko 20 kompletnych. Najwięcej w Niemczech - 12. Jedyny egzemplarz, który znajduje się w Polsce, jest odbity na papierze, ma oryginalną XV-wieczną oprawę, wykonaną przez introligatora mistrza Henryka Costera z Lubeki i przechowywany jest w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

1561 - Urodził się Bartłomiej Pitiscus, uczony: matematyk, astronom i teolog kalwiński. Jako pierwszy użył terminu "trygonometria". Pitiscusowi przypisuje się także wprowadzenie przecinka w zapisie ułamków dziesiętnych. Jego imieniem nazwany jest krater na Księżycu. Zmarł 2 lipca 1613 roku.

1572 - Noc świętego Bartłomieja - spisek, kierowany przez królową Katarzynę Medycejską i Henryka Gwizjusza. W nocy z 23 na 24 sierpnia katolicy przeprowadzili masową rzeź hugenotów, przybyłych na ślub Henryka Nawarskiego z Małgorzatą de Valois. W Paryżu zginęło około trzech tysięcy hugenotów, w całej Francji prawie 20 tysięcy. Noc ta jest nazywana nocą Świętego Bartłomieja.

1680 - Zmarł Thomas Blood, irlandzki poszukiwacz przygód, który zasłynął kradzieżą królewskich klejnotów z twierdzy Tower w Londynie. Urodził się w 1618 roku.

1736 - Urodził się Stanisław Małachowski, marszałek Sejmu Czteroletniego, członek Stronnictwa Patriotycznego, gorący zwolennik Konstytucji 3 Maja. Był prezesem Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego. Jako prezes Rady, Małachowski był zwolennikiem reaktywowania w Księstwie Konstytucji 3 maja i przeciwnikiem wprowadzenia Kodeksu Napoleona oraz innych projektów ministra sprawiedliwości, Feliksa Łubieńskiego. Zmarł 29 grudnia 1809 roku.

1776 - Urodził się Józef Maria Hoene-Wroński, matematyk, fizyk, filozof, ekonomista, oficer w armii Tadeusza Kościuszki, a następnie w armii rosyjskiej. Przedstawiciel polskiej filozofii mesjanistycznej, wprowadził pojęcie "mesjanizmu”, które potem często wykorzystywał Adam Mickiewicz, co było przyczyną ich sporów. Pozostawił kilkadziesiąt prac, wszystkie w języku francuskim. Zmarł 9 sierpnia 1853 roku.

1821 - Podpisano układ z Cordoby na mocy, którego Hiszpania przyznała niepodległość Meksykowi. Po trwającej ponad 10 lat wojnie o niepodległość wojska hiszpańskie zostały pokonane przez oddziały kreolskie pod dowództwem Agustína de Iturbide, a wicekról Juan Ruiz de Apodaca musiał abdykować.

1821 - Zmarł John William Polidori, brytyjski lekarz i pisarz pochodzenia włoskiego, który wprowadził postać wampira do literatury romantycznej w opowiadaniu "Wampir". Zmarł śmiercią samobójczą. Urodził się 7 września 1795 roku.

1831 - Karol Darwin został zaproszony do wzięcia udziału w wyprawie na brytyjskim statku HMS "Beagle”. Odkrycia poczynione przez brytyjskiego przyrodnika i geologa podczas podróży stworzyły podstawę teorii ewolucji, dzięki czemu okręt ten stał się jednym z najsłynniejszych w historii. W czasie pięcioletniej podróży naukowiec rozwinął swoją wiedzę geologiczną i zebrał materiały do badań geologicznych. Publikacja dziennika z podróży spotkała się z żywym zainteresowaniem czytelników. Zaintrygowany problemami geograficznego rozmieszczenia okazów dzikiej przyrody i skamieniałości, które zebrał podczas podróży, Karol Darwin badał zmiany, jakim ulegały gatunki i w 1838 roku stworzył teorię doboru naturalnego.

1853 - Amerykański kucharz przypadkowo wynalazł chipsy ziemniaczane. George Crum, zdenerwowany przez klienta, któremu nie odpowiadała grubość pieczonych ziemniaków, pokroił je tak cienko, że były prawie przezroczyste. Ku jego zaskoczeniu klientowi bardzo spodobały się tak cienko pokrojone ziemniaki, dlatego kucharz wprowadził na stałe chipsy do swojego menu pod nazwą "Saratoga Chips”. 170. rocznica

1858 - Urodził się Wacław Sieroszewski, pisarz, etnograf, działacz niepodległościowy. Za działalność polityczną dwukrotnie zesłany na Syberię. W odrodzonej Polsce senator i prezes Polskiej Akademii Literatury, autor prac etnograficznych "Dwanaście lat w kraju Jakutów”, "Korea. Klucz Dalekiego Wschodu” i beletrystycznych: "Na kresach lasów”, "Ciupasem na Syberię” oraz "W matni”. Zmarł 20 kwietnia1945 roku. 165. rocznica

1866 - W Wiedniu wybuchła epidemia cholery, która spowodowała śmierć 15 tysięcy osób.

1870 - Urodził się Leon Wasilewski, polityk, dyplomata, historyk, członek PPS i PPS-Frakcja Rewolucyjna, w czasie I wojny światowej działacz Polskiej Organizacji Narodowej; uczestnik negocjacji pokojowych kończących wojnę polsko-bolszewicką; autor prac "Litwa i Białoruś”, "Ukraińska sprawa narodowa”; ojciec Wandy Wasilewskiej. Zmarł 10 grudnia 1936 roku.

1875 - Matthew Webb, brytyjski kapitan floty handlowej, jako pierwszy przepłynął wpław Kanał La Manche. Zajęło mu to 21 godzin i 45 minut. Urodził się 19 stycznia 1848 roku, a zginął 24 lipca 1883 podczas próby przepłynięcia wodospadu Niagara.

1890 - Urodził się Duke Kahanamoku, hawajski pływak, wielokrotny medalista igrzysk olimpijskich, uważany za wynalazcę nowoczesnego surfingu. Pomiędzy swoimi zawodami podróżował po świecie, szczególnie do Australii i Stanów Zjednoczonych, dając pokazy pływackie. Tym samym popularyzował nowy sport - pływanie na desce, który wcześniej był znany tylko na Hawajach. Mieszkając w Kalifornii w czerwcu 1925 roku Kahanamoku, uratował ośmiu ludzi z kutra rybackiego, który przewrócił się na wysokiej fali podczas próby wejścia do przystani morskiej. Zmarł 22 stycznia 1968 roku.

1891 - Urodził się Ludwik Idzikowski, major, pilot wojskowy, od początku niepodległej Polski w lotnictwie wojskowym, instruktor w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu. Podczas wojny polsko-ukraińskiej uczestniczył w walkach lotniczych podczas obrony Lwowa. Uczestniczył też w wojnie polsko-bolszewickiej. Zginął 13 lipca 1929 roku, na Azorach, podczas drugiej próby przelotu przez Ocean Atlantycki.

1898 - Zmarł Kazimierz Gzowski, kanadyjski inżynier budowlany, polskiego pochodzenia, projektant i budowniczy mostu na rzece Niagara koło Buffalo, twórca parku narodowego na obszarze wodospadu Niagara - Niagara Parks Comission - i jego pierwszy prezes, pionier budowy kolei kanadyjskich. Jeden z najwybitniejszych inżynierów z grona Wielkiej Emigracji. Urodził się 5 marca 1813 roku. 125. rocznica

1899 - Urodził się Jorge Luis Borges, argentyński pisarz, autor utworów prozatorskich, między innymi: "Fikcje”, 'Twórca”, "Powszechna historia nikczemności", "Alef", "Raport Brodiego" oraz szkiców literackich i antologii literatury fantastycznej. W 1979 roku został laureatem Nagrody Cervantesa. Uznawany za jedną z najbardziej charakterystycznych postaci literatury XX wieku. Zmarł 14 czerwca 1986 roku.

1905 - Urodziła się Irena Ładosiówna, aktorka, reżyser teatralna, kierowniczka artystyczna, współzałożycielka studia dramatycznego przy Teatrze Miejskim w Lublinie, aktorka teatrów: Dramatycznego, Narodowego i Ateneum w Warszawie. Wystąpiła w filmach: "Nagrody i odznaczenia”, "Na wylot”. Zmarła 7 maja 1976 roku.

1905 - Urodził się Marian Piechal, poeta, eseista, tłumacz, autor zbiorów poezji: "Krzyk z miasta”, "Srebrna waga”, "Garść popiołu”, "Punkt oparcia”, 'Słowne istnienie” oraz esejów: "Żywe źródła”, "Poezja i coś więcej” oraz utworów dla dzieci - "Raj dla zwierząt i inne wierszyki dla dzieci”. Zmarł 9 grudnia 1989 oku.

1909 - Urodził się Dymitr Aleksandrow, generał, lekarz, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, pierwszy komendant Instytutu Kształcenia Podyplomowego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie. Był współtwórcą warszawskiej szkoły kardiologicznej. Określił między innymi polskie normy dla poziomu cholesterolu we krwi, w zależności od płci i wieku. Zmarł 22 września1993 roku.

1912 - Urodził się Gwidon Miklaszewski, karykaturzysta, satyryk, autor ilustracji książkowych, filmów animowanych, reklam. Jako karykaturzysta zadebiutował w 1932 roku, w piśmie "Ilustracja Polska”. Współpracował z prasą codzienną i tygodniową: "Wróble na Dachu”, "Kocynder”, "Szpilki”, "Polska”, "Świat”, "Dziennik Zachodni”. Stworzył serię rysunków z Syrenką w stołecznym "Expressie Wieczornym”, z którym współpracował kilkadziesiąt lat. Zmarł 20 listopada 1999 roku.

1915 - Niemcy utworzyli Generalne Gubernatorstwo Warszawskie. Funkcję generalnego gubernatora objął generał Hans von Beseler. W skład gubernatorstwa weszły gubernie: kaliska, warszawska, płocka, łomżyńska oraz część piotrkowskiej i siedleckiej. Istniało do 11 listopada 1918 roku.

1919 - Koniec pierwszego powstania śląskiego. Przywódca powstania Alfons Zgrzebniok wydał oddziałom powstańczym rozkaz zakończenia walk. Rozpoczęło się ono w nocy z 16 na 17 sierpnia, w odpowiedzi na terror niemiecki. Jednak, ponieważ powstańcy nie mogli liczyć na pomoc wojska polskiego zaangażowanego w wojnę bolszewicką - zakończyli walki i uciekli przed prześladowaniami na teren Polski. W 1920 roku wybuchło II powstanie śląskie.

1922 - Urodziła się Zofia Mrozowska, aktorka teatralna i filmowa, wykładowczyni warszawskiej PWST i dziekan tej uczelni w latach 1969-1971. Była związana ze scenami teatrów warszawskich: Współczesnego i Studio. W 1976 roku była jedną z sygnatariuszy listu protestacyjnego do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. W sierpniu 1980 roku dołączyła do apelu 64 intelektualistów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami przez władze PRL. Zmarła 19 sierpnia 1983 roku. Zagrała w filmach - "Zakazane piosenki" i "Miasto nieujarzmione". Znana jest też, jako odtwórczyni ról tytułowych w dramatach "Elektra" oraz "Ifigenia w Taurydzie". Zmarła 19 sierpnia 1983 roku.

1926 - Utworzono sekcję koszykówki klubu FC Barcelona. W pierwszych rozgrywkach drużyna wzięła udział w 1927, startując w Campionat de Catalunya de Baloncesta. W tamtych latach w Katalonii dominowały takie kluby jak CE Europa, Laieta BC, CB Atletic Gracia i Société Patrie i dopiero w latach 40. XX wieku Duma Katalonii dołączyła do czołówki. W czasie tej dekady zespół sześciokrotnie zdobył Copa del Generalissimo i raz przegrał w finale tych rozgrywek. W 1956 klub był jednym z założycieli hiszpańskiej ligi ACB, a trzy lata później zdobył dublet. Obecnie drużyna należy do najbardziej utytułowanych klubów w tej dyscyplinie w Europie.

1929 - Urodził się Jasir Arafat, prezydent Autonomii Palestyńskiej, przywódca palestyńskiego ruchu wyzwoleńczego. Założył Ruch Narodowego Wyzwolenia Palestyny - Fatah, największej organizację w składzie Organizacji Wyzwolenia Palestyny. W 1989 roku wybrany na prezydenta państwa palestyńskiego. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1994 roku, wraz z Icchakiem Rabinem i Szimonem Peresem. Zmarł 11 listopada 2004 roku.

1930 - Urodził się Jerzy Holzer, historyk i politolog, badacz najnowszych dziejów Polski oraz historii powszechnej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor wydawnictw podziemnych oraz prac: "Kryzys polityczny w Niemczech 1928-1930: partie i masy”, "Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej”, "Komunizm w Europie”. Zmarł 14 stycznia 2015 roku.

1930 - W prasie ukazał się pierwszy horoskop, a opublikował go "Sunday Express”. 1934 - Urodził się Kenny Baker, brytyjski aktor filmowy, karzeł - miał 112 centymetrów wzrostu. Najbardziej znany z roli droida przeznaczonego do naprawy usterek pojazdów R2-D2 z filmowej sagi "Gwiezdne wojny". Grał też w filmach "Labirynt" i "Mona Lisa". Zmarł 13 sierpnia 2016 roku.

1936 - W III Rzeszy wprowadzono powszechną, dwuletnią służbę wojskową oraz zakaz wykonywania zawodów prawniczych przez kobiety.

1937 - Zmarł Edward Porębowicz, romanista, krytyk literacki, autor monografii - "Święty Franciszek z Asyżu", "Dante", oraz prac o literaturze polskiej, profesor Uniwersytetu we Lwowie. Urodził się w 20 lutego 1862 roku.

1938 - Zmarł Jan Sosnowski, zoolog i fizjolog. Prowadził badania z zakresu przemiany materii, fizjologii mięśni i nerwów. Członek założyciel Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Urodził się 26 stycznia 1876 roku. 85. rocznica

1940 - Bitwa o Anglię: Antoni Głowacki, jako jedyny polski pilot, zestrzelił w ciągu jednego dnia pięć niemieckich samolotów. Tydzień później zestrzelony, lądował przymusowo i rozbił samolot, a sam został poważnie ranny. W listopadzie 1941 roku trafił do słynnego dywizjonu 303. Po wojnie trafił do Nowej Zelandii, był przez wiele lat instruktorem w bazie lotniczej. Zmarł 27 kwietnia 1980 roku w Australii. Urodził się 10 lutego 1910 roku.

1940 - Zmarł Paul Nipkov, kaszubski inżynier, twórca wynalazku nazwanego tarczą Nipkova - urządzenia do mechanicznego wybierania obrazu telewizyjnego stanowiącego podstawowy element pierwszych telewizorów i kamer telewizyjnych, który umożliwił powstanie współczesnej telewizji. Urodził się 22 sierpnia 1860 roku.

1942 - W niemieckim więzieniu w Dreźnie zamordowano pięciu członków salezjańskiego Oratorium imienia Świętego Jana Bosco. Życie stracili: Czesław Jóźwiak, Edward Kaźmierski, Edward Klinik, Franciszek Kęsy i Jarogniew Wojciechowski, którzy zostali aresztowani za przynależność do Narodowej Organizacji Bojowej. W 1999 roku zostali beatyfikowani przez papieża Jana Pawła II w gronie 108 męczenników z okresu II wojny światowej.

1943 - Zmarła Simone Weil, francuska filozof i myślicielka chrześcijańska, żydowskiego pochodzenia. Sympatyzowała z lewicowymi partiami politycznymi i ruchami związkowymi. Autorka prac: "Świadomość nadprzyrodzona”, "Szaleństwo miłości. Intuicje przedchrześcijańskie”, "Pisma londyńskie”. Urodziła się 3 lutego 1909 roku. 80. rocznica

1944 - 24. dzień Powstania Warszawskiego. Po ciężkich walkach Powstańcy zostali wyparci przez Niemców ze szpitala Jana Bożego, budynku mieszkalnego pracowników Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Oddziały powstańcze utrzymały się jednak w gmachu PWPW i odparły ataki na barykady na Starówce przy Piwnej, Podwalu i Świętojańskiej. W ruinach kamienicy przy Długiej zorganizowano nowe stanowisko obronne, które nazywano Redutą Matki Boskiej. Na Starówce toczyły się zacięte walki o każdy kawałek ulicy, a sytuacja ludności cywilnej była tragiczna: brakowało wody i żywności, panowała epidemia czerwonki. Lepsza sytuacja panowała w Śródmieściu. Nadal działały kuchnie polowe wydające posiłki, były także punkty opatrunkowe. Zbigniew Jasiński napisał tego dnia słynny wiersz: "Tu bije serce Polski, tu mówi Warszawa: Niech pogrzebowe śpiewy wyrzucą z audycji - Nam ducha starczy dla nas i starczy go dla was, Oklasków też nie trzeba - trzeba amunicji".

1944 - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego opublikował dekret o rozwiązaniu tajnych organizacji wojskowych na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej. Każda ujawniona przynależność do AK była traktowana, jako kolaboracja z Niemcami. Żołnierze Armii Krajowej byli przez NKWD ścigani i internowani - często w opuszczonych poniemieckich obozach koncentracyjnych. Następnie zsyłani do łagrów sowieckich.

1945 - W Toruniu wydano dekret o utworzeniu Uniwersytetu imienia Mikołaja Kopernika. Głównym inicjatorem uruchomienia uczelni na ziemi pomorskiej był doktor Henryk Świątkowski, delegat rządu, a późniejszy wojewoda pomorski. Utworzenie ośrodka uniwersyteckiego miało przyczynić się do aktywizacji naukowej i kulturalnej regionu, przeciwdziałać procesom depolonizacji oraz zrekompensować niedobory po wojnie, kształcąc nowe kadry dla kultury i gospodarki narodowej.

1945 - Przekształcenie dekretem Rady Ministrów i Prezydium Krajowej Rady Narodowej niemieckich uczelni wrocławskich - uniwersytetu i politechniki w polskie państwowe uczelnie akademickie, co zapewniło ciągłość prawną uczelni. W praktyce jednak było to faktyczne powołanie do życia Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej.

1947 - Urodził się Paulo Coelho, brazylijski pisarz i poeta, autor powieści: "Alchemik”, "Piąta góra”, "Weronika postanawia umrzeć”, "Podręcznik wojownika światła”, "Na brzegu rzeki Piedry usiadłam i płakałam”, "Być jak płynąca rzeka”, "Zahir”.

1948 - Urodził się Jean Michael Jarre, francuski kompozytor i instrumentalista, twórca spektakli plenerowych, z wykorzystaniem najnowocześniejszej aparatury dźwiękowej i świetlnej. W sierpniu 2005 roku, dla upamiętnienia 25. rocznicy powstania "Solidarności”, wystąpił z koncertem "Przestrzeń wolności” w Gdańsku. 75. rocznica

1949 - Wszedł w życie Traktat Północnoatlantycki, zwany też traktatem waszyngtońskim, na mocy którego powstało NATO - North Atlantic Treaty Organization. Traktat został podpisany przez 12 krajów: Belgię, Danię, Francję, Holandię, Islandię, Kanadą, Luksemburg, Norwegię, Portugalię, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię i Włochy, 4 kwietnia 1949 roku. Obecnie do NATO należy 30 państw, w tym od 1999 roku Polska.

