Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu zostało podpisane Porozumienie Kat…
2024-09-11, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

44 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie

Rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
Rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
44 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia Zdroju. Dokument wziął nazwę od Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, gdzie 11 września 1980 roku podpisano najważniejsze jego punkty. Jednym z nich była gwarancja, że Porozumienie Gdańskie, dające możliwość tworzenia wolnych związków zawodowych, ma moc obowiązującą na terenie całej Polski. Stworzyło to warunki formalno-prawne do powstania ogólnopolskiego ruchu związkowego. Umożliwiło powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".
Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one także później znaczenie dla pracowników w całej Polsce, jak na przykład wprowadzenie wolnych sobót.

Porozumienie Katowickie gwarantowało osobom pełniącym funkcje w związkach zawodowych, że na czas pełnienia tych funkcji będą zwolnione od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zakładało również, że zakłady pracy zapewnią lokale niezbędne do prowadzenia działalności przez struktury związkowe. Ponadto w dokumencie znalazł się punkt mówiący, że informacje o działalności związków będą publikowane w mediach. Jeden z zapisów dotyczył zapewnienia związkom zawodowym udziału w pracach nad nowymi ustawami, w tym o związkach zawodowych i nowelizacji kodeksu pracy. Władza zobowiązała się też, że uczestnicy strajków nie będą represjonowani. Bezpieczeństwo zagwarantowano także rodzinom strajkujących, osobom wspierającym protesty oraz angażującym się w działalność powstającej "Solidarności".

(więcej)

Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zawarto 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej.

Strajki zaczęły wybuchać spontanicznie od 1 lipca 1980 roku, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Do protestów przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy.

Podpisanie porozumień sierpniowych zakończyło dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Zapoczątkowało także proces upadku komunizmu w naszym kraju i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Pod wpływem strajków komunistyczne władze zgodziły się między innymi na: utworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 roku, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.

Wielkim osiągnięciem strajkujących była zgoda rządu na utworzenie "Solidarności". Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. Wkrótce liczył niemal 10 milionów członków. Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach - władze nie dopuściły tylko do ich utworzenia w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej. Gdy 13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego, "Solidarność" została zawieszona, a w październiku 1982 roku - zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji, która zeszła do podziemia. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu, w kwietniu 1989 roku.

Zobacz także

2024-09-17, godz. 13:00 80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Garden 80 lat temu, 17 września 1944 roku, rozpoczęła się operacja Market Garden przeprowadzona przez aliantów pod Arnhem w Holandii z udziałem polskich żołnierzy… » więcej 2024-09-17, godz. 12:00 85 lat temu utworzono konspiracyjną Tajną Organizację Wojskową 85 lat temu, 17 września 1939 roku, w dniu napaści Związku Sowieckiego na Polskę, w Stanisławowie utworzono Tajną Organizację Wojskową. Była to konspiracyjna… » więcej 2024-09-17, godz. 11:00 Dziś przypada Dzień Sybiraka 17 września - w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku - przypada Dzień Sybiraka. Został ustanowiony przez Sejm w 2013 roku, by oddać hołd wszystkim… » więcej 2024-09-17, godz. 10:00 85 lat temu doszło do napaści sowieckiej na Polskę 85 lat temu, 17 września 1939 roku, doszło do napaści sowieckiej na Polskę. Na wschodnie tereny naszego kraju wkroczyła Armia Czerwona. Tym samym zrealizowała… » więcej 2024-09-17, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 17 września » więcej 2024-09-16, godz. 13:00 Wystawa portretów Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Jadwiga Wolf, Tadeusz Stankiewicz, Leszek Mikołajkow - Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, którzy już odeszli. Między innymi portrety tych osób uwiecznili… » więcej 2024-09-16, godz. 11:00 Trzeci odcinek podcastu Polskiego Radia "A więc wojna!" W internecie dostępny jest już najnowszy odcinek podcastu "A więc wojna! Wrzesień 1939 roku w archiwach Polskiego Radia". W trzecim odcinku autorzy dzięki… » więcej 2024-09-16, godz. 09:00 90 lat temu Polacy wygrali zawody lotnicze Challenge 1934 90 lat temu, 16 września 1934 roku, pilot Jerzy Bajan i mechanik Gustaw Pokrzywka wygrali odbywające się w Warszawie międzynarodowe zawody lotnicze Challenge… » więcej 2024-09-16, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 16 września » więcej 2024-09-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 września » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »