We wtorek prezydent Andrzej Duda podpisał w Poznaniu ustawę o ustanowieniu nowego święta państwowego: Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Święto to, mające upamiętniać zwycięski zryw Polaków przeciwko Niemcom w latach 1918–1919, będzie przypadać 27 grudnia – w rocznicę wybuchu insurekcji.

Jak poinformował PAP rzecznik prasowy wojewody wielkopolskiego Tomasz Stube, w związku z tym wydarzeniem wojewoda Michał Zieliński roześle do wszystkich urzędów wojewódzkich w kraju oraz do jednostek rządowej administracji zespolonej w województwie powstańcze flagi. Dodał, że obecnie trwa wybór odpowiedniego wzoru.

Obecnie w sprzedaży znaleźć można wiele wersji powstańczych chorągwi z orłem na czerwonym polu. Na części z nich występuje orzeł w koronie, na innych – bez korony.

Jak powiedział PAP historyk powstania dr Marek Rezler, współautor i współredaktor "Encyklopedii Powstania Wielkopolskiego 1918-1919", nigdy nie ustalono jednego, obowiązującego wzorca flagi.

"Podczas powstania na sztandarach umieszczano orły według zasady: co wymyślimy, to umieścimy – były różnego kształtu i różnej formy. Sytuacja się zmieniła, kiedy gen. Józef Dowbor-Muśnicki ustalił wzór sztandarów i chorągwi dla wojska – tam umieszczone były orły jagiellońskie, jak je określano. I takie orły z koroną, już w miarę jednolicie, pojawiały się na wojskowych znakach. Natomiast nie były to orły urzędowe, państwowe" - wyjaśnił.

Historyk dodał, że oddziały powstańcze bardzo często miały na swoich znakach złote korony do białego orła. Zdarzało się, że ów złoty dodatek, wykonany z innego materiału, odpadał, stąd na niektórych chorągwiach powstańczych orły pozbawione były koron.

Rezler podkreślił, że powstańcy nie wątpili, że Wielkopolska wejdzie w skład odrodzonego państwa polskiego. Nie widzieli więc potrzeby ustalania wzorca odrębnego godła, własnego orła.

"Powstanie trwało stosunkowo krótko, nie było czasu na utrwalenie się jednego wzorca, na którym teraz można się oprzeć - nie było też takiej potrzeby. Zatem niecelowe jest ustalanie takiego wzorca teraz. Owych orłów, wzorów na powstańczych znakach było tyle, że każdy będzie dobry" - powiedział.

Historyk przyznał, że podczas powstania przeważały orły z koronami. Jeśli jednak ktoś ma w domu czy w urzędzie flagę z orłem bez korony – nie ma potrzeby, by ją wymieniać.

"Osobiście jestem zwolennikiem symbolu stosowanego dotąd przez organizatorów oficjalnych obchodów rocznic wybuchu powstania, który utrwalił się przy okazji 100. rocznicy. Jest to stylizowany orzeł +jagielloński+ z koroną, mniej więcej taki, jaki ustanowiono rozkazem Dowództwa Głównego dla oddziałów Armii Wielkopolskiej" - powiedział.

Karolina Brzezicka z Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości powiedziała PAP, że już w poprzednich latach z pracownikami Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 w Odwachu na Starym Rynku kontaktowali się m.in. przedstawiciele lokalnych samorządów z prośbami o pomoc przy zakupie flag z "właściwym" orłem. Także obecnie pracownicy muzeum służą wsparciem i informacjami przy doborze flag.

Sejm przyjął ustawę ustanawiającą Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1 października. Ustawa, która była inicjatywą ustawodawczą prezydenta, stanowi odpowiedź na głosy przedstawicieli społeczności, działaczy patriotycznych i władz samorządowych z Wielkopolski.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Miasto zostało wyzwolone 6 stycznia 1919 r., kiedy powstańcy przejęli lotnisko. Do połowy stycznia wyzwolili też większą część Wielkopolski. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych.

Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)

autor: Rafał Pogrzebny

rpo/ mk/