1950 - W Szwajcarii zmarł Ernst Wiechert, niemiecki pisarz urodzony w Piersławku koło Mrągowa, autor powieści "Dzieci Jerominów" i "Lasu umarłych" - relacji z niemieckiego obozu koncentracyjnego Buchenwald, w którym przybywał w 1938 roku, jako więzień. Wstrząsającą relację spisał przed wybuchem wojny i zakopał w ogrodzie - ukazała się drukiem dopiero w 1945 roku. Urodził się 18 maja 1887 roku.

1957 - Zmarł Ronald Arbuthnott Knox, angielski duchowny katolicki, teolog, tłumacz Starego i Nowego Testamentu. W okresie międzywojennym napisał także kilka powieści kryminalnych, w tym "The Viaduct Murder" i "The Three Taps". Urodził się 17 lutego 1888 roku.

1958 - Zmarł Wincenty Lesław Wiśniewski, zoolog i parazytolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. W pracy badawczej zajmował się głównie pasożytami, występujące między innymi w organizmach zwierzęcych. Autor ponad 30 prac naukowych, w tym "Zagadnienie determinowania płci”. Urodził się 14 września 1904 roku. 65. rocznica

1958 - Urodził się Steve Guttenberg, amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, producent filmowy, reżyser, scenarzysta i komik. Znany przede wszystkim z popularnych komedii lat 80., między innymi "Akademii Policyjnej" i "Kokon". 65. rocznica

1961 - 24-letni Günter Litfin został pierwszym uciekinierem zastrzelonym podczas próby przekroczenia Muru Berlińskiego. Pochodzący ze wschodnioberlińskiej dzielnicy Weißensee krawiec należał, podobnie jak jego ojciec, do nielegalnej wówczas w tej części miasta komórki zachodnioberlińskiej CDU. Mimo, że mieszkał we wschodniej części Berlina, to pracował w zachodniej części miasta. Günter Litfin zdecydował się na ucieczkę przez teren znajdującego się na styku obu części miasta dworca Lehrter Stadtbahnhof. Zauważony przez funkcjonariuszy policji transportowej wskoczył do wody, usiłując dopłynąć do zachodniego nabrzeża. Krótko przed jego osiągnięciem został śmiertelnie postrzelony przez jednego z policjantów w głowę.

1961 - Urodził się Mark Bedford, brytyjski muzyk, najbardziej znany, jako basista i kompozytor brytyjskiego zespołu ska poprockowego Madness. Gra w Madness od 1978 roku. Uczestniczył w nagraniach wszystkich albumów zespołu. W 1991 roku współpracował z Morrisseyem przy nagraniu jego albumu "Kill Uncle".

1962 - Zmarła Lillian Albertson, amerykańska aktorka, najbardziej znana z udziału w przedstawieniu "Największe widowisko świata", z 1952 roku. Urodziła się 6 sierpnia 1881.

1963 W RFN rozpoczął się pierwszy sezon piłkarskiej Bundesligi. Rekordowym mistrzem Bundesligi jest Bayern Monachium, który wygrywał ją 32-krotnie. 60. rocznica

1965 - Urodziła się Marlee Matlin, niesłysząca amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna. Za główną rolę w filmie "Dzieci gorszego boga" z 1986 roku zdobyła Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i Złoty Glob dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym.

1966 - W Londynie zmarł Tadeusz Bór-Komorowski, generał i polityk, komendant główny Armii Krajowej od lipca 1943 roku. W 1944 roku wydał rozkaz rozpoczęcia Powstania Warszawskiego, a podpisał akt kapitulacji Powstania 2 października 1944 roku. Po wojnie przebywał na emigracji w Anglii, w latach 1947-1949 był premierem rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Autor pracy "Armia Podziemna”. Urodził się 1 czerwca 1895 roku

1968 - Nad atolem Fangataufa w Polinezji Francuskiej została zdetonowana pierwsza francuska bomba wodorowa. 55. rocznica

1975 - Zmarł Francis Clifford, brytyjski pisarz, autor powieści łączących tematykę sensacyjną z moralno-filozoficzną. Podczas II wojny światowej, jako kapitan British Army uczestniczył w walkach kampanii birmańskiej. Odznaczony Distinguished Service Order. Urodził się 1 grudnia 1917 roku.

