Heaton-Harris poinformował, że nowy termin na stworzenie rządu, to 18 stycznia 2024 r., a jeśli ponownie się tego nie uda osiągnąć, w ciągu 12 tygodni od tej daty rozpisane zostaną nowe wybory do Zgromadzenia (parlamentu) Irlandii Północnej.

Po tym, gdy o północy z 19 na 20 stycznia upłynął poprzedni termin, który również miał być ostatecznym, Heaton-Harris sugerował, że ponownie da północnoirlandzkim partiom dodatkowy czas, aczkolwiek to, że dostaną jeszcze niemal rok, jest dość zaskakujące.

Do przedłużenia terminu, tak aby uniknąć nowych wyborów, konieczna jest ustawa brytyjskiej Izby Gmin. Ponieważ Heaton-Harris nie zdecydował się na przedłużenie terminu jak to zrobił poprzednio, o 12 tygodni, tylko od razu o rok, wskazuje to, że nie widzi w wyobrażalnym czasie realnej szansy na porozumienie.

Najprawdopodobniej oznacza to, że w przypadającą w kwietniu 25. rocznicę porozumienia wielkopiątkowego, które zapoczątkowało proces pokojowy w tej prowincji, Irlandia Północna nie będzie miała funkcjonującego rządu.

Powodem trwającego od roku impasu jest nieprzejednane stanowisko Demokratycznej Partii Unionistów (DUP), największego ugrupowania unionistycznego, które w proteście przeciw protokołowi północnoirlandzkiemu 4 lutego 2022 r. wyszło z rządu i odmawia powrotu, dopóki ten dokument nie zostanie w zasadniczy sposób zmieniony. Tymczasem zgodnie z porozumieniem wielkopiątkowym w skład rządu muszą wchodzić zarówno największa partia unionistyczna, jak i republikańska.

Protokół północnoirlandzki stanowi część umowy między Wielką Brytanią a Unią Europejską o warunkach brexitu. Jego celem było utrzymanie otwartej granicy między Irlandią Północną a Republiką Irlandii, gdyż uznano to za warunek niezbędny kontynuowania procesu pokojowego, ale skutkiem ubocznym okazały się zakłócenia w handlu między Irlandią Północną a pozostałą częścią Zjednoczonego Królestwa, a zdaniem unionistów protokół podważa obecny status Irlandii Północnej.

Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)

bjn/ mal/