Podczas posiedzenia we wtorek znaczną część dyskusji komisji zajęły sprawy formalne. Przedstawiciele PiS pytali o to, kto jest faktycznym wnioskodawcą projektu – czy są to posłowie koalicji rządzącej, czy de facto organizacje społeczne na czele z Fundacją Batorego. Podkreślali, że projekt powinien przejść ścieżkę legislacyjną przewidzianą dla projektów obywatelskich, a nie projektów poselskich.

W uzasadnieniu propozycji napisano bowiem o trzyletnim przygotowywaniu przedłożonych Sejmowi projektów ustaw, nad którymi "pracowali członkowie Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego: 17 przedstawicieli nauk prawnych, z zakresu prawa konstytucyjnego, teorii i filozofii prawa, prawa międzynarodowego, prawa cywilnego oraz praw człowieka".

"Żaden z posłów wnioskodawców nie jest w stanie bronić projektu i pokazuje to, że posłowie stali się narzędziami w rękach fundacji. To jest sytuacja precedensowa" - oceniał Sebastian Kaleta (PiS).

Katarzyna Ueberhan z Lewicy, będąca jednym z przedstawicieli wnioskodawców, odpowiadała na te zarzuty, że "projekty powstają w różny sposób i nie ma w tym nic zdrożnego". "Prawo nie może powstawać ponad głowami ludzi, których ma dotyczyć" - dodała.

Kolejne wątpliwości wywołał fakt, że do reprezentowania wnioskodawców projektu wyznaczona była także m.in. Kamila Gasiuk-Pihowicz (KO), która w czerwcu została wybrana do europarlamentu. "Nie ma już poseł Gasiuk-Pihowicz, a jest podpisana, co w związku z tym?" - pytał Mariusz Gosek (PiS). Przewodniczący komisji Paweł Śliz (Polska2050-TD) odpowiadał: "Nie przypuszczałem, że będzie pan tęsknił za posłanką Gasiuk-Pihowicz".

Wnioski formalne PiS o przerwy w obradach lub o zmianę sposobu procedowania projektu na komisji zostały w głosowaniach posłów komisji oddalone.

Komisja w ramach rozpatrywania projektu dotarła we wtorek do art. 17 spośród 128, które liczy cały projekt. Wprowadzono kilka poprawek, głównie o charakterze legislacyjnym.

Dyskutowano m.in. o większości 3/5 koniecznej do wyboru przez Sejm sędziego Trybunału oraz o zapisie, że sędzia TK po upływie kadencji pełni funkcję do czasu wyboru następcy. Wykreślenia tej ostatniej propozycji chciał PiS, argumentując, że w takim wypadku "kadencja sędziego będzie fikcją". Komisja nie uwzględniła jednak takiej modyfikacji projektu.

Po godz. 18 przewodniczący Śliz przerwał wtorkowe obrady i poinformował posłów, że kontynuację posiedzenia wyznaczono za tydzień - 16 lipca od godz. 10. Śliz zapowiedział, że obrady mogą potrwać kilka godzin, gdyż komisja planuje zakończyć w przyszłym tygodniu omawianie obu projektów.

Komisja jest na etapie dyskusji o zawartej w projekcie nowej ustawy o TK propozycji zezwalającej na kandydowanie do TK byłym posłom i senatorom, a także ministrom co najmniej po upływie czterech lat od wygaśnięcia mandatu lub zakończenia pełnienia funkcji.

Do rozpatrzenia pozostał komisji także drugi z projektów zawierający przepisy wprowadzające reformę i liczący kolejne kilkanaście artykułów – często kluczowych z punktu widzenia planowanych zmian.

Projekty reformujące Trybunał Konstytucyjny wpłynęły do Izby na początku marca br.; podpisali się pod nimi posłowie koalicji rządowej. Pierwsze czytanie projektów odbyło się pod koniec kwietnia br. Razem z przyjętą już uchwałą Sejmu i propozycją zmiany konstytucji stanowią pakiet - prezentowanej jeszcze na początku marca br. przez szefa MS Adama Bodnara i polityków rządzącej koalicji - kompleksowej reformy TK.

W pierwszym czytaniu w drugiej połowie kwietnia o odrzucenie obu projektów wnioskowały kluby PiS i Konfederacji. Izba nie poparła wniosku o odrzucenie, a komisja sejmowa poparła wniosek dotyczący wysłuchania publicznego. Takie wysłuchanie odbyło się w drugiej połowie maja - głos zabrało ok. 30 osób - prawników i działaczy społecznych.

Równolegle w Senacie toczą się prace nad projektem zmiany konstytucji dotyczącym TK. Tam również, w komisji ustawodawczej zostało w początkach lipca przeprowadzone wysłuchanie publiczne dotyczące planowanych zmian. Senacka komisja do prac nad zmianą konstytucji ma wrócić po wakacjach. (PAP)

autor: Marcin Jabłoński

mja/ par/