O tym, że partia Diany Sosoaki S.O.S. Romania wchodzi do PE, Rumuni dowiedzieli się dopiero w poniedziałek w ciągu dnia, w miarę zliczania głosów diaspory. Ugrupowanie będzie najprawdopodobniej posiadało w Parlamencie Europejskim dwoje deputowanych.

Jak zaznaczył portal Europa Libera Romania, dane te pochodzą ze strony PE, a nie z krajowych danych, ponieważ te napływają z opóźnieniem. Na oficjalne ostateczne wyniki trzeba jeszcze poczekać.

Według tych danych stan posiadania z niedzielnych sondaży exit poll utrzymała druga partia reprezentująca rumuńską radykalną prawicę – Związek na rzecz Jedności Rumunów (AUR). Po rumuńsku słowo to oznacza "złoto". AUR ma niecałe 15 proc. głosów i sześć mandatów.

Na tle innych krajów UE nie jest to może wynik oszałamiający, jednak dla Rumunii to wzrost o siedem miejsc w porównaniu z poprzednią kadencją europarlamentu. Radykalna prawica zabiera jedną czwartą z rumuńskiej puli 33 stanowisk w PE. Sondaże dawały jej zresztą jeszcze więcej, dlatego eksperci mówią o "umiarkowanym optymizmie", zwłaszcza w kontekście dobrych wyników skrajnej prawicy z Niemiec, Francji czy Austrii.

Diana Sosoaca to najbardziej kontrowersyjna postać rumuńskiej sceny politycznej. To otwarcie prorosyjska i agresywnie antyukraińska polityk, obecnie senator. Wcześniej była członkinią AUR, ale w 2021 roku została dyscyplinarnie usunięta z partii. Rok później dołączyła do S.O.S. Romania. Jej znak rozpoznawczy to skandale i polityczny performance. W czasie pandemii Covid-19 walczyła z obostrzeniami i szczepionkami, teraz występuje przeciwko pomocy dla Ukrainy, a w swoich publicznych wypowiedziach powtarza kremlowską narrację.

Sosoaca chadza na przyjęcia do rosyjskiego ambasadora, występuje w rosyjskich mediach państwowych, a Wołodymyra Zełenskiego nazywa – tak jak Władimir Putin – "nazistą".

Polityk wystąpiła w parlamencie z projektem ustawy przewidującej aneksję przez Bukareszt ziem ukraińskich, które przed II wojną światową należały do Rumunii (północnej Bukowiny, Budziaku i Wyspy Węży).

Retoryka AUR George Simiona jest łagodniejsza, dlatego i poparcie tej partii jest większe. "AUR to typowa partia +godnościowa+, która mocno apeluje do poczucia urażonej godności Rumunów, ogólnie czujących się w UE obywatelami +drugiej kategorii+. To m.in. efekt tego, że Rumunia o wiele mniej skutecznie niż np. Polska korzystała z wejścia do UE, znacznie gorzej absorbowała środki. Niepełne uczestnictwo w strefie Schengen (dopiero od miesiąca Rumunia jest w tzw. lotniczym i morskim Schengen - PAP) i niekończąca się batalia o przyjęcie, poczucie, że +ciągle muszą się prosić+ - to wszystko negatywnie wpływa na rumuńskie nastroje, a AUR to dyskontuje, apelując do narodowej dumy" – wyjaśniał w jednej z rozmów z PAP analityk Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW) Kamil Całus.

AUR jest typową partią antysystemową, próbującą "wywrócić stolik" i obiecującą polityczną odnowę, bycie bliżej obywateli. Podobnie jak Viktor Orban na Węgrzech, na którym zdecydowanie się wzoruje, Simion twierdzi, że UE nie należy likwidować, ale zmienić.

AUR opowiada się za zjednoczeniem z Mołdawią i deklaruje troskę o wszystkich Rumunów (w tym tych, którzy na skutek zmiany granic mieszkają obecnie np. na Ukrainie), jest niechętna wspieraniu Ukrainy, chociaż Rosję uważa za zagrożenie i jako partia narodowa formalnie trzyma się rumuńskiej "tradycji" antyrosyjskości. AUR opowiada się przeciwko pomocy dla Ukrainy lub za jej uwarunkowaniem. "I chociaż Rosji nie lubi, to nie kryje też niechęci do Ukrainy, co daje paliwo tym, którzy oskarżają AUR o prorosyjskość" – podkreślał Całus.

W Rumunii wciąż trwa liczenie głosów. Powołując się na dane Parlamentu Europejskiego (po zliczeniu niemal 98 proc. głosów), portal Radio Europa Libera podał, że startujący ze wspólnej listy kandydaci koalicji rządzącej PSD-PNL (socjaldemokracji i liberałów) mają najprawdopodobniej 19 mandatów w PE, AUR – sześć, a trzy kolejne przypadną Sojuszowi Zjednoczonej Prawicy (Alianta Dreapta Unita). Po dwa mandaty uzyskają partia węgierskiej mniejszości UDMR i S.O.S. Romania. Do PE wejdzie też jeden poseł niezależny, Nicu Stefanuta.

Z Bukaresztu Justyna Prus (PAP)

just/ szm/