Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 56 lat temu Ryszard Siwiec dokonał samospalenia
2024-09-08, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Sowińska/K.Koziełł/dok.

56 lat temu Ryszard Siwiec dokonał samospalenia

Samospalenie Ryszarda Siwca na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie w proteście przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji [fot. autor nieznany / domena publiczna, źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ryszard_siwiec_stad
Samospalenie Ryszarda Siwca na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie w proteście przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji [fot. autor nieznany / domena publiczna, źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ryszard_siwiec_stad
Mijają 56 lat od samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w której wzięły udział także polskie jednostki. 8 września 1968 roku na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie (obecnie Stadion Narodowy), podczas centralnych uroczystości dożynkowych, Ryszard Siwiec, weteran Armii Krajowej, filozof, oblał się rozpuszczalnikiem i podpalił, krzycząc: "Protestuję!".
Jego czyn nie wynikał z chwilowego impulsu. Znaleziona potem przez rodzinę kartka zawierała szczegółowy plan przygotowań, między innymi listę rzeczy, które miał zabrać na stadion. W jednym z punktów zapisał, że przed podpaleniem, chce się jeszcze raz wyspowiadać. Krótko przed 8 września, w rozmowie z jednym z krewnych, uprzedził, że planuje protest. Nie zdradził jednak jego charakteru.

Do dramatycznego wydarzenia doszło w obecności przywódców partii, dyplomatów i stutysięcznej publiczności. Jednak płonąca na trybunach postać pozostała niemal niezauważona, przy grającej orkiestrze i tańczących zespołach. Protest przeszedł w kraju bez echa. Komunistyczne władze nakazały zatarcie wszelkich śladów z relacji dziennikarskich i filmowych. Państwowe media nie zamieściły na ten temat żadnej wzmianki, a do publicznej wiadomości podano jedynie informację o chorobie psychicznej Ryszarda Siwca, ojca pięciorga dzieci.

59-letni mężczyzna zmarł w szpitalu cztery dni później - 12 września, w wyniku poparzeń obejmujących ponad 85 procent ciała. Został pochowany na cmentarzu zasańskim w Przemyślu.

Ryszard Siwiec pozostawił po sobie testament i nagrany na taśmie magnetofonowej antykomunistyczny manifest, zakończony wezwaniem: "Ludzie, w których może jeszcze tkwi iskierka ludzkości, uczuć ludzkich, opamiętajcie się! Usłyszcie mój krzyk, krzyk szarego, zwyczajnego człowieka, syna narodu, który własną i cudzą wolność ukochał ponad wszystko, ponad własne życie, opamiętajcie się! Jeszcze nie jest za późno!".

Pierwszą informację o samospaleniu Siwca podała sekcja polska Radia Wolna Europa w kwietniu 1969 roku. Dopiero w 1981 roku rodzinie zmarłego udało się wydać broszurę, stanowiącą pisemne świadectwo jego protestu. 10 lat później reżyser Maciej Drygas nakręcił film "Usłyszcie mój krzyk", w którym zamieścił siedmiosekundowy fragment nagrania Polskiej Kroniki Filmowej, ukazujący płonącego mężczyznę.

Po 20 latach od śmierci Ryszarda Siwca, do jego żony dotarł list pożegnalny, napisany przez niego w drodze do Warszawy 8 września 1968 roku, a przechwycony później przez Służbę Bezpieczeństwa.

Prezydent Czech Vaclav Havel przyznał pośmiertnie Ryszardowi Siwcowi jedno z najwyższych odznaczeń w tym kraju - Order Tomasza Masaryka I klasy. Prezydent Słowacji, też pośmiertnie, odznaczył go Orderem Podwójnego Białego Krzyża III klasy, najwyższym wyróżnieniem przyznawanym cudzoziemcom.

W 2003 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski przyznał zmarłemu Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, jednak rodzina odmówiła przyjęcia odznaczenia. W setną rocznicę urodzin Siwca w 2009 roku, Sejm Rzeczpospolitej upamiętnił jego osobę specjalną uchwałą.

Imieniem Ryszarda Siwca nazwano jedną z ulic w Pradze oraz w Warszawie - w pobliżu Stadionu Narodowego, wybudowanego w miejscu dawnego - Dziesięciolecia. W 2012 roku odsłonięto tam obelisk ku jego czci, który jest kopią obelisku z Pragi. O heroizmie Ryszarda Siwca przypominają co roku czeskie media, nazywając go "polskim Janem Palachem". W 2020 odsłonięto także tablicę pamiątkową ku czci Ryszarda Siwca we Lwowie.

Zobacz także

2024-11-18, godz. 10:54 Muzeum Auschwitz: ukazały się wspomnienia byłego więźnia Jana Kupca Wspomnienia Jana Kupca, które przybliżają losy jego i pięciorga braci, żołnierzy ruchu oporu z Podhala aresztowanych przez Niemców i osadzonych w Auschwitz… » więcej 2024-11-17, godz. 10:48 Rosja: Zamknięto Muzeum Historii GUŁagu, powołując się na przepisy przeciwpożarowe Państwowi inspektorzy zdecydowali o czasowym zamknięciu moskiewskiego Muzeum Historii GUŁagu, twierdząc, że nie przestrzega ono przepisów przeciwpożarowych… » więcej 2024-11-16, godz. 11:32 Prof. Żaryn w sądzie: SB prowadząc akcję wobec ks. Popiełuszki czuła się bezkarnie Prowokacja na Chłodnej była dziełem SB, której funkcjonariusze mieli poczucie bezkarności - podkreślił historyk prof. Jan Żaryn, który w piątek zeznawał… » więcej 2024-11-16, godz. 10:44 Gdańsk: Pamiątka po rodzinie Ulmów trafiła do MIIWŚ Książka z odręcznym podpisem Józefa Ulmy trafiła do Muzeum II Wojny Światowej. Wcześniej pamiątka po rodzinie zamordowanej przez Niemców za ukrywanie… » więcej 2024-11-15, godz. 16:34 Wałęsa dostał owację już po dwóch słowach. 35 lat od historycznej mowy w Kongresie USA 15 listopada 1989 r. Lech Wałęsa wygłosił mowę w amerykańskim Kongresie. Owację na stojąco dostał już po pierwszych dwóch słowach "My, naród”. Zaczerpnął… » więcej 2024-11-14, godz. 08:53 Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego w Łodzi Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego i jego żony Marii w Łodzi. W zrekonstruowanym lokalu, w którym marszałek i jego żona prowadzili… » więcej 2024-11-13, godz. 19:40 120 lat temu padły strzały na pl. Grzybowskim w Warszawie, był to początek rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim My, jako PPS, uznajemy, że demonstracja z 13 listopada 1904 r. była początkiem rewolucji 1905 r. – powiedział PAP dr Andrzej Ziemski, przewodniczący Komisji… » więcej 2024-11-13, godz. 14:36 Sto lat temu Władysław Reymont otrzymał Nobla za powieść "Chłopi" 13 listopada 1924 roku Akademia Szwedzka przyznała Literacką Nagrodę Nobla Władysławowi Reymontowi za powieść "Chłopi". Akademicy docenili uniwersalizm… » więcej 2024-11-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 listopada » więcej 2024-11-11, godz. 09:00 Dzisiaj otwarcie wystawy w Muzeum Historii Polski "1025. Narodziny Królestwa” Obiekty archeologiczne związane z życiem codziennym w XI wieku, a także eksponaty pochodzące ze skarbca Piastów. To elementy wystawy "1025. Narodziny Królestwa”… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »