Litwa, Łotwa i Estonia stały się częścią UE 1 maja 2004 roku wraz z Polską i sześcioma innymi państwami. Było to największe jednorazowe rozszerzenie Wspólnoty w historii. 20 lat po przystąpieniu do UE większość mieszkańców krajów bałtyckich deklaruje zadowolenie z członkostwa we Wspólnocie i strefie euro.

Pierwsza walutę euro przyjęła Estonia (2011 r.), następne były Łotwa (2014 r.) i Litwa (2015 r.). Z badania Eurobarometru przeprowadzonego w październiku 2023 roku wynika, że 63 proc. mieszkańców Łotwy uważa, że euro jest dobre dla ich kraju, 14 proc. jest przeciwnego zdania. Na Litwie proporcje te wynoszą 68 do 21 proc., a w Estonii 84 proc. do 8 proc.

PAP zapytała ministerstwa spraw zagranicznych Litwy, Łotwy i Estonii o główne korzyści dla ich krajów płynące z przystąpienia do UE.

Łotwa wśród głównych korzyści płynących z członkostwa we Wspólnocie wymieniła wzmocnienie bezpieczeństwa i wolności, rozwój gospodarczy, dobrobyt ludności oraz przynależność do systemu opartego na praworządności. MSZ w Rydze przekazało, że w ciągu 20 lat inwestycje bezpośrednie w kraju wzrosły prawie dziesięciokrotnie, a ekspert towarów i usług - sześciokrotnie. Średnie wynagrodzenie wzrosło natomiast ponad pięć razy.

MSZ w Wilnie oceniło, że członkostwo w UE "zasadniczo zmieniło historyczne i geopolityczne warunki, które determinowały losy Litwy przez wieki". 20 lat członkostwa w UE to dla kraju czas wzrostu, stabilności, bezpieczeństwa; litewska gospodarka rozwinęła się jak nigdy wcześniej - zaznaczono. Według resortu poziom dobrobytu na Litwie jest kilka razy wyższy niż przed 20 laty, a PKB per capita jest 4,6 razy większe. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne od 2004 r. wzrosły sześciokrotnie.

MSZ w Tallinie zaznaczyło, że Estonia stała się bardziej znaczącym państwem na arenie międzynarodowej. "Dziś wykorzystujemy nasze doświadczenie, by pomóc aspirującym państwom, w tym Ukrainie, na ich ścieżce do NATO i UE" - podkreślono. Resort zwrócił uwagę, że częścią historii estońskiego sukcesu jest rozwój technologiczny. Według MSZ Estonia jest prekursorem unijnej polityki cyfrowej.

PAP zapytała też ministerstwa m.in. o wyzwania, z jakimi według nich musi zmierzyć się w najbliższym czasie Unia Europejska.

W opinii resortu w Tallinie największym wyzwaniem UE jest stawienie czoła rosyjskiej agresji przeciw Ukrainie i kontynuowanie pomocy dla Kijowa na jego ścieżce ku wygranej w wojnie.

Utrzymanie maksymalnego wsparcia dla Ukrainy wśród głównych zadań UE wymieniło też MSZ Łotwy. Według niego inne wyzwania, to m.in. przygotowanie do rozszerzenia Wspólnoty, wzmocnienie unijnej gospodarki, osiągnięcia celów klimatycznych czy zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego.

Na trwającą wojnę zwróciło też uwagę MSZ w Wilnie. "Rosyjska wojna przeciwko Ukrainie przypomina nam, że pokój w Europie nie jest dany raz na zawsze" - podkreślono. "Mimo że NATO pozostaje podstawą naszej zbiorowej obronności i bezpieczeństwa, jednocześnie niezbędne są dodatkowe działania między NATO i UE, by wzmocnić architekturę bezpieczeństwa w Europie" - zaznaczono.

Jako wyzwanie stojące przed UE, Litwa wymieniła też rozszerzenie Wspólnoty. "Nasza najnowsza historia pokazuje, że tylko rozszerzenie daje długoterminowe bezpieczeństwo i stabilność. Litwa popiera wszystkie aspirujące kraje na ich ścieżce integracji europejskiej, aż do chwili, gdy osiągną pełnowartościowe członkostwo w UE" - oświadczono.

Z Rygi Natalia Dziurdzińska (PAP)

ndz/ ap/ amac/