Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81. rocznica zbrojnego buntu więźniów w obozie…
2024-08-02, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

81. rocznica zbrojnego buntu więźniów w obozie zagłady w Treblince

Obóz podpalony przez zbuntowanych więźniów; zdjęcie wykonane potajemnie przez Franciszka Ząbeckiego 1943 [fot. domena publiczna]
Obóz podpalony przez zbuntowanych więźniów; zdjęcie wykonane potajemnie przez Franciszka Ząbeckiego 1943 [fot. domena publiczna]
81 lat temu doszło do zbrojnego buntu więźniów w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince (Treblinka II). 2 sierpnia 1943 roku podpalili oni część budynków, nie udało im się jednak zniszczyć komór gazowych. Tylko nieliczni posiadali broń i amunicję, którą wynieśli ze zbrojowni SS. Pozostali stawili opór uzbrojonej załodze obozu, mając do dyspozycji siekiery, noże i młoty.
Do więźniów, próbujących przedostać się przez ogrodzenie, strzelano z wież strażniczych. Bunt został stłumiony. Szacuje się, że około dwustu więźniom udało się uciec, do końca wojny doczekało nie więcej niż stu. Większość z uciekających Niemcy zabili.

Powstanie zorganizowane przez członków obozowej konspiracji wybuchło po południu. Akcja musiała rozpocząć się przed wyznaczonym czasem, gdyż esesman Kurt Küttner znalazł złoto u jednego z Żydów, który był zaangażowany w przygotowanie powstania, i rozpoczął natychmiast śledztwo. Więźniowie zaskoczeni tą sytuacją zaczęli działać, wywiązała się strzelanina. Buntownikom udało się wysadzić w powietrze zbiornik z benzyną, nie powiodło się natomiast zniszczenie komór gazowych i przerwanie linii telefonicznej. Cała akcja trwała od 20 do 30 minut.

W obozie przebywało wówczas 840 osób, z czego ponad 100 nie wzięło udziału w zrywie. Byli to ludzie wycieńczeni psychicznie lub fizycznie, którzy nie mogliby uciec z powodu chorób i osłabienia. Według danych Muzeum w Treblince, jedynie około dwustu osobom udało się wydostać z obozu i ujść obławie. Ostatni z uczestników powstania, Samuel Willenberg, zmarł w 2016 roku.

Po zbrojnym buncie w sierpniu 1943 roku Niemcy rozpoczęli stopniową likwidację obozu i zacieranie śladów zbrodni. W listopadzie teren Treblinki II został zaorany, obóz przestał istnieć.

Obóz w Treblince był jednym z trzech miejsc zagłady utworzonych przez Niemców podczas akcji "Reinhardt", czyli zagłady Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego. Była ona prowadzona w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski w związku z tzw. ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej. Obóz zagłady w Treblince funkcjonował od lipca 1942 roku. Zamordowano w nim około 800 tysięcy osób, w większości Żydów.

(więcej)

W 2013 roku Sejm uczcił pamięć więźniów, którzy stawili opór niemieckim oprawcom w Treblince II. Posłowie przyjęli uchwałę, w której podkreślono, że podjęli oni "heroiczną walkę o wolność i godność człowieka". Znalazły się w niej również wyrazy szacunku dla mieszkańców okolicznych miejscowości, którzy nieśli pomoc Żydom. Nazwa KL Treblinka odnosi się do kompleksu dwóch niemieckich obozów: pracy i zagłady, w lasach nad Bugiem, wzdłuż linii kolejowej Siedlce - Małkinia, niedaleko wsi Poniatowo. Pochodzi od stacji kolejowej znajdującej się sześć kilometrów od obozu.

Karny obóz pracy Treblinka I powstał latem 1941 roku, po ataku Niemiec na Związek Radziecki. W obozie byli osadzani zarówno Polacy, jak i Żydzi. Obóz ten został zlikwidowany w lipcu 1944 roku, gdy zbliżała się Armia Czerwona. Część więźniów rozstrzelano, pozostałych zwolniono.

Obóz zagłady Treblinka II powstał w połowie 1942 roku, jako realizacja pewnego etapu akcji "Reinhardt". Pod względem liczby ofiar był to drugi - po Auschwitz-Birkenau - obóz zagłady Żydów. Początkowo były w nim trzy komory gazowe, po przebudowie obozu jesienią 1942 roku, liczba ta wzrosła do dziesięciu.

Pociągi wiozące ofiary do obozu zatrzymywały się na stacji kolejowej we wsi Treblinka. Pierwszy transport w trzeciej dekadzie lipca przywiózł Żydów z getta warszawskiego. Do Treblinki Niemcy zwozili Żydów nie tylko z Polski, ale także z innych krajów europejskich, między innymi Austrii, Belgii, Czechosłowacji i Francji. Po buncie więźniów w sierpniu 1943 roku Niemcy zlikwidowali obóz. Komory gazowe zniszczono, a pozostałe baraki rozebrano.

Zobacz także

2024-08-15, godz. 09:00 W całym kraju obchody Święta Wojska Polskiego - także w Opolu Oficjalne przemówienia, uroczystości patriotyczno-historyczne, parady wojskowe i pokazy sprzętu oraz wielka defilada w Warszawie. Tak zapowiadają się dzisiejsze… » więcej 2024-08-15, godz. 08:00 Dziś Święto Wojska Polskiego 15 sierpnia o godzinie 14.00 na Wisłostradzie w Warszawie rozpocznie się defilada z okazji Święta Wojska Polskiego. W wydarzeniu weźmie udział ponad 2500… » więcej 2024-08-15, godz. 07:30 104 lata temu w Bitwie Warszawskiej Polacy pokonali Armię Czerwoną 104 lata temu, 15 sierpnia 1920 roku, w Bitwie Warszawskiej Polacy pokonali Armię Czerwoną. Wojsko Polskie stoczyło pod Warszawą jedną z największych i zarazem… » więcej 2024-08-15, godz. 07:00 Kościół obchodzi uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia przypada uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, nazywana popularnie świętem Matki Bożej Zielnej. Uroczystość ma początki w… » więcej 2024-08-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 sierpnia » więcej 2024-08-14, godz. 15:00 83. rocznica męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana Marii Kolbego Przed południem przy bloku 11 na terenie byłego niemieckiego obozu Auschwitz upamiętniono św. Maksymiliana Kolbego w 83. rocznicę jego męczeńskiej śmierci… » więcej 2024-08-14, godz. 11:00 44 lata temu rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej 44 lata temu, 14 sierpnia 1980 roku, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej, który kilkanaście dni później zakończył się podpisaniem historycznych… » więcej 2024-08-14, godz. 10:00 75. rocznica uchwalenia czterech Konwencji Genewskich z 1949 roku 75 lat temu państwa zjednoczyły się wokół humanitarnego nakazu, aby kontrolować zachowania stron walczących i wspólnie ustalić granice przemocy w konfliktach… » więcej 2024-08-14, godz. 09:00 Radzymin: obchody 104. Rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. w Muzeum Bitwy Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Radzyminie włącza się w uroczyste obchody 104. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Wydarzenia z sierpnia 1920 roku… » więcej 2024-08-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 sierpnia » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »