W Kościele katolickim 25 lipca obchodzone jest święto św. Jakuba Apostoła. Do jego grobu w Santiago de Compostella w Hiszpanii rokrocznie pielgrzymują tysiące wierzących i agnostyków.

W związku z tym, że 25 lipca przypada w tym roku w niedzielę, w Santiago de Compostela trwa Jubileuszowy Rok Jakubowy. Ze względu na pandemię, Penitencjaria Apostolska zdecydowała o wydłużeniu obchodów jeszcze o rok, zatem potrwa przez cały rok 2021 i 2022, kiedy minie 900 lat od pierwszego "Roku Świętego Jakubowego".

Św. Jakub syn Zebedeusza był jednym z 12 apostołów Chrystusa. Należał do grona jego najbliższych osób. Zginął śmiercią męczeńską. Jest czczony nie tylko jako święty Kościoła katolickiego ale także ormiańskiego, koptyjskiego czy ewangelickiego.

"Odważne świadectwo Apostoła Jakuba jest okazją do odkrycia witalności wiary i misji otrzymanej na chrzcie świętym. On staje się głośnikiem dla wszystkich i wzywa was na drogi nawrócenia ku Bogu, aby w dzisiejszych czasach głoszenie Jezusa z Nazaretu stało się impulsem waszego pielgrzymowania i waszego prorockiego entuzjazmu w realizacji misji chrześcijańskiej" - napisał arcybiskup Santiago de Compostela bp Julián Barrio Barrio w specjalnym liście z okazji Jubileuszowego Roku Jakubowego.

Hierarcha zwrócił uwagę, że celem pielgrzymki pątników, który rokrocznie wędrują do grobu św. Jakuba jest "osiągnięcie wolności serca, wolności dzieci Bożych, do której wzywa was Bóg Ojciec". Życzył, by pielgrzymka była "drogą przemiany umysłu i serca".

"Pielgrzymując, uznajecie, że jesteście kimś więcej, niż jednostkami posiadającymi uczucia religijne; odkrywacie, że przyciąga was Ojciec, abyście byli bohaterami Żywej Tradycji dla realizacji jednej misji: ewangelizacji" - wskazał bp Barrio Barrio.

Zaznaczył, że "Camino de Santiago to droga nawrócenia, ofiarowanego każdemu". "Nie wymaga wcześniejszej +selekcji kandydatów+ ani nie obejmuje numerus clausus (zamkniętej liczby uczestników). Dokładnie odwrotnie, jednym z trwałych jej wartości jest to, że umożliwia bezpośrednią relację duszy z Bogiem, nawet dla tych, którzy jeszcze nie odkryli wiary chrześcijańskiej. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w naszych czasach, gdy wielu traktuje Kościół jako ciało obce" - ocenił hierarcha.

Według tradycji ciało św. Jakuba złożono w miejscowość Finisterre, po łacinie znaczy to "koniec ziemi". "W tamtej epoce nie znano jeszcze innych kontynentów, więc na tym miejscu kończyło się rzymskie panowanie nad Europą. Sarkofag odnaleziono między 788 a 838 rokiem w pobliżu miejscowości Compostella (z łacińskiego Campus stellae – Pole gwiazdy). Z kolei hiszpańska nazwa Santiago znaczy po polsku "święty Jakub". Te dwie nazwy łączy się w jedno, stąd nazwa miasta brzmi +Santiago de Compostella+" – podaje Liturgia Godzin.

Apostoł zyskał przydomek Matamoros, czyli "pogromca Maurów". W 711 r. armia muzułmańskich Arabów (Maurów) sforsowała Cieśninę Gibraltarską i rozpoczęła podbój półwyspu Iberyjskiego. Wstawiennictwu św. Jakuba przypisywano zwycięstwo w bitwie pod Clavijo koło Logrono w 844 r. Kroniki podają, że ukazał na białym wierzchowcu, dzierżący w jednej ręce włócznię, w drugiej śnieżnobiały sztandar z czerwonym krzyżem. Walczący chrześcijanie mieli dodawać sobie ducha do walki okrzykami "San Jago" bądź "San Tiago" - "Święty Jakub".

Na miejscu grobowca apostoła w 1078 r. wzniesiono romańską katedrę, którą poświęcono w 1128 r., a od 1112 r. była już siedzibą biskupstwa. W 1120 r. papież Kalikst II ogłosił Santiago stolicą metropolitarną, a w dwa lata później przyznała kościołowi prawo obchodzenia Jubileuszu Roku Świętego, gdy 25 lipca - święto św. Jakuba - będzie przypadało w niedzielę.

W średniowieczu grób św. Jakuba po Ziemi Świętej i Rzymie, był trzecim sanktuarium chrześcijaństwa. Przybycie pierwszego udokumentowanego pielgrzyma, francuskiego biskupa Le Puy Godescalco, datuje się na rok 950. W XIV wieku szlak przemierzało już ponad milion osób.

Najbardziej znanym symbolem Drogi św. Jakuba jest muszla. Zgodnie z tradycją pątnicy docierając w średniowieczu do grobu apostoła palili szaty pokutne i obmywali się w wodach oceanu, zostawiając w ten sposób za sobą dotychczasowe grzeszne życie i rozpoczynając nowe.

Do Polski kult Apostoła przyszedł wraz z przybyciem zakonu benedyktynów pochodzących z Leodium za czasów króla Kazimierza Odnowiciela (lata 1034–1058). W XI wieku na ziemiach polskich było już 15 kościołów pod jego wezwaniem. Pierwsze udokumentowane ślady mówiące o pątnikach z Polski pochodzą z końca XIV wieku. Wśród znanych pielgrzymów znaleźli się Jerzy i Stanisław Radziwiłłowie czy ojciec króla Jana III, Jakub Sobieski.

W 1982 roku Rada Europy uznała "Drogę św. Jakuba" za szlak o szczególnym znaczeniu dla kultury. W październiku 1987 roku został on ogłoszony pierwszym Europejskim Szlakiem Kultury, a w 1993 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W dniu 5 lipca 2015 roku UNESCO na 39 sesji w Bonn podjęło decyzję o rozszerzeniu szlaków jakubowych w Hiszpanii i wpisało cztery szlaki północne: Camino del Norte, Camino Primitivo, Camino Lebaniego oraz Camino Vasco del Interior. Jednocześnie nadało im nazwę Camino Frances i Szlaki Północnej Hiszpanii.

Przez tereny Polski przebiega obecnie 26 Dróg Jakubowych, które łącznie liczą ponad 6000 km.: Via Regia (prowadzi ze Lwowa, w Zgorzelcu łącząc się z Ekumeniczną Drogą Pątniczą); Camino Polaco (Z Estonii poprzez Łotwę, Litwę, Szlak Piastowski, Lubuską Drogę św. Jakuba we Frankfurcie nad Odrą łączy się z Drogami Jakubowymi w Niemczech), Dolnośląska Droga Jakubowa, Śląsko-Morawska, Wielkopolska, Sudecka, Małopolska, Pomorska, Nyska, Miedziana, Mazowiecka, Lubelska, Beskidzka, Częstochowska, Jasnogórska, Ślężańska, Żytowska, Dobrzyńsko-Kujawska, Warszawska, Nadwarciańska, Świętokrzyska, Człuchowska, Pelplińska, Nadwiślańska, Raciborska, Podlaska" – podaje Stowarzyszenie Dróg św. Jakuba w Polsce. Na trasie jest ponad 80 kościołów parafialnych pw. św. Jakuba.

Drogi św. Jakuba przeznaczone są dla pątników indywidualnych lub w małych grupach. Podążają nimi ludzie różnych wyznań i narodowości. Do ich dyspozycji są nie tylko znajdujące się po drodze kościoły i kaplice, ale także dogodne miejsca noclegowe w schroniskach dla pielgrzymów.

Każdy z pielgrzymów powinien mieć oficjalny paszport pielgrzyma wydawany od 1 kwietnia 2016 roku przez Biuro Pielgrzyma w Santiago de Compostela. Na jego podstawie otrzyma on nocleg w "albergues" (hostele, zajazdy dla pątników - PAP) oraz dokument potwierdzający odbycie pielgrzymki lub certyfikat, jeśli cel miał charakter turystyczny lub kulturalny.

Na mocy dekretu Penitencjarii Apostolskiej, z okazji Jubileuszowego Roku Jakubowego odpust mogą uzyskać osoby, które w duchowej łączności z Jubileuszem Composteli, nawiedzą w tym czasie w formie pielgrzymki którykolwiek z 48 kościołów stacyjnych i pobożnie wezmą tam udział w obchodach jubileuszowych lub pozostaną tam na pobożnym rozmyślaniu, kończąc je Ojcze Nasz, Wyznaniem Wiary oraz wezwaniami do Najświętszej Maryi Panny i św. Jakuba Większego Apostoła.

Zgodnie ze wskazaniami abp. Santiago de Compostela są to kościoły pod wezwaniem św. Jakuba Starszego na Szlakach wyznaczonych i zatwierdzonych przez Sekretariat Drogi Św. Jakuba w Santiago. "W ten sposób stworzona ma być więź pielgrzymów w kościołach pw. św. Jakuba Apostoła na Szlakach prowadzących do grobu św. Jakuba w Santiago". (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ mhr/