Radio Opole » Kraj i świat
2024-04-28, 08:50 Autor: PAP

Węgry/ Analitycy: konflikt z UE będzie narastał, ale Orban nie może pozwolić sobie na Huxit

Pomimo narastającego od 2010 roku konfliktu Budapesztu z UE, rząd Viktora Orbana nie może pozwolić sobie na sięgnięcie po kartę opuszczenia Wspólnoty, czyli tzw. Huxit, ponieważ nie chcą tego ponad dwie trzecie Węgrów, w tym wyborcy Fideszu – oceniają w rozmowie z PAP węgierscy analitycy.

Stosunki Węgier z UE zostały w ostatnich latach zdominowane przez spory na wielu polach. Rząd Orbana stosuje ostrą, antyunijną retorykę, często w pojedynkę blokując rozwiązania akceptowane przez pozostałych członków Wspólnoty.


W pierwszych latach po przystąpieniu Węgier do UE w 2004 roku, za czasów rządu socjalistów i liberałów, również dochodziło do sporów z Komisją Europejską, ale konflikty te nie były tak ostre, jak obecnie – zaznacza w rozmowie z PAP politolog Gergo Medve-Ballint, profesor Uniwersytetu Korwina w Budapeszcie.


„Spory z KE dotyczyły zwłaszcza procedury nadmiernego deficytu i powtarzających się żądań co do redukcji deficytu publicznego, na co rząd nie chciał przystać” – dodaje.


Według Medve-Ballinta punktem przełomowym w relacjach Węgier z UE było dojście w 2010 roku do władzy Fideszu, partii Orbana. Nowy rząd, aby móc stymulować gospodarkę w czasie kryzysu, chciał utrzymać deficyt budżetowy na wysokim poziomie i nie chciał go zredukować poniżej 3 proc. PKB.


Jak przypomina ekspert, kraj był już wówczas objęty procedurą nadmiernego deficytu. W czerwcu 2010 roku przewodniczący KE Jose Manuel Barroso powiedział Orbanowi, że utrzymywanie wysokiego deficytu budżetowego nie wchodzi w rachubę. „W wyniku tego węgierski rząd sformułował antyunijną retorykę i suwerenistyczną strategię, nawet jeśli nie zostały one wówczas w pełni wyartykułowane” – wyjaśnia.


W kolejnych latach ostra narracja węgierskich władz w stosunku do UE nabierała na sile. „Wraz z dojściem Orbana do władzy w 2010 roku mamy ciągłe pogarszanie się relacji z UE” – podkreśla w rozmowie z PAP szef think tanku Policy Solutions Andras Biro-Nagy.


W ciągu prawie półtorej dekady rządów Orbana spory z Brukselą dotyczyły m.in. polityki migracyjnej, podejścia do Ukrainy, Rosji i Chin, a przede wszystkim rządów prawa, systemu sądownictwa i korupcji na Węgrzech.


W 2018 roku Parlament Europejski zdecydował o wszczęciu wobec Węgier procedury z art. 7 Traktatu UE wobec ryzyka poważnego naruszenia przez ten kraj unijnych wartości. Procedura ta w dalszych etapach umożliwia zawieszenie prawa państwa członkowskiego do głosowania w Radzie. W jej ramach doszło do przeprowadzenia kilku wysłuchań, lecz bez podjęcia dalszych decyzji.


PE wielokrotnie krytykował stan praworządności na Węgrzech, krytykując wciąż pogarszającą się sytuację. W ostatnim czasie instytucje unijne wraz z Komisją Wenecką, organem doradczy Rady Europy, skrytykowały przyjętą przez parlament w Budapeszcie ustawę o ochronie suwerenności, którą uznały za zagrożenie dla wolnej debaty w kraju.