1978 - Zmarł Feliks Rybicki, pianista, dyrygent, pedagog i kompozytor, w latach 50. profesor dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie, przez lata związany z Polskim Radiem, jako dyrygent i kompozytor. Urodził się 24 stycznia 1899 roku. 45. rocznica

1978 - Zmarła Kathleen Kenyon, brytyjska archeolog, odkrywczyni Jerycha, jako najstarszego stale zamieszkanego miasta świata. Znawczyni starożytnych kultur Żyznego Półksiężyca. Prowadziła prace wykopaliskowe między innymi w Jerozolimie. Urodziła się 5 stycznia 1906 roku. 45. rocznica

1980 - W Gdańsku członkowie Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego spotkali się z przybyłymi do Stoczni Gdańskiej sygnatariuszami apelu intelektualistów. W ten sposób przy MKS powstała komisja ekspertów, z przewodniczącym Tadeuszem Mazowieckim. W skład komisji weszli: Bronisław Geremek, Tadeusz Kowalik, Andrzej Wielowieyski, Jadwiga Staniszkis, Waldemar Kuczyński i Bohdan Cywiński.

1980 - Ze stanowiska prezesa Rady Ministrów odwołano Edwarda Babiucha. Jako bliski współpracownik Edwarda Gierka został zmuszony do odejścia ze stanowisk państwowych i partyjnych, a w lipcu 1981 został wykluczony z partii. Obowiązki premiera przejął po Babiuchu Józef Pińkowski.

1981 - Amerykanin Mark David Chapman został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności za zabójstwo Johna Lennona. W nocy 8 grudnia 1980 Chapman zastrzelił artystę przed wejściem do jego rezydencji na Manhattanie w Nowym Jorku. Wcześniej tego dnia Chapman wymienił uścisk dłoni z Johnem Lennonem i poprosił go o autograf na płycie "Double Fantasy". Artysta spełnił jego prośbę. Po tym zdarzeniu Chapman czekał w pobliżu rezydencji przez cały dzień na powrót Lennona. Oddał pięć strzałów, z czego cztery trafiły muzyka. Mark David Chapman do tej pory przebywa w więzieniu.

1983 - Zmarł Jerzy Edigey, właściwie Jerzy Korycki, prozaik, autor powieści sensacyjnych, których napisał około 50. Motywy opowieści to działalność milicji walczącej z kryminalistami i spekulantami. Trzy jego opowiadania stały się kanwą scenariusza odcinków serialu "07 zgłoś się" Urodził się 12 sierpnia 1913 roku. 40. rocznica

1987 - Premiera filmu "Pociąg do Hollywood" w reżyserii Radosława Piwowarskiego. Jest to komedia z Katarzyną Figurą w roli dziewczyny marzącej o karierze filmowej, takiej, jaką zrobiła Marilyn Monroe. Bohaterka filmu mieszka w wagonie kolejowym i pracuje w bufecie, lecz wciąż pisze listy do amerykańskiego reżysera Billy'ego Wildera i czeka na zaproszenie do Hollywood.

1989 - Sejm powołał gabinet Tadeusza Mazowieckiego. Był pierwszym niekomunistycznym premierem w powojennej Polsce. Jego rząd przeprowadził gruntowne zmiany ustrojowe. Wprowadził swobody obywatelskie, zmienił godło i nazwę państwa, a także dokonał zmian w konstytucji. Realizował też "plan Balcerowicza", który uruchomił reformy gospodarcze, w tym urynkowienie gospodarki i procesy prywatyzacyjne. Przywrócił także samorządność w Polsce i znaczenie społeczności lokalnej. Odegrał przełomową rolę w ewolucyjnym procesie przenoszenia władzy z dawnego obozu PZPR do Solidarności.

1989 - Zmarł Feliks Topolski, malarz, rysownik i grafik. W 1932 roku założył grupę artystyczną Loża Wolnomularska. Od 1935 roku przebywał w Londynie. Był autorem rysunków obyczajowych, satyrycznych i twórcą szkiców-korespondencji wojennych. Jego obraz "Zabójstwo Mahatmy Gandhiego” zdobi wnętrze pałacu prezydenckiego w New Delhi. Urodził się 14 sierpnia 1907 roku.

1991 - Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska sekretarza generalnego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Był to początek likwidacji partii komunistycznej, założonej w 1895 roku z inicjatywy Włodzimierza Lenina, jako Związek Walki o Wyzwolenie Klasy Robotniczej.

1991 - Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła Akt Niepodległości. Ukraińska opozycja wykorzystała fakt rozpoczęcia nieudanego puczu w Moskwie 19 sierpnia i zaczęła organizować protesty, które zakończyły się ogłoszeniem niepodległości. Wybór Ukraińców został potwierdzony w referendum 1 grudnia a Polska była pierwszym państwem, które uznało jej suwerenność, potem uczyniły to Kanada i Węgry. Pierwszym prezydentem suwerennej Ukrainy został Leonid Krawczuk.

1995 - Zmarł Alfred Eisenstaedt, amerykański fotograf, pionier reportaży fotograficznych. Przez wiele lat pracował, jako fotograf dla magazynu "Life”; był autorem 92 okładek tego magazynu i 2500 ilustracji. Najsłynniejsze jego zdjęcie to para całująca się na wieść o poddaniu się Japonii i zakończeniu II wojny światowej. Urodził się 6 grudnia 1898 roku.

2000 - Fińscy chemicy odkryli fluorowodorek argonu.

2002 - Zmarł Aleksander Lewin, pedagog i teoretyk wychowania pochodzenia żydowskiego, autor programu wychowawczego wykorzystanego przez władze PRL do utworzenia zakładu karnego dla młodocianych więźniów politycznych. Urodził się 15 grudnia 1915 roku.

2003 - Zmarła Jadwiga Maziarska, malarka abstrakcjonistka, współorganizatorka I Wystawy Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, uważanej za manifest artystyczny pokolenia. Urodziła się 20 lipca 1913 roku. 20. rocznica

2004 - Czeczeńskie samobójczynie wysadziły w rejonie Rostowa nad Donem i Tuły dwa rosyjskie samoloty pasażerskie, w wyniku czego zginęło łącznie 89 osób.

2006 - Podczas Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pradze zdecydowano o odebraniu Plutonowi statusu planety i przyznaniu mu i podobnej wielkości ciałom niebieskim nowo utworzonej kategorii planety karłowatej. Pluton został odkryty w 1930 roku przez amerykańskiego astronoma Clyde’a Tombaugha. Do 2006 roku oficjalnie był uznawany za dziewiątą planetę Układu Słonecznego.

2008 - Zakończyły się XXIX Letnie Igrzyska Olimpijskie w Pekinie. Wystartowali przedstawiciele 204 państw, w tym pierwszy raz zawodnicy z Tuvalu i Wysp Marshalla i oddzielnie zawodnicy z Czarnogóry i Serbii. Reprezentacja Polski liczyła 263 sportowców. Zdobyli 11 medali, w tym cztery złote. Mistrzostwa olimpijskie wywalczyli: Tomasz Majewski w pchnięciu kulą, Konrad Wasielewski, Marek Kolbowicz, Michał Jeliński, Adam Korol w wioślarstwie - czwórka podwójna bez sternika, Szymon Kołecki w podnoszeniu ciężarów oraz Leszek Blanik w gimnastyce sportowej. Decyzja o organizacji igrzysk w Chinach, uważanych za kraj łamiący prawa człowieka, wzbudziła liczne kontrowersje na świecie. 15. rocznica

2010 - Na ranczo niedaleko meksykańskiego miasta San Fernando przy granicy z Teksasem znaleziono zwłoki 72 nielegalnych imigrantów z krajów Ameryki Łacińskiej, porwanych i zamordowanych przez gang narkotykowy.

2011 - Zmarł Stefan Kurowski, ekonomista, działacz polityczny, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, współtwórca pisma "Za i Przeciw”, związany z Klubami Inteligencji Katolickiej, doradca prezydenta Lecha Wałęsy, autor licznych prac naukowych, w tym: "Ludność w historii i polityce”, "Struktura społeczna a rewolucja naukowo-informatyczna”, "Warszawa na tle stolic Europy”. Urodził się 11 marca 1923 roku.

2012 - Anders Breivik, norweski ekstremista, został skazany na 21 lat pozbawienia wolności za przeprowadzenie w 2011 roku dwóch zamachów terrorystycznych i zabicie 77 osób. Sąd zastrzegł sobie prawo do bezterminowego przedłużenia kary, jeśli Breivik nadal będzie postrzegany, jako zagrożenie dla społeczeństwa. Jest to najwyższy wymiar kary w Norwegii.

2012 - Amerykański kolarz Lance Armstrong został wykluczony z zawodów z mocą wsteczną od 1 sierpnia 1998 roku i dożywotnio zdyskwalifikowany przez Amerykańską Agencję Antydopingową za stosowanie niedozwolonych środków dopingujących. Sportowiec przyznał się do stosowania dopingu, między innymi podczas siedmiu wygranych wyścigów Tour de France.

2014 - Zmarł Richard Attenborough, angielski aktor, reżyser i producent filmowy. Wystąpił w filmach: "Wielka ucieczka”, "Park Jurajski”, "Cud w Nowym Jorku”, "Hamlet”. Za biografię indyjskiego przywódcy duchowego, Mahatmy Gandhiego odebrał w 1983 roku Oscara dla najlepszego reżysera. Ambasador dobrej woli UNICEF. Urodził się 29 sierpnia 1923 roku.

2014 - Zmarł Leonid Stepanowycz Stadnyk, ukraiński lekarz weterynarii, za czasów swojego życia będący najwyższym człowiekiem na świecie. Mierzył dwa metry i 59 centymetrów i ważył około 200 kilogramów. Stadnyk z zawodu był weterynarzem, jednak ze względu na problemy z poruszaniem się, zdecydował o rezygnacji z pracy. Urodził się 5 sierpnia 1970 roku.

2016 - Zmarł Roger Tsien, amerykański biochemik, uhonorowany Nagrodą Nobla w 2008 roku, wraz z Osamu Shimomura i Martinem Chalfie, za odkrycie białka zielonej fluorescencji. Urodził się 1 lutego 1952 roku.

2016 - W trzęsieniu ziemi we włoskich regionach Lacjum, Umbria i Marche zginęło 299 osób, a 388 zostało rannych. Ponad 2,5 tysiąca ludzi pozostało bez dachu nad głową.

2017 - Rozpoczęły XXX Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn. W meczu otwarcia na Stadionie Narodowym w Warszawie Polska przegrała z Serbią 0:3. W finale Rosja wygrała z Niemcami 3:2 zdobywając tytuł Mistrza Europy. Polska zajęła ostatecznie dziesiąte miejsce.

2018 - Zmarł profesor Michał Iwaszkiewicz, prawnik i publicysta. Założyciel Wyższej Szkoły Umiejętności Społecznych w Poznaniu. W wielkopolskich mediach, z którymi współpracował od początku kariery, publikował artykuły i audycje na temat tradycji i dobrych obyczajów, prowadził programy dotyczące komunikacji społecznej. Członek Wielkopolskiej Rady Gospodarczej oraz Rady Naukowej Biblioteki Kórnickiej PAN, Rady Programowej Instytutu Dziennikarstwa Prasy Polskiej i Rady Naukowej Centrum Badań Interdyscyplinarnych. Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Urodził się 29 sierpnia 1942 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Janusz Kryszak, literaturoznawca, profesor nauk humanistycznych, poeta. Badacz literatury polskiej na emigracji, wieloletni redaktor naukowy rocznika "Archiwum Emigracji”. Autor licznych artykułów naukowych poświęconych polskiej poezji współczesnej i szkiców literackich, redaktor prac naukowych. W 2007 roku, po ujawnieniu przez media jego współpracy z SB, wycofał się z życia publicznego. Urodził się 22 listopada 1945 roku.

2020 - Zmarł ksiądz infułat Tadeusz Szmyt. Od 1976 roku, przez 35 lat, był proboszczem parafii pod wezwaniem Świętego Antoniego w Ostrowie Wielkopolskim, W okresie stalinowskim prześladowany przez władze PRL. Jego ojciec był powstańcem wielkopolskim i uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. On sam w szkole podstawowej został zatrzymany w 1949 przez MO za zerwanie afiszy pierwszomajowych i osadzony na pięć dni w piwnicach budynku UB. Po wyjściu z aresztu został wydalony ze szkoły. Uczęszczał do Niższego Seminarium Duchownego w Ostrowie Wielkopolskim i Wolsztynie. Działacz społeczny. Doprowadził do powstania w Ostrowie Stacji Opieki Caritas, założył Telefon Zaufania, działał na rzecz profilaktyki uzależnień. Urodził się 28 października 1933 roku.

2021 - Zmarł Charlie Watts, brytyjski perkusista, muzyk zespołu Rolling Stones. Autor sześciu albumów, w tym: Charlie Watts - Warm & Tender i Charlie Watts - Long Ago & Far Away. Był także bohaterem czterech filmów dokumentalnych. Urodził się 2 czerwca 1941 roku.

Zobacz także

2024-04-18, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 18 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, ustanowiony przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych i wpisany przez UNESCO… » więcej 2024-04-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Hemofilię, ustanowiony w 1989 roku przez Światową Federację Hemofilii. » więcej 2024-04-16, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 16 kwietnia - Święto Wojsk Inżynieryjnych - Dzień Sapera, obchodzony przez Wojsko Polskie, dla upamiętnienia sforsowania Odry i Nysy Łużyckiej przez wojska… » więcej 2024-04-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Kombatanta. 15 kwietnia - Światowy Dzień Trzeźwości. 15 kwietnia - Światowy Dzień Sztuki. » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 kwietnia - Święto Chrztu Polski, święto państwowe, ustanowione przez Sejm 22 lutego 2019 roku. Prawdopodobnie 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony przez Sejm 14 listopada 2007 roku. Jest obchodzony w rocznicę opublikowania przez Niemcy… » więcej 2024-04-12, godz. 00:16 Kartka z kalendarza 12 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych, upamiętniający pierwszy lot człowieka w kosmos. Został zainicjowany przez Zgromadzenie… » więcej 2024-04-11, godz. 09:38 Kartka z kalendarza 11 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona, obchodzony od 1997 roku. Został ustanowiony przez Europejskie Stowarzyszenie Choroby Parkinsona… » więcej 2024-04-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 kwietnia 837 roku - Według obliczeń astronomów Kometa Halleya minęła Ziemię w najbliższej dotychczas odległości - około 5,8 miliona kilometrów. » więcej 2024-04-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 kwietnia - Światowy Dzień Gołębia. » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »