Wśród poległych w Katastrofie Smoleńskiej był także Ryszard Kaczorowski – ostatni Prezydent RP na uchodźstwie, który przekazując w roku 1990 insygnia prezydenckie Lechowi Wałęsie uprawomocnił ciągłość państwową II i III Rzeczpospolitej. Dziś przypominamy biografię tego niezwykłego polityka.

Latem 1989 roku na wieść o wyborze przez Zgromadzenie Narodowe PRL na funkcję prezydenta generała Wojciecha Jaruzelskiego prezydent na uchodźctwie Kazimierz Sabbat zmarł na zawał serca.

Nieco ponad rok wcześniej 25 stycznia 1988 roku 75-letni wówczas prezydent Kazimierz Sabbat, na podstawie artykułu 24 Konstytucji RP z 23 kwietnia 1935 roku w zarządzeniu „na wypadek opróżnienia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości” wyznaczył na swojego następcę o sześć lat młodszego, ale cieszącego się znacznie lepszym zdrowiem i kondycją Ryszarda Kaczorowskiego, który w tym momencie w emigracyjnym rządzie zajmował stanowisko ministra do spraw krajowych.

Ryszard Kaczorowski urodził się 26 listopada 1919 r. w Białymstoku. Od najmłodszych lat należał do harcerstwa, a gdy Podlasie zajęła armia sowiecka został komendantem okręgu białostockiego Szarych Szeregów. W lipcu 1940 roku został aresztowany przez NKWD, by rok później po dwudniowym procesie otrzymać wyrok śmierci.

Po stu dniach pobytu w celi śmierci Najwyższy Sąd Republiki Białoruskiej zamienił wyrok na 10 lat łagrów. Wywieziony na Kołymę po roku odzyskał wolność w ramach amnestii po układzie Sikorski-Majski. Wstąpił wówczas do armii generała Andersa i wraz z nią w następnym roku ewakuował się na Bliski Wschód. Wziął udział w kampanii włoskiej, walcząc m.in. pod Monte Cassino.

Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył Szkołę Handlu Zagranicznego i pracował jako księgowy. W ramach działalności polonijnej zaangażował się m.in. w działalność Związku Harcerstwa Polskiego poza Granicami Kraju. Przez 12 lat pełnił funkcję naczelnika harcerzy, a następnie przez 21 lat był przewodniczącym emigracyjnego ZHP. Równocześnie działał w londyńskiej Radzie Narodowej pełniącej funkcję emigracyjnego parlamentu, a od 1986 roku wszedł w skład emigracyjnego rządu.

Gdy po śmierci prezydenta Kazimierza Sabbata w lipcu 1989 roku objął obowiązki emigracyjnego prezydenta RP, rozpoczął starania o nawiązanie stosunków z polskimi władzami krajowymi. Nawiązał więc współpracę z rządem premiera Tadeusza Mazowieckiego, a gdy w roku 1990 w powszechnych wyborach prezydentem RP wybrano Lecha Wałęsę, prezydent Ryszard Kaczorowski przyjechał do Warszawy i 22 grudnia 1990 roku w dawnej siedzibie polskich prezydentów, czyli na Zamku Królewskim, przekazał prezydentowi Wałęsie przechowane na emigracji insygnia prezydentów II Rzeczpospolitej, a wraz z nimi insygnia Orderu Orła Białego i Orderu Odrodzenia Polski.

Po zakończeniu swojej prezydenckiej misji Ryszard Kaczorowski otrzymał od władz III RP przysługującą byłym prezydentom emeryturę, środki na prowadzenie biura i ochronę BOR na terenie Polski. Prowadził nadal bardzo aktywną działalność publiczną, uczestnicząc w wielu wydarzeniach w kraju i za granicą. Był honorowym obywatelem wielu miast, a wśród nich także Opola, otrzymał także doktorat honoris causa Uniwersytetu Opolskiego.

10 kwietnia 2010 roku towarzyszył prezydentowi Rzeczypospolitej Lechowi Kaczyńskiemu w podróży na uroczystości rocznicowe w Katyniu i jak wszyscy uczestnicy tej podróży zginął w do dziś nie wyjaśnionej katastrofie lotniczej.

Ciało prezydenta Kaczorowskiego zostało błędnie zidentyfikowane a rzekoma jego trumna została wystawiona na widok publiczny w Belwederze, gdzie złożyły mu hołd tysiące Polaków, po czym odbył się pogrzeb w warszawskiej Świątyni Opatrzności Bożej. Gdy w roku 2012 odkryto pomyłkę przeprowadzono ekshumację i identyfikację metodą DNA. Okazało się, że ciało prezydenta Kaczorowskiego zamieniono z ciałem Tadeusza Lutoborskiego, byłego prezesa Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Warszawie. Po badaniach w krakowskim Instytucie Medycyny Sądowej odbyły się ponowne pogrzeby.

Ryszard Kaczorowski przeszedł do historii jako ostatni emigracyjny prezydent Rzeczpospolitej Polskiej i ten, który symbole polskiej ciągłości państwowej przywiózł z powrotem do kraju.