To nowelizacja dwóch rozporządzeń: w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia oraz w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Resort edukacji zaznaczył w komunikacie na swojej stronie, że od 1 września br. ze zmienioną podstawą programową będą pracować nauczyciele i uczniowie klas IV–VIII szkoły podstawowej i wszystkich klas szkół ponadpodstawowych, tj. liceum ogólnokształcącego, technikum, branżowej szkoły I stopnia i branżowej szkoły II stopnia.

"Ograniczony o około 20 proc. zakres treści nauczania – wymagań szczegółowych – da nauczycielom i uczniom więcej czasu na spokojniejszą i bardziej dogłębną realizację programów nauczania" – zaznaczono. Wyjaśniono, że zrezygnowano głównie z tych treści, które są nadmiarowe na danym etapie edukacyjnym, niemożliwe lub bardzo trudne do zrealizowania w praktyce szkolnej.

"Zwrócono większą uwagę na rozwijanie umiejętności praktycznych zamiast wiedzy teoretycznej lub encyklopedycznej oraz na korzystanie w procesie nauczania – uczenia się z cyfrowych narzędzi oraz zasobów edukacyjnych dostępnych w internecie" – czytamy.

MEN podało, że w klasach IV–VIII szkoły podstawowej uszczuplono treści nauczania z języków: polskiego, obcego nowożytnego, łacińskiego, mniejszości narodowej lub etnicznej, regionalnego – kaszubskiego, a także z historii, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki.

W liceum ogólnokształcącym i technikum – z języków: polskiego, obcego nowożytnego, łacińskiego, mniejszości narodowej lub etnicznej, regionalnego – kaszubskiego, a także z historii, historii i teraźniejszości, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki, filozofii, języka łacińskiego i kultury antycznej, historii muzyki, historii sztuki.

W branżowej szkole I stopnia – z języków: polskiego, obcego nowożytnego, mniejszości narodowej lub etnicznej, regionalnego – kaszubskiego, a także z historii, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki.

W branżowej szkole II stopnia – z języków: polskiego, obcego nowożytnego, mniejszości narodowej lub etnicznej, regionalnego – kaszubskiego, a także matematyki i informatyki.

Resort poinformował także o innych zmianach. To m.in. uzupełnienie o znajomość podstawowych zasad udzielenia pierwszej pomocy wymagań w obszarze "Osiągnięcia w zakresie funkcji życiowych człowieka, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i odpoczynku" w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla I etapu edukacyjnego (tj. klas I–III – edukacja wczesnoszkolna).

Wskazano, że w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla II etapu edukacyjnego (klas IV–VIII) z języka polskiego na egzaminie ósmoklasisty nie obowiązuje znajomość treści i problematyki krótkich utworów literackich poznawanych w całości, utworów literackich poznawanych we fragmentach i utworów poetyckich – dla klas IV–VI.

"Oczekiwanie od uczniów przystępujących do egzaminu ósmoklasisty znajomości problematyki krótkich tekstów, które były omawiane w klasach IV–VI przez jedną lub dwie godziny lekcyjne, jest wymaganiem nadmiarowym i nie jest konieczne do rzetelnego sprawdzenia umiejętności polonistycznych na egzaminie przeprowadzanym w klasie VIII" – wyjaśnił resort. Dodał, że w latach 2019–2024 na egzaminie ósmoklasisty obowiązywały tylko lektury z klas VII i VIII.

Zmiany dotyczą też wychowania fizycznego. Na wniosek Ministerstwa Sportu i Turystyki wydłużono o jeden miesiąc (luty) okres, w którym w szkole są przeprowadzane testy sprawnościowe – w celu ułatwienia szkołom organizacji tego procesu. W roku szkolnym 2023/2024 testy te były przeprowadzane w okresie dwóch miesięcy (od marca do kwietnia).

Zrezygnowano też z odrębnej podstawy programowej kształcenia ogólnego z przedmiotu język mniejszości narodowej lub etnicznej – język niemiecki. To konsekwencja zmian wprowadzonych nowelizacją rozporządzenia dotyczącego podtrzymywania tożsamości narodowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych (podpisana przez minister edukacji 2 lutego br.).

"Oznacza to, że od 1 września 2024 r. ponownie będzie jedna wspólna podstawa programowa kształcenia ogólnego dla wszystkich języków mniejszości narodowej lub etnicznej – tak jak to było przed rokiem szkolnym 2022/2023" – zaznaczyło MEN.

Resort edukacji podał, że zmiany w podstawie programowej zostały przygotowane tak, aby nie było konieczności wymiany podręczników, co oznacza, że w najbliższym roku szkolnym i w kolejnych latach uczniowie mogą korzystać z dotychczasowych.

"Wydawcy przekażą nauczycielom korzystającym z ich podręczników informacje o tym, które fragmenty dotychczas wydanych podręczników wykraczać będą poza zakres uszczuplonej podstawy programowej" – poinformowano.

MEN podało również, że uszczuplona podstawa kształcenia ogólnego dla klas IV–VIII szkoły podstawowej oraz dla szkół ponadpodstawowych będzie (począwszy od roku szkolnego 2024/2025) "jedyną podstawą przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego". Dodał, że przestają obowiązywać wymagania egzaminacyjne w latach 2021–2024, wprowadzone w związku z pandemią COVID-19.

Poinformowano, że do 1 września br. Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikuje na swojej stronie internetowej zmienione informatory o egzaminie ósmoklasisty i maturalnym z poszczególnych przedmiotów, a także komunikaty w sprawie listy jawnych zadań egzaminacyjnych w części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego, języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej i języka regionalnego – kaszubskiego.

Rozporządzenia zmieniające podstawę programową kształcenia ogólnego dla 18 przedmiotów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych zostały skierowane do publikacji w Dzienniku Ustaw.

Wersja "odchudzona" podstawy programowej ma obowiązywać w okresie przejściowym od roku szkolnego 2024/2025. W tym czasie eksperci będą pracować nad kompleksową reformą podstawy programowej, która będzie stopniowo wprowadzana od 1 września 2026 r.

Jednocześnie resort planuje wdrożenie nowych przedmiotów szkolnych od września 2025 r. – edukacji zdrowotnej, która zastąpi zajęcia wychowanie do życia w rodzinie, a także edukacji obywatelskiej, która zastąpi historię i teraźniejszość, likwidowaną sukcesywnie od 1 września 2024 r.

Projekty podstaw programowych nowych przedmiotów – podano – zostaną przekazane do konsultacji publicznych jesienią br. (PAP)

Autorka: Paulina Kurek

pak/ joz/ mow/