Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-01-08, 08:00 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

1324 - Zmarł Marco Polo, wenecki kupiec i podróżnik. Wraz z ojcem i stryjem dotarł do Chin, przemierzając jedwabny szlak. Urodził się 15 września 1254 roku.

1455 - Papież Mikołaj V ogłosił bullę Romanus Pontifex. Przyznawał w niej królowi portugalskiemu Alfonsowi V Afrykańczykowi, jego sukcesorom i infantowi Henrykowi prawo podboju nowych terenów w Afryce, walki z niewiernymi i monopol na handel.

1560 - Zmarł Jan Łaski, początkowo ksiądz katolicki, później teolog protestancki, wybitny działacz ruchu reformacyjnego, dyplomata, sekretarz króla Zygmunta I Starego. Urodził się w 1499 roku.

1642 - Zmarł Galileusz, włoski fizyk, astronom, filozof, twórca nowożytnej mechaniki. Odkrył między innymi: prawa ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał, cztery księżyce Jowisza oraz plamy na Słońcu. Na podstawie swoich obserwacji, przekonał się o słuszności teorii heliocentrycznej Kopernika w czasie, gdy Kościół bronił teorii geocentrycznej. Urodził się 15 lutego 1564 roku.

1693 - Zmarł Jan Andrzej Morsztyn, polityk, podskarbi wielki koronny, pisarz i poeta, jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiego baroku. Autor zbiorów poezji: "Lutnia”, "Kanikuła albo Psia gwiazda”.

1780 - W trzęsieniu ziemi o sile 7,7 stopnia w skali Richtera, z epicentrum w okolicy miasta Tebriz w północno-zachodnim Iranie, zginęło ponad 80 tysięcy osób.

1800 - We Francji odnaleziono wychowywanego przez dzikie zwierzęta chłopca z Aveyron. Szacowano, że miał wówczas około 12 lat. Przebywał w lesie i był prawdopodobnie wychowywany przez zwierzęta.

1823 - Urodził się Alfred Russel Wallace, angielski biolog i przyrodnik. Pracował nad teorią doboru naturalnego i przez te badania doszedł do teorii ewolucji, niezależnie od Karola Darwina.

1851 - Jean Foucault, francuski fizyk i astronom, przeprowadził swój pierwszy eksperyment z wahadłem nazwanym później jego nazwiskiem.

1852 - Urodził się Józef Łęgowski, historyk, etnograf, językoznawca i nauczyciel. Współtwórca polskiego szkolnictwa na terenie dawnego zaboru pruskiego. Zmarł 13 listopada 1930 roku.

1884 - Urodził się Kornel Makuszyński, powieściopisarz, poeta, krytyk teatralny, członek Polskiej Akademii Literatury.

1889 - Herman Hollerith z Nowego Jorku opatentował pierwszą elektryczną maszynę liczącą. Łącznie w ciągu swojego życia uzyskał 38 patentów. Założona przez niego firma przerodziła się w 1924 roku w giganta rynku komputerowego - IBM.

1894 - Urodził się Rajmund Maria Kolbe, znany, jako ojciec Maksymilian, franciszkanin, kapłan i męczennik, który 14 sierpnia 1941 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau oddał życie za innego więźnia, skazanego na śmierć głodową - Franciszka Gajowniczka. Urodził się 30 marca 1844 roku.

1906 - Urodził się Stefan Zbigniew Różycki, geolog i geograf, podróżnik, badacz polarny, uczestnik pierwszej polskiej wyprawy naukowej na Spitsbergen w 1934 roku. Zmarł 16 września 1988 roku.

1910 - W Wiedniu odbyła się premiera operetki "Cygańska miłość" Ferenca Lehára. Libretto zostało napisane przez Alfreda Willnera i Roberta Bodanzky'ego.

1914 - Urodził się Władysław Koba, harcerz, oficer Legionów, uczestnik wojny obronnej w 1939 roku, członek AK i WiN, zamordowany przez władze komunistyczne na zamku w Rzeszowie 31 stycznia 1949 roku.

1918 - W orędziu do Kongresu Stanów Zjednoczonych amerykański prezydent Thomas Woodrow Wilson przedstawił słynny 14-punktowy plan pokojowy mający obowiązywać po I wojnie światowej.

1923 - Urodził się Emanuel Rostworowski, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk. Był redaktorem "Polskiego Słownika Biograficznego. Zmarł 8 października 1989 roku.

1924 - Inflacja w Polsce osiągnęła apogeum. Kurs dolara wyniósł 10 miliardów 250 milionów marek polskich.

1926 - Urodził się Bronisław Pawlik, aktor teatralny i filmowy. Zmarł 6 maja 2002 roku.

1927 - Urodziła się Małgorzata Lorentowicz, aktorka, podczas Powstania Warszawskiego sanitariuszka Armii Krajowej. Zmarła 8 maja 2005 roku.
1928 - Urodził się Jan Szancenbach, malarz, przedstawiciel koloryzmu, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Malował pejzaże, martwe natury, widoki wnętrz pełne ekspresji, o urozmaiconej fakturze, niekiedy na pograniczu abstrakcji. Zajmował się także grafiką, projektowaniem plakatów i okładek, malarstwem w architekturze. Brał udział w ponad 300 wystawach ogólnopolskich i 70 zagranicznych. Zmarł 15 grudnia 1998 roku. 95. rocznica

1932 - Urodził się Janusz Kotliński, lekkoatleta, członek słynnego Wunderteamu, później trener. W latach 50. sześciokrotnie ustanowił rekord Polski w biegach płotkarskich. Zmarł 19 października 2005 roku.

1935 - Urodził się Elvis Presley, amerykański piosenkarz, aktor i kompozytor, nazwany "królem rock and rolla", ikona popkultury. Zmarł 16 sierpnia 1977 roku.

1936 - We Włodzimierzu Wołyńskim urodziła się Alicja Bobrowska, aktorka, pierwsza powojenna Miss Polonia.

1940 - W Bell Labs w USA zbudowano maszynę liczącą Complex Number Calculator. Do budowy użyto ponad 400 przekaźników stosowanych wówczas w telefonii.

1941 - Zmarł Robert Baden-Powell, angielski generał, filantrop, pedagog. Znany, jako twórca skautingu. Urodził się 22 lutego 1857 roku.

1942 - Urodził się Stephen Hawking, brytyjski astrofizyk i kosmolog, jeden z największych autorytetów fizyki teoretycznej. Zmarł 14 marca 2018 roku.

1944 - Oddział Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej przeprowadził w Aninie nieudany zamach na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera.

1947 - Zmarł generał Tadeusz Kutrzeba, jeden z najwybitniejszych sztabowców II Rzeczypospolitej. Dowodził armią "Poznań” podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Urodził się 15 kwietnia 1886 roku.

1947 - Urodził się David Bowie, angielski wokalista rockowy, kompozytor i aktor.
Zmarł 10 stycznia 2016 roku.

1949 - W Moskwie zakończyła się konferencja, na której utworzono Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Rada działała od stycznia 1949 do 28 czerwca 1991 roku.

1950 - Zmarł Joseph Schumpeter, uważany za jednego z najwybitniejszych ekonomistów XX wieku. Urodził się 8 lutego 1883 roku.

1951 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o nacjonalizacji aptek. Władze państwowe motywowały decyzję potrzebą sprawniejszego zaopatrzenia ludności w leki. Zastrzegły sobie prawo do przejęcia również wszelkich gotowych leków oraz substancji i urządzeń, a także wyposażenia aptek, pod karą więzienia w przypadku próby sprzedaży lub wywiezienia majątku. Farmaceuci musieli nadal w swoich dawnych aptekach pracować, a gdyby odmówili - groziło im więzienie.

1962 - Ukazał się pierwszy numer "Zeszytów Historycznych", wydawanych przez Instytut Literacki w Paryżu, prowadzony przez Jerzego Giedroycia.

1967 - Zginął Zbigniew Cybulski, aktor teatralny i filmowy, odtwórca głównych ról w filmach: "Popiół i diament" Andrzeja Wajdy, "Pamiętnik znaleziony w Saragossie" Wojciecha Hasa, a także w spektaklach: "Dwoje na huśtawce" i "Kapelusz pełen deszczu". Urodził się 3 listopada 1927 roku.

1973 - Rozpoczął się proces siedmiu oskarżonych w aferze Watergate. Afera ujawniła korupcję i nadużycia władzy przez Nixona, który posługiwał się FBI i CIA do kontrolowania

1984 - Urodził się Kim Dzong Un, przywódca Korei Północnej. Sprawuje władzę od śmierci ojca, Kim Dzong Ila.

1989 - Zmarł Mieczysław Bekker, inżynier i naukowiec, konstruktor pojazdów terenowych. Pracował głównie w Stanach Zjednoczonych, gdzie skonstruował między innymi Lunar Roving Vehicle, który w lipcu 1971 roku służył amerykańskim kosmonautom do poruszania się po Księżycu. Urodził się 25 maja 1905 roku.

1996 - Zmarł François Mitterrand, francuski polityk socjalistyczny, w latach 1981-1995 prezydent Francji. Urodził się 26 października 1916 roku.

1998 - Sejm przyjął ustawę upoważniającą prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji konkordatu - umowy regulującej stosunki z Kościołem katolickim.

2007 - Zmarł Alojzy Mol, montażysta filmów animowanych, imitator efektów dźwiękowych. Przez wiele lat związany z bielską wytwórnią filmów rysunkowych. Opracował dźwięk i montaż wielu kreskówek z serii "Reksio", "Bolek i Lolek", "Wyprawa Profesora Gąbki", "Marceli Szpak dziwi się światu", czy "Tajemnice wiklinowej zatoki". Urodził się 2 lutego 1924 roku.

2009 - Zmarł Ziemowit Fedecki, slawista i tłumacz literatury rosyjskiej, białoruskiej i francuskiej. Podczas okupacji niemieckiej pomagał w ratowaniu ludności żydowskiej. Urodził się 1 marca 1917 roku.

2010 - Zmarł Marian Terlecki, reżyser i producent filmowy, założyciel pierwszej w Polsce firmy zajmującej się niezależną produkcją filmową. Urodził się 21 września 1954 roku.

2016 - Zmarła Maria Teresa de Filippis, kierowca samochodów wyścigowych, pierwsza kobieta biorąca udział w wyścigach Formuły 1. Urodziła się 11 listopada 1926.

2017 - Zmarł Ali Akbar Haszemi Rafsandżani, prezydent Iranu w latach 1989-1997. Był następcą ajatollaha Chomeiniego. Urodził się 25 sierpnia 1934 roku.

2020 - Zmarł Buck Henry, właściwie Henry Zuckerman, amerykański aktor, scenarzysta i reżyser filmowy. Dwukrotnie nominowany do Oscara - za reżyserię filmu "Niebiosa mogą zaczekać" z 1978, oraz za scenariusz do filmu "Absolwent" z 1967. Urodził się 9 grudnia 1930 roku.

2021 - Zmarł Antoni Staniewski, żołnierz Armii Krajowej uczestnik Powstania Warszawskiego, kawaler orderu Virtuti Militari. Urodzi się 7 października 1923 roku.

2022 - Zmarł Michael Lang, amerykański producent koncertowy, współtwórca legendarnego festiwalu Woodstock. Urodził się 11 grudnia 1944 roku.

8 stycznia - Kalendarz Prawosławny - II Dzień świąt Bożego Narodzenia.

8 stycznia - Dzień Elvisa Presleya, obchodzony w dniu urodzin artysty.

Zobacz także

2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej 2024-03-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 marca - Światowy Dzień Ziemi. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Astrologii. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Frankofonii. 20 marca - Dzień Języka… » więcej 2024-03-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 marca - Dzień Jedności Kaszubów. 19 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »