Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81. rocznica zbrojnego buntu więźniów w obozie…
2024-08-02, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

81. rocznica zbrojnego buntu więźniów w obozie zagłady w Treblince

Obóz podpalony przez zbuntowanych więźniów; zdjęcie wykonane potajemnie przez Franciszka Ząbeckiego 1943 [fot. domena publiczna]
Obóz podpalony przez zbuntowanych więźniów; zdjęcie wykonane potajemnie przez Franciszka Ząbeckiego 1943 [fot. domena publiczna]
81 lat temu doszło do zbrojnego buntu więźniów w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince (Treblinka II). 2 sierpnia 1943 roku podpalili oni część budynków, nie udało im się jednak zniszczyć komór gazowych. Tylko nieliczni posiadali broń i amunicję, którą wynieśli ze zbrojowni SS. Pozostali stawili opór uzbrojonej załodze obozu, mając do dyspozycji siekiery, noże i młoty.
Do więźniów, próbujących przedostać się przez ogrodzenie, strzelano z wież strażniczych. Bunt został stłumiony. Szacuje się, że około dwustu więźniom udało się uciec, do końca wojny doczekało nie więcej niż stu. Większość z uciekających Niemcy zabili.

Powstanie zorganizowane przez członków obozowej konspiracji wybuchło po południu. Akcja musiała rozpocząć się przed wyznaczonym czasem, gdyż esesman Kurt Küttner znalazł złoto u jednego z Żydów, który był zaangażowany w przygotowanie powstania, i rozpoczął natychmiast śledztwo. Więźniowie zaskoczeni tą sytuacją zaczęli działać, wywiązała się strzelanina. Buntownikom udało się wysadzić w powietrze zbiornik z benzyną, nie powiodło się natomiast zniszczenie komór gazowych i przerwanie linii telefonicznej. Cała akcja trwała od 20 do 30 minut.

W obozie przebywało wówczas 840 osób, z czego ponad 100 nie wzięło udziału w zrywie. Byli to ludzie wycieńczeni psychicznie lub fizycznie, którzy nie mogliby uciec z powodu chorób i osłabienia. Według danych Muzeum w Treblince, jedynie około dwustu osobom udało się wydostać z obozu i ujść obławie. Ostatni z uczestników powstania, Samuel Willenberg, zmarł w 2016 roku.

Po zbrojnym buncie w sierpniu 1943 roku Niemcy rozpoczęli stopniową likwidację obozu i zacieranie śladów zbrodni. W listopadzie teren Treblinki II został zaorany, obóz przestał istnieć.

Obóz w Treblince był jednym z trzech miejsc zagłady utworzonych przez Niemców podczas akcji "Reinhardt", czyli zagłady Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego. Była ona prowadzona w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski w związku z tzw. ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej. Obóz zagłady w Treblince funkcjonował od lipca 1942 roku. Zamordowano w nim około 800 tysięcy osób, w większości Żydów.

(więcej)

W 2013 roku Sejm uczcił pamięć więźniów, którzy stawili opór niemieckim oprawcom w Treblince II. Posłowie przyjęli uchwałę, w której podkreślono, że podjęli oni "heroiczną walkę o wolność i godność człowieka". Znalazły się w niej również wyrazy szacunku dla mieszkańców okolicznych miejscowości, którzy nieśli pomoc Żydom. Nazwa KL Treblinka odnosi się do kompleksu dwóch niemieckich obozów: pracy i zagłady, w lasach nad Bugiem, wzdłuż linii kolejowej Siedlce - Małkinia, niedaleko wsi Poniatowo. Pochodzi od stacji kolejowej znajdującej się sześć kilometrów od obozu.

Karny obóz pracy Treblinka I powstał latem 1941 roku, po ataku Niemiec na Związek Radziecki. W obozie byli osadzani zarówno Polacy, jak i Żydzi. Obóz ten został zlikwidowany w lipcu 1944 roku, gdy zbliżała się Armia Czerwona. Część więźniów rozstrzelano, pozostałych zwolniono.

Obóz zagłady Treblinka II powstał w połowie 1942 roku, jako realizacja pewnego etapu akcji "Reinhardt". Pod względem liczby ofiar był to drugi - po Auschwitz-Birkenau - obóz zagłady Żydów. Początkowo były w nim trzy komory gazowe, po przebudowie obozu jesienią 1942 roku, liczba ta wzrosła do dziesięciu.

Pociągi wiozące ofiary do obozu zatrzymywały się na stacji kolejowej we wsi Treblinka. Pierwszy transport w trzeciej dekadzie lipca przywiózł Żydów z getta warszawskiego. Do Treblinki Niemcy zwozili Żydów nie tylko z Polski, ale także z innych krajów europejskich, między innymi Austrii, Belgii, Czechosłowacji i Francji. Po buncie więźniów w sierpniu 1943 roku Niemcy zlikwidowali obóz. Komory gazowe zniszczono, a pozostałe baraki rozebrano.

Zobacz także

2024-09-08, godz. 13:00 56 lat temu Ryszard Siwiec dokonał samospalenia Mijają 56 lat od samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w której wzięły udział także… » więcej 2024-09-08, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęła się naziemna obrona Warszawy 85 lat temu, 8 września 1939 roku, rozpoczęła się naziemna obrona Warszawy, jeden z bohaterskich epizodów kampanii wrześniowej 1939 roku. Wcześniej stolica… » więcej 2024-09-08, godz. 10:00 EDD 2024. Pomnik Historii na Szlaku św. Jakuba w Małujowicach Dzisiaj (08.09) w Sanktuarium św. Jakuba w Małujowicach po uroczystej Mszy św. o godzinie 12:00 zaprezentują się wokaliści oraz chór gminy Skarbimierz Cantate… » więcej 2024-09-08, godz. 09:00 455 lat temu zmarł Mikołaj Rej, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury" 455 lat temu, między 8 września 1569 roku, zmarł Mikołaj Rej z Nagłowic, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury", jeden z pierwszych poetów piszących… » więcej 2024-09-08, godz. 08:00 EDD 2024 - odkrywanie opolskiego odcinka Drogi św. Jakuba Śladami przyrody i historii czyli krótka wyprawa opolskim odcinkiem Drogi św. Jakuba w ramach wydarzeń związanych z obchodami Europejskich Dni Dziedzictw… » więcej 2024-09-08, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 8 września » więcej 2024-09-07, godz. 21:40 32. Europejskie Dni Dziedzictwa. Jak co roku będzie można bezpłatnie zwiedzić najciekawsze zabytki oraz wziąć udział w warsztatach, prelekcjach, spacerach i pokazach. Rozpoczynają się… » więcej 2024-09-07, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęła się bitwa pod Wizną nazywana polskimi Termopilami 85 lat temu, 7 września 1939 roku rozpoczęła się bitwa pod Wizną nazywana polskimi Termopilami. Przez cztery dni - do 10 września - 720 żołnierzy polskich… » więcej 2024-09-07, godz. 09:00 85 lat temu po bohaterskiej obronie skapitulowała załoga Westerplatte 85 lat temu, 7 września 1939 roku, po bohaterskiej obronie, przed przeważającymi siłami niemieckimi, skapitulowała załoga Westerplatte. Wojskowej Składnicy… » więcej 2024-09-07, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 7 września » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »