W środę zeznania przed sejmową komisją śledczą ds. afery wizowej złożył Maciej Karasiński, dyrektor generalny Służby Zagranicznej w okresie od 13 kwietnia 2021 r. do 13 grudnia 2023 r., a wcześniej Mateusz Pali, który od września 2020 roku do listopada 2023 roku był szefem gabinetu politycznego ówczesnego ministra spraw zagranicznych Zbigniewa Rau. O godz. 16 świadkiem ma być poprzednik Krasińskiego - Andrzej Papierz, który pełnił funkcję dyrektor generalnego SZ od października 2018 r. do kwietnia 2021 r.

Karasiński pytany, na czym według jego wiedzy polegała tzw. afera wizowa, powiedział, że "było kilkadziesiąt wiz, które zostały w sposób wątpliwy przyznane". Nie powiedział, na czym te wątpliwości polegały, podkreślił, że nie jest ekspertem od wiz. Świadek powiedział, ze nie ma żadnej większej wiedzy na ten temat, bo nie zajmował się wizami i - jak podkreślił - oczywiście nie miał udziału w tych sprawach.

Karasiński zeznał przed komisją, że jako dyrektor generalny Służby Zagranicznej zajmował się techniczną obsługą urzędu, czyli funkcjonowania urzędu i dbaniem o to, żeby dyplomaci mogli pracować i żeby kierownictwo polityczne miało odpowiednie narzędzie do pracy. Zastrzegł jednocześnie, że nie uczestniczył w formułowaniu żadnej części polityki zagranicznej polskiego rządu.

Przyznał, że o tzw. listach ówczesnego wiceszefa MSZ Piotra Wawrzyka do konsulów dowiedział się z doniesień medialnych we wrześniu 2023 r., kiedy ta sprawa stała się publiczna. Z kolei informacje o tym, że przy wydawaniu wiz mogą być jakieś nieprawidłowości dowiedział się, kiedy CBA weszło do MSZ – w końcówce sierpnia 2023 r.

Były dyrektor był też pytany o Centrum Decyzji Wizowych w Łodzi oraz Centrum Informacji Konsularnej w Kielcach. Jak zeznał, o przeniesieniu tych jednostek poza Warszawę dowiedział się post factum. Poinformował, że latem 2022 r. odbyło się spotkanie wiceszefa MSZ Piotra Wawrzyka oraz dyrektorów: Jakuba Osajdy, Mateusza Paliego oraz Marcina Jakubowskiego, podczas którego dyskutowana była sprawa rozwoju Centrum Decyzji Wizowych oraz Centrum Informacji Konsularnej.

Jak zeznał Karasiński, na tej podstawie były prowadzone prace przez departament konsularny, a następnie na biurko szefa MSZ Zbigniewa Raua trafiły notatki decyzyjne, w których wariantowo przedstawiono preferowane rozwiązania dla obu tych komórek. Dodał, że Rau wyraził zgodę na lokalizację obu centrów 10 stycznia 2023 r. „W momencie, kiedy notatki decyzyjne zostały zaakceptowane, była duża presja ze strony ministra Wawrzyka na to, żeby jak najszybciej przeprowadzić proces najmu w jednym i drugim miejscu” – oświadczył. Poinformował, że umowy na centra w Łodzi i w Kielcach zostały podpisane 17 kwietnia 2023 r. Umowa została zawarta na 5 lat i nie można jej wcześniej wypowiedzieć.

Karasiński zeznał, że Wawrzyk oczekiwał, że "dyslokacja" ośrodków wizowych stanie się "niemalże w najbliższych tygodniach", a oczekiwaną datą miał być 1 czerwca 2023 roku. "Czyli tak naprawdę od czasu, kiedy minister zaakceptował notatki, to mówimy tutaj o 4,5 miesiąca" - zeznał Karasiński.

"Cały ten proces relokacji Centrum Decyzji Wizowych do Łodzi i do Kielc był przeprowadzony bardzo szybko, w oparciu o polecenie, decyzję, która zapadła na szczeblu ministra i w oparciu o akty prawne" - powiedział świadek.

Szef komisji Marek Sowa (KO) zapytał, czy powstanie Centrum Decyzji Wizowych w Łodzi i Centrum Informacji Konsularnej w Kielcach "w takim trybie na wariata, na skróty" nie było spowodowane tym, że w 2023 roku były wybory parlamentarne i kandydujący z Łodzi Zbigniew Rau oraz startujący z Kielc Piotr Wawrzyk mieli mieć sukces wyborczy. Świadek odparł, że to jest pytanie do wskazanych ministrów.

Pytany o poziom zatrudnienia w obu jednostkach, Krasiński powiedział, że przyrost miał być stopniowy i w pierwszym roku wynieść miał około 40 czy 50 osób, zaś docelowo „miała być dużo większa struktura”. „Centrum Decyzji Wizowych miało zacząć obsługiwać wnioski wizowe nie tylko z Białorusi i Ukrainy, ale również z innych krajów. I prace w tym zakresie, jak rozumiem, były prowadzone przez departament konsularny” – dodał Karasiński.

Zaznaczył przy tym, że Centrum Decyzji Wizowych zlokalizowane przy ul. Tanecznej w Warszawie wówczas zajmowało się wnioskami wizowymi z dwóch krajów - Białorusi i Ukrainy. „Było tam zatrudnionych około 20 osób. Jeśli ta formuła działania Centrum Decyzji Wizowych miałaby zostać utrzymana, to nieruchomość przy Tanecznej byłaby okej” – powiedział.

„Ja, jako dyrektor generalny Służby Zagranicznej, dostałem zadanie, aby umieścić Centrum Decyzji Wizowych w jego dużej formule w Łodzi, zgodnie z decyzją ministra spraw zagranicznych i w oparciu o notatkę decyzyjną na kilkadziesiąt osób z perspektywą, że to centrum będzie tam funkcjonowało jako narzędzie docelowe. Z tego miałem się wywiązać wraz z dyrektorem biura administracji, które prowadził tę sprawę tak naprawdę” – zaznał.

Karasiński był pytany, czy miał pewność, że rozporządzenie o rozszerzeniu listy państw, których obywatele mogą składać wnioski o wydawanie wizy wejdzie życie, skoro jego projekt pojawił się 19 czerwca, a więc 2 miesiące po podpisaniu umowy na Centrum Decyzji Wizowych w Łodzi. „Tak. Tak było to przedstawiane. Sprawę prowadził pan minister Wawrzyk. Pan minister Wawrzyk wielokrotnie mówił, że centrum w dużej formule jedno i drugie ma zacząć funkcjonować od 1 czerwca. Naszym zadaniem było wynająć, zaaranżować, zabezpieczyć, wyposażyć powierzchnie biurowe na potrzeby jednego i drugiego centrum” – powiedział.

Posłowie komisji pytali też świadka o relacje z byłym dyrektorem biura prawnego i zarządzania zgodnością MSZ Jakubem Osajdą i Edgarem Kobosem - asystentem Wawrzyka. Karasiński zeznał, że nigdy w rozmowach z Osajdą nie padło nazwisko Kobosa.

Świadek pwiedział, że Osajda był bliskim współpracownikiem Wawrzyka. Dodał, że o znajomości Osajdy z Kobosem musiały wiedzieć osoby z otoczenia Wawrzyka i samego Osajdy, chociażby z tego powodu, że ktoś musiał zgłaszać zamiar wejścia Kobosa do siedziby MSZ.(PAP)

reb/ kos/ itm/