W piątek wieczorem Sejm zapoznał się ze sprawozdaniem z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2020 roku, którą przedstawił prezes Izby Marian Banaś.

Poseł PiS Wojciech Szarama, przewodniczący sejmowej komisji ds. kontroli państwowej, która zajmowała się wcześniej sprawozdaniem poinformował, że komisja rekomenduje jego odrzucenie. Jak tłumaczył, choć inne komisje sejmowe oceniły pozytywnie sprawozdanie NIK, to była to ocena wyrywkowych części działalności Izby.

Dodał, że komisja ds. kontroli państwowej zajęła się dodatkowo sprawami organizacyjnymi Izby, które "napawają nas niepokojem". "Wszyscy właściwie posłowie zabierający głos na komisji powiedzieli, że jest rzeczą co najmniej niepokojącą to, że stanowiska dyrektorskie w NIK nie są obsadzane w drodze konkursów jak zobowiązuje do tego władze NIK ustawa, lecz są powierzane osobom - czasem wywodzącymi się spoza NIK, nie posiadającym stażu kontrolerskiego - na pewien czas. Czyli są to dyrektorzy pełniący obowiązki" - mówił.

Tłumaczył, że dyrektor wyłoniony w drodze konkursu ma zapewnione sprawowanie funkcji przez 5 lat. Natomiast osoba pełniąca obowiązki może być w każdej chwili przez szefa NIK odwołana. "Dyrektor, który nie jest pewny, czy zachowa swoje stanowisko po przeprowadzeniu kontroli jest dyrektorem, który może być podatny na wpływy" - podkreślił.

Zauważył też, że między prezesem NIK a władzami rządowymi toczy się bardzo poważny konflikt w związku z zarzutami, które szefowi NIK ma zamiar przedstawić prokurator.

Akcentował też, że kontrolerzy przeprowadzający kontrole muszą być w pełni niezależni - pewni tego, że jeśli wyniki kontroli nie będą po myśli szefa NIK, utrzymają swoje stanowiska.

"To jeden z tych głównych argumentów, które przyczyniły się do tego, że komisja w głosowaniu uznała, że to sprawozdanie trzeba odrzucić" - powiedział Szarama.

Jak podkreślił, Izba powinna działać w sposób kolegialny, tymczasem - mówił Szarama - narasta konflikt między prezesem a wiceprezesami. "Izba jest zarządzana jednoosobowo. Kompetencje wiceprezesów są systematycznie ograniczane" - ocenił, dodając, że taka sytuacja jest wadliwa i należałoby zmienić.

Podobne argumenty wskazywał Grzegorz Lorek, który podczas debaty przedstawiał stanowisko klubu PiS. Jak mówił, analiza sprawozdania oraz to, o czym była mowa w toku prac komisji sejmowej, ujawniło szereg nieprawidłowości w funkcjonowaniu Izby. Wskazywał na częstą zmianę kadr, w tym na kierowniczych stanowiskach administracyjnych. "Istotna część kadry NIK jest w sprawowaniu funkcji dyrektorskich całkowicie zależna od prezesa NIK, który w każdej chwili może cofnąć powierzenie obowiązków. Destabilizuje to NIK, a przede wszystkim świadczy o braku koncepcji zarządzania" - mówił Lorek.

Podkreślił też, że NIK powinna być niezależna, rzetelna i przygotowana do przeprowadzenia kontroli. Oświadczył, że klub PiS jest przeciwny przyjęciu sprawozdania Izby.

Ryszard Wilczyński z KO odciął się od słów Szaramy dotyczących przebiegu obrad komisji. "Nie ma w nich krzty uzasadnienia, rzetelności i tzw. prawdy. Nie znajduję też w pana słowach odzwierciedlenia głosów części opozycyjnej na posiedzeniu komisji" - powiedział. "Przykro, że pan może tak tę sprawę przedstawiać. Tu nie chodzi o teatrzyk pt. negatywne opinie przez sześć lat, panie Szarama. Tu chodzi o państwo polskie, o konstytucyjny organ, jakim jest NIK" - mówił.

"To nie NIK narusza zasady współpracy z Sejmem. To pani marszałek (Sejmu) łamie konstytucyjną zasadę kolegialności, nie powołując członków kolegium NIK. To jest rzeczywista prawda" - mówił Wilczyński.

Ocenił też, że to PiS sabotuje prace NIK "w sposób obrzydliwy, paskudny, niszczący podstawy funkcjonowania Izby". "To wy dewastujecie Izbę, powodujecie, że jej autorytet będzie słabł" - mówił Wilczyński. Zwracając się do posłów PiS, zaznaczył - Banaś "wszedł w wasze podwórko".

Przemysław Koperski z Lewicy wskazywał na liczbę przeprowadzonych kontroli przez NIK i ocenił, że gdyby Sejm nie przyjął sprawozdania NIK, przekreślony byłby dorobek pracy pracowników Izby rzetelnie wykonujących swoje obowiązki.

"Skoro nie ma zastrzeżeń do pracy inspektorów, to dlaczego w imię wojny z prezesem Banasiem, waszym niedawnym przyjacielem, chcecie odrzucić ten raport? To porządnie przygotowany raport, który unaoczni, jaka jest skala nieprawidłowości w naszym państwie" - mówił Koperski. "Niestety walka polityczna wzięła górę nad zdrowym rozsądkiem" - dodał.

Pozytywnie o sprawozdaniu z działalności NIK wypowiadali się też Jan Łopata z Koalicji Polskiej oraz Hanna Gill-Piątek z Polski2050.

Głosowanie nad sprawozdaniem z działalności NIK ma się odbyć na kolejnym posiedzeniu Sejmu. (PAP)

autor: Rafał Białkowski

rbk/ ann/