Minister Andrzej Dera w imieniu prezydenta RP wręczył na ręce księżnej Renaty Habsburg Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski przyznany pośmiertnie arcyksięciu Karolowi Olbrachtowi Habsburgowi-Lotaryńskiemu oraz Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski przyznany pośmiertnie jego żonie Alicji Elżbiecie Habsburg.

Historię polskich Habsburgów przybliżył uczestnikom uroczystości dyrektor Instytutu De Republika prof. Andrzej Przyłębski.

W I poł. XIX w. arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg zakupił w Żywcu rozległe dobra ziemskie, a jego potomek założył tam dobrze prosperujący browar. Rozwijanie dóbr kontynuował Karol Stefan Habsburg, który w czasie I wojny światowej zabiegał o niepodległość Polski, prawdopodobnie licząc na możliwość objęcia polskiego tronu.

Dwaj synowie arcyksięcia brali udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Pułkownik armii austriackiej Karol Olbracht zaciągnął się do wojska polskiego w 1918 r. Po zakończonej wojny z bolszewikami otrzymał z rąk Józefa Piłsudskiego Krzyż Walecznych. W 1920 r. ożenił się ze szwedzką arystokratka Alicją Elżbietą z rodu Ancarcrona, trójkę swoich dzieci wychowywali w polskim duchu.

We wrześniu 1939 r. ich żywiecka posiadłość została zajęta przez Gestapo, Karol Olbracht został aresztowany i więziony do 1945 roku. Zarówno on, jak i jego żona Alicja zadeklarowali polskie obywatelstwo i nie zgodzili się na podpisanie volkslisty, która umożliwiłaby im ochronę życia i utrzymanie kontroli nad majątkiem rodzinnym.

Szwedzka arystokratka od początku II wojny światowej uczestniczyła w polskiej konspiracji.

Po wojnie rodzina Habsburgów musiała uciekać z Polski, a komunistyczne władze zarekwirowały ich majątek. Karol Olbracht zmarł w Szwecji w 1951 r. Alicja w 1963 r. na wniosek przebywającego na emigracji generała Tadeusza Bora - Komorowskiego, byłego komendanta głównego Armii Krajowej, otrzymała Honorowa Odznakę za działalność w AK. Ostatnie dni życia spędziła w domu opieki w Sztokholmie, gdzie zmarła w 1985 r.

Rada Miejska Żywca ustanowiła rok 2023 rokiem polskich Habsburgów.

W piątek prof. Paweł Skibiński wygłosi na Madryckim Uniwersytecie CEU San Pablo wykład : „Linia Habsburgów Żywieckich i ich znaczenie dla historii Europy”, zorganizowany przy współpracy z ambasadą RP w Madrycie.

Z Madrytu Grażyna Opińska (PAP)

opi/wr/