Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 15 lat temu zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz…
2024-07-17, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/dok.

15 lat temu zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz i publicysta

Leszek Kołakowski. [Fot. PAP/P. Supernak]
Leszek Kołakowski. [Fot. PAP/P. Supernak]
15 lat temu, 17 lipca 2009 roku, zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz i publicysta, uznany w świecie myśliciel, autor moralistyczno-filozoficznych esejów i opowieści, popularyzator wiedzy. Był związany z Uniwersytetem Warszawskim i Oksfordzkim. Kawaler Orderu Orła Białego.
Leszek Kołakowski zajmował się głównie historią filozofii, zwłaszcza XVIII wieku, w tym doktryną liberalizmu, a także historią idei religijnych. Współtworzył warszawską szkołę historyków idei. Początkowo był zwolennikiem marksizmu, by od połowy lat 60. stać się jego krytykiem. Opublikował ponad 400 prac, w tym około 30 książek. Do jego najbardziej znanych dzieł należą: "Główne nurty marksizmu. Powstanie, rozwój, rozpad", "Rozmowy z diabłem", "Chrześcijaństwo" oraz "Obecność mitu".

W PRL należał do rządzącej PZPR, z której został wydalony w 1966 roku, za krytykę komunistycznej władzy i prowadzenie zajęć niezgodnie z linią polityczną marksizmu. Atakował go nawet sam Władysław Gomułka, a Kołakowskiego pozbawiono katedry na uniwersytecie. Po wydarzeniach Marca 1968, za popieranie strajkujących studentów, profesor został usunięty z Uniwersytetu Warszawskiego. Wyemigrował z kraju, wykładał w Stanach Zjednoczonych, między innymi w Yale i Berkeley oraz na Uniwersytecie w Chicago. Od 1970 roku mieszkał na stałe w Wielkiej Brytanii. Związał się z Uniwersytetem Oxfordzkim, gdzie wykładał w latach 1972-1991.

Słynny esej Kołakowskiego "Tezy o nadziei i beznadziejności", opublikowany w paryskiej "Kulturze" w 1971 roku, stał się jednym z podstawowych tekstów rodzącej się antykomunistycznej opozycji, a także inspiracją do powstania Komitetu Obrony Robotników. Pisarz w latach 1977-1980 był oficjalnym przedstawicielem KOR-u za granicą i odpowiadał za kontakty między środowiskiem KOR-u i emigracją.

Poglądy Leszka Kołakowskiego ewoluowały od marksizmu do ogólnie rozumianej myśli chrześcijańskiej. Autor książek: "Jeśli Boga nie ma... O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii", "Bóg nam nic nie jest dłużny" oraz "Jezus ośmieszony", uważał chrześcijaństwo za fundament kultury europejskiej.

W 1997 roku Leszek Kołakowski został uhonorowany Orderem Orła Białego.

W latach 90. nagrał dla Telewizji Polskiej serię krótkich wykładów poświęconych zagadnieniom filozofii kultury, jak władza, tolerancja, zdrada, czy kłamstwo. W 2004 roku rozpoczął cykl zatytułowany "O co nas pytają wielcy filozofowie".

Zmarł w Oxfordzie, 17 lipca 2009 roku.

W 2020 roku księgozbiór Leszka Kołakowskiego, sprowadzony z Oxfordu, córka profesora - Agnieszka Kołakowska przekazała w darze Bibliotece Narodowej w Warszawie. Wcześniej, w 2010 roku, zgodnie z wolą profesora, Bibliotece Narodowej w darze przekazano jego spuściznę rękopiśmienną.

(więcej)

Urodził się 23 października 1927 roku w Radomiu. Ukończył filozofię na Uniwersytecie Łódzkim. W latach 50. pracował w Katedrze Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, w Instytucie Nauk Społecznych i Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Kierował też katedrą Filozofii Nowożytnej UW.

Był pracownikiem Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych przy KC PZPR. Po usunięciu z partii w 1966 roku odebrano mu katedrę na uniwersytecie oraz prawo wykładania i publikowania. Dwa lata później wyemigrował z Polski.

W latach 1968-1976 napisał trzytomową pracę "Główne nurty marksizmu. Powstanie, rozwój, rozpad", gdzie przekrojowo opisał rozwój tej doktryny. Wtedy powstały między innymi "Kultura i fetysze", "Obecność mitu", "Husserl i poszukiwanie pewności".

Od 1991 roku Leszek Kołakowski zasiadał w Polskiej Akademii Nauk. Należał również do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Był doktorem honoris causa wielu uczelni i laureatem prestiżowych wyróżnień, jak Nagroda Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych im. Johna Klugego. Otrzymał też Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego i Wielką Nagrodę Jerozolimską.

W 80. rocznicę urodzin profesora, w 2007 roku ukazała się książka wywiad rzeka, zatytułowana "Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel".

Leszek Kołakowski zmarł w 2009 roku. Został pochowany na Wojskowych Powązkach w Warszawie.

W 2016 roku w Radomiu odsłonięto filozoficzną ławeczkę profesora Leszka Kołakowskiego. Uroczystość połączono z 40. rocznicą powstania Komitetu Obrony Robotników, w którego działalność uczony się angażował.

Od 2016-go Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyznaje Honorowe Stypendium im. Leszka Kołakowskiego. Wyróżnia nim uczonych, niezależnie od narodowości, którzy mają wybitny dorobek naukowy w zakresie historii idei i filozofii średniowiecznej i nowożytnej do 1939 roku.

Zobacz także

2024-11-06, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 6 listopada » więcej 2024-11-05, godz. 22:28 Muzeum Auschwitz: ukazał się „Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz” Ukazało się pięciotomowe wydanie nowego „Kalendarza wydarzeń w KL Auschwitz”. Na 2216 stronach szczegółowo przedstawione zostało funkcjonowanie dzień… » więcej 2024-11-05, godz. 21:19 Kalendarium historyczne 5 listopada » więcej 2024-11-04, godz. 09:00 Colloquium Opole 2024 o zbiorowej pamięci i sposobach jej kształtowania “Pamięć zbiorowa i sposoby jej kształtowania z polsko-czesko-niemieckiej perspektywy” - pod takim tytułem już w najbliższy wtorek (05.11) rozpocznie… » więcej 2024-11-04, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 4 listopada » więcej 2024-11-03, godz. 11:00 Prezes IPN o projekcie straty.pl: stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej Stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej - zaapelował w czwartek prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki. W Gdańsku… » więcej 2024-11-03, godz. 11:00 81 lat temu podczas akcji Erntefest Niemcy zamordowali 42 tysiące Żydów Mija 81. rocznica niemieckiej akcji o kryptonimie "Erntefest" - "Dożynki". Jej celem była likwidacja Żydów w Generalnym Gubernatorstwie na Lubelszczyźnie… » więcej 2024-11-03, godz. 09:00 Mija 40 lat od pogrzebu księdza Jerzego Popiełuszki 40 lat temu, 3 listopada 1984 roku, w Warszawie odbył się pogrzeb księdza Jerzego Popiełuszki, zamordowanego przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa… » więcej 2024-11-03, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 3 listopada » więcej 2024-11-02, godz. 09:00 Ogłoszono nominacje do Nagrody Historycznej m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego O Nagrodę Historyczną m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego rywalizowało w tym roku 100 publikacji. Spośród nich jury 16. edycji nagrody nominowało… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »