Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Himmler rozkazał zgładzenie Stefana…
2024-08-01, 09:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/dok.

80 lat temu Himmler rozkazał zgładzenie Stefana Roweckiego "Grota"

Gen. Stefan Grot-Rowecki [Źródło