Obecnymi polami sporu pomiędzy Budapesztem a Brukselą są m.in. kwestia paktu migracyjnego, krytykowanego przez Węgry, a także pomoc dla zmagającej się z rosyjską inwazją Ukrainy. Rząd Orbana do lutego blokował unijne wsparcie finansowe dla Kijowa wartości 50 mld euro i ustąpił dopiero pod pewnymi warunkami. Budapeszt krytykuje też rozpoczęcie przez UE negocjacji akcesyjnych z Ukrainą, choć ostatecznie nie zdecydował się na ich zawetowanie.


Według Biro-Nagya symbolem radykalizacji Fideszu w Europie było opuszczenie przez europosłów tego ugrupowania szeregów Europejskiej Partii Ludowej (EPL) w 2021 roku. „Fidesz coraz bardziej odchodził od zasad, które były akceptowane przez mainstreamową prawicę w polityce europejskiej” – mówi ekspert. „W chwili obecnej sojusznicy Orbana to głównie radykalna, eurosceptyczna prawica” – dodaje.


Polityka Orbana doprowadziła do wstrzymania wypłat środków unijnych dla Węgier, których gospodarka, notująca słabsze wyniki, potrzebuje.


„Bez członkostwa w UE Węgry byłyby znacznie biedniejszym i bardziej odizolowanym krajem” – zauważa Medve-Ballint. „Pomogły one dogonić gospodarczo rdzeń UE, choć nadal pozostajemy daleko w tyle za najbardziej rozwiniętymi państwami członkowskimi” – dodaje.


W połowie grudnia KE pozytywnie oceniła zmiany w węgierskim systemie sądownictwa, odmrażając 10,2 mld euro funduszy polityki spójności. Wciąż jednak zablokowanych jest około 20 mld euro z powodu m.in. obaw dotyczących korupcji, praw społeczności LGBTQ, wolności akademickiej i prawa do azylu.


Sam Orban stwierdził, że sprzeciw wobec imigracji i LGBTQ jest ważniejszy niż unijne fundusze, i że Budapeszt nie może być szantażowany w tych kwestiach.


„W ostatnich latach UE pokazała, że może skutecznie wpływać na zmiany na Węgrzech, nie na poziomie retorycznym, ale konkretnych gróźb” – twierdzi Biro-Nagy. Jako przykład podał wymuszenie zmian w systemie sądownictwa, które skutkowały grudniowym odmrożeniem części środków.


Najnowsze badania Eurobarometr pokazują, że 77 proc. Węgrów uważa członkostwo ich kraju w Unii Europejskiej za korzystne. Jednocześnie rząd Orbana, który cały czas cieszy się największym poparciem w społeczeństwie, od lat podtrzymuje ostrą krytykę Brukseli.


„Podobne sondaże nie są najlepszym środkiem, aby mierzyć podejście Węgrów do UE” – przestrzega Biro-Nagy. „Sama obecność w UE nie jest przez nikogo kwestionowana. Liczby nie będą jednak tak optymistyczne, jeśli spytać na przykład o konieczność dalszej integracji” – dodaje.


Jak zaznacza szef Policy Solutions, kwestia ewentualnego wyjścia z UE jest „czerwoną linią” dla wyborców Fideszu, dlatego Orban nie może pozwolić sobie na grę tą kartą. „Premier Węgier krytykuje UE, mówi o konieczności +okupacji Brukseli+, ale nigdy nie powiedział, że należy opuścić Wspólnotę” – zauważa.


Analitycy są zgodni, że konflikt na linii Budapeszt-Bruksela utrzyma się w przyszłości, a nawet może eskalować. Jak podkreśla Biro-Nagy, Orban nie ma możliwości budowania sojuszów na arenie europejskiej, więc jedyne, co mu pozostaje, to blokowanie poszczególnych rozwiązań.


„Jeśli wybory do PE nie zmienią znacząco jego składu zgodnie z oczekiwaniami Orbana, konflikt pomiędzy Węgrami a UE utrzyma się co najmniej do wyborów parlamentarnych na Węgrzech w 2026 roku” – ocenia Medve-Ballint.


Wybory europejskie odbędą się na Węgrzech 9 czerwca, równolegle z wyborami samorządowymi. Niecały miesiąc później, 1 lipca, Węgry obejmą przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. W związku z polityką Orbana pojawiały się głosy za odebraniem Budapesztowi prezydencji, ale ostatecznie nie poszły za nimi żadne konkretne działania.


Z Budapesztu Marcin Furdyna (PAP)


mrf/ fit/


Kraj i świat

2024-06-18, godz. 19:50 Leszczyna: raport dot. preskrypcji leków jest na tyle niepokojący, że przekazałam go służbom Ministra zdrowia Izabela Leszczyna, pytana o pierwszy raport z monitoringu preskrypcji leków psychotropowych i narkotycznych, w tym opioidów, odpowiedziała… » więcej 2024-06-18, godz. 19:50 Ekstraklasa piłkarska - Cracovia rozpoczęła przygotowania do sezonu Piłkarze Cracovii w swoim ośrodku treningowym w Rącznej rozpoczęli przygotowania do nowego sezonu ekstraklasy. Na razie krakowski klub nie pozyskał nowych… » więcej 2024-06-18, godz. 19:50 Europosłowie KO chcą monitorować prace komisji ds. immunitetów; chodzi o europosłów PiS Nowo wybrani eurodeputowani Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba i Dariusz Joński powiedzieli we wtorek w Brukseli, że zamierzają objąć europoselskim monitoringiem… » więcej 2024-06-18, godz. 19:50 Szczecin/ Oficjalnie otwarto nowe siedziby klinik w szpitalu na Pomorzanach Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 PUM w Szczecinie we wtorek oficjalnie otworzył nowo wybudowane siedziby klinik: ginekologicznych, położniczych i neonatologicznych… » więcej 2024-06-18, godz. 19:50 1. liga piłkarska – Arka rozegra cztery sparingi, zgrupowanie w Danii W przerwie letniej występująca w 1. lidze Arka rozegra cztery mecze kontrolne, a 11 lipca wyjedzie na trwające 11 dni zgrupowanie do Danii. „Liczę na wzmocnienia… » więcej 2024-06-18, godz. 19:40 Jacek Sutryk został nowym prezesem Związku Miast Polskich Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk został we wtorek nowym prezesem Związku Miast Polskich. Delegaci wyznaczyli nowemu zarządowi siedem priorytetów - informuje… » więcej 2024-06-18, godz. 19:40 Kraków/ Prezes PiS na Wawelu w 75. urodziny i miesięcznicę pogrzebu Lecha Kaczyńskiego Prezes PiS Jarosław Kaczyński przyjechał we wtorek do Krakowa, aby w katedrze wawelskiej wziąć udział w nabożeństwie z okazji swoich 75. urodzin oraz w… » więcej 2024-06-18, godz. 19:30 Komisja Wychowania Katolickiego KEP przeciwna redukcji lekcji religii do jednej godziny tygodniowo Komisja Wychowania Katolickiego KEP wyraża stanowczy sprzeciw wobec planowanych przez MEN działań, które mają na celu redukcję nauczania lekcji religii do… » więcej 2024-06-18, godz. 19:30 Ekstraklasa piłkarska - Siplak i Bielica odeszli z Górnika Słowacki obrońca Michal Siplak i bramkarz Daniel Bielica odeszli z Górnika Zabrze, występującego w piłkarskiej ekstraklasie. Kontrakt pierwszego został… » więcej 2024-06-18, godz. 19:30 ME 2024 - Turcja - Gruzja 2:1 (bramka) Grupa F: Turcja - Gruzja 2:1 w 65. min. Bramki: 1:0 Mert Muldur (25), 1:1 Georges Mikautadze (32), 2:1 Arda Guler (65). Żółta kartka - Turcja: Abdulkerim… » więcej
45678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »