Do dziś Sztab Generalny Wojska Polskiego pozostaje jedną z najstarszych instytucji w Rzeczpospolitej, utworzoną jeszcze przed 11 listopada 1918 roku, czyli przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Został powołany przez Radę Regencyjną Królestwa Polskiego, która wcześniej - 7 października 1918 - wydała manifest "Do Narodu Polskiego", zapowiadając w nim utworzenie wolnej Polski po 123 latach zaborów. Dokument był, pod względem chronologicznym, pierwszym formalnym aktem władzy państwowej, proklamującym odbudowę niepodległości państwa polskiego. 11 listopada Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej, który przybył do Warszawy z Berlina.

W 1918 roku Sztab Generalny dowodził tworzącymi się wówczas siłami zbrojnymi odrodzonej Polski. Zajmował się kwestiami organizacyjnymi, mobilizacyjnymi, wywiadowczymi, prawnymi oraz szkoleniem sztabów i wojsk. W marcu 1919 został włączony w struktury Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, stając się organem wspierającym Naczelnego Wodza w prowadzeniu działań militarnych.

W II Rzeczypospolitej w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego pracował między innymi zespół pod dowództwem podpułkownika Jana Kowalewskiego, który złamał bolszewickie szyfry, co przyczyniło się do zwycięstwa nad Armią Czerwoną w Bitwie Warszawskiej 1920. Komórka ta w 1931 roku została przekształcona w słynne Biuro Szyfrów, gdzie po raz pierwszy w 1932 roku złamano kod Enigmy.

Dziś Sztab Generalny WP jest organem pomocniczym ministra obrony narodowej w kierowaniu siłami zbrojnymi w czasie pokoju. Do jego najważniejszych zadań należy między innymi planowanie strategicznego użycia sił zbrojnych i programowanie ich rozwoju, a także nadzór nad ogólną i operacyjną działalnością wojska. Zadaniem SG jest też utrzymywanie w siłach zbrojnych gotowości bojowej i mobilizacyjnej, a także kierowanie szkolnictwem wojskowym w ramach pełnomocnictw udzielonych przez ministra obrony narodowej.

Od 10 października 2023 roku szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego jest generał Wiesław Kukuła.

(więcej)

W okresie 20-lecia międzywojennego, podczas wojny polsko-bolszewskiej w latach 1919-1921, Sztab Generalny Wojska Polskiego kierował działaniami zbrojnymi. Zajmowano się między innymi rozpoznaniem zamiarów wroga, doskonaleniem struktur organizacyjnych wojska i szkoleniem bojowym. Późniejsze lata - 1921-1926 - były okresem największego w międzywojniu prestiżu i znaczenia Sztabu Generalnego, który odgrywał ważną rolę w systemie bezpieczeństwa narodowego.

Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku, Sztab Generalny został przekształcony w Sztab Naczelnego Wodza. Pod tą nazwą funkcjonował w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie - we Francji, a od 1940 w Wielkiej Brytanii. 10 lipca 1945 roku instytucja przeszła reorganizację na czas pokoju.

Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku Sztab Naczelnego Wodza zajmował się redukcją sił zbrojnych oraz ich przejściem na warunki pokojowe, zmianą dyslokacji wojsk, organizowaniem nowego systemu dowodzenia i likwidowaniem skutków wojny. W latach 50. komunistyczne władze prowadziły tzw. czystki w wojsku. Wśród 19 oficerów straconych od 1952 do 1953 roku, na podstawie fałszywych oskarżeń i zbrodniczych wyroków ówczesnych sądów, sześciu było ze Sztabu Generalnego. Wskutek ograniczonej suwerenności kraju i roli wewnętrznej przypisywanej wojsku, Sztabu Generalnego nie ominęły dramatyczne wydarzenia lat 1956, 1968, 1970 oraz 1980-1983.

Przełom w działalności Sztabu Generalnego WP zapoczątkowały przemiany roku 1989 i zakończenie zimnej wojny. W latach 1994-1999 jego głównym zadaniem był udział sił zbrojnych w Partnerstwie dla Pokoju oraz przygotowanie wojska do działania w strukturach NATO. Okres od 1999 roku to osiąganie celów i standardów Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz transformacja polskich sił zbrojnych.