Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu zostało podpisane Porozumienie Kat…
2024-09-11, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

44 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie

Rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
Rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
44 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia Zdroju. Dokument wziął nazwę od Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, gdzie 11 września 1980 roku podpisano najważniejsze jego punkty. Jednym z nich była gwarancja, że Porozumienie Gdańskie, dające możliwość tworzenia wolnych związków zawodowych, ma moc obowiązującą na terenie całej Polski. Stworzyło to warunki formalno-prawne do powstania ogólnopolskiego ruchu związkowego. Umożliwiło powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".
Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one także później znaczenie dla pracowników w całej Polsce, jak na przykład wprowadzenie wolnych sobót.

Porozumienie Katowickie gwarantowało osobom pełniącym funkcje w związkach zawodowych, że na czas pełnienia tych funkcji będą zwolnione od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zakładało również, że zakłady pracy zapewnią lokale niezbędne do prowadzenia działalności przez struktury związkowe. Ponadto w dokumencie znalazł się punkt mówiący, że informacje o działalności związków będą publikowane w mediach. Jeden z zapisów dotyczył zapewnienia związkom zawodowym udziału w pracach nad nowymi ustawami, w tym o związkach zawodowych i nowelizacji kodeksu pracy. Władza zobowiązała się też, że uczestnicy strajków nie będą represjonowani. Bezpieczeństwo zagwarantowano także rodzinom strajkujących, osobom wspierającym protesty oraz angażującym się w działalność powstającej "Solidarności".

(więcej)

Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zawarto 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej.

Strajki zaczęły wybuchać spontanicznie od 1 lipca 1980 roku, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Do protestów przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy.

Podpisanie porozumień sierpniowych zakończyło dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Zapoczątkowało także proces upadku komunizmu w naszym kraju i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Pod wpływem strajków komunistyczne władze zgodziły się między innymi na: utworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 roku, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.

Wielkim osiągnięciem strajkujących była zgoda rządu na utworzenie "Solidarności". Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. Wkrótce liczył niemal 10 milionów członków. Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach - władze nie dopuściły tylko do ich utworzenia w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej. Gdy 13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego, "Solidarność" została zawieszona, a w październiku 1982 roku - zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji, która zeszła do podziemia. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu, w kwietniu 1989 roku.

Zobacz także

2025-01-09, godz. 14:50 Ks. Józef Tischner jednym z patronów 2025 Roku ustanowionym przez Senat RP Senat RP podjął uchwałę o ustanowieniu roku 2025 Rokiem ks. prof. Józefa Tischnera - duchownego, filozofa i intelektualisty. W bieżącym roku przypada 25… » więcej 2025-01-09, godz. 13:17 Widowiska, festiwale, rekonstrukcje historyczne podczas obchodów 1000. rocznicy koronacji królewskich Wielkie widowiska plenerowe, festiwale, rekonstrukcje historyczne, konferencje naukowe, spotkania, wspólne posiedzenie Sejmu i Senatu, a także uroczystości… » więcej 2025-01-09, godz. 09:15 Pierwsi dwaj królowie Polski patronami roku 2025 Sejm RP ustanowił rok 2025 Rokiem Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów Polski w Gnieźnie. "W 2025 roku przypada wyjątkowa, 1000. rocznica koronacji… » więcej 2025-01-09, godz. 08:45 Dziś mija 1 rocznica śmierci ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Dziś mija 1 rocznica śmierci ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego - duchownego obrządku łacińskiego i ormiańskiego. W PRL-u działacza opozycji antykomunistycznej… » więcej 2025-01-08, godz. 13:45 Senat podjął uchwałę w 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej Senat podjął w środę uchwałę w 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej. "Senat oddaje cześć pamięci represjonowanej ludności cywilnej. Wszystkim, którzy… » więcej 2025-01-08, godz. 10:20 90 lat temu urodził się Elvis Presley, ikona popkultury, "Król rock and rolla" 8 stycznia 1935 roku, urodził się Elvis Presley, amerykański piosenkarz i aktor, ikona popkultury. Nazwany "Królem rock and rolla", sprzedał ponad miliard… » więcej 2025-01-07, godz. 15:16 "To rzeczywiście nie jest łatwa historia". Rafał Bartek o roku poświęconym upamiętnianiu Tragedii Górnośląski… W 2025 roku minie 80 lat od wydarzeń, które przeszły do historii jako Tragedia Górnośląska. Z tej okazji Sejmik Województwa Opolskiego postanowił poświęcić… » więcej 2025-01-07, godz. 13:05 „Brzeski ratusz – perła renesansu otwiera się na turystów i mieszkańców” Brzeski ratusz, jeden z najcenniejszych zabytków architektury renesansu w Polsce, już nie jest siedzibą samorządowych władz miejskich. » więcej 2025-01-07, godz. 12:06 Dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu o znalezieniu koron w Wilnie To sensacyjne i wielkie odkrycie - tak odnalezienie w Wilnie insygniów władców Polski i Litwy komentuje Andrzej Betlej - dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu… » więcej 2025-01-03, godz. 12:37 "Leksykon opolanek" - spotkanie z autorkami wyjątkowego wydawnictwa Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Opolu oraz Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu zapraszają dziś (03.01) na spotkanie z redaktorkami książki "Leksykon… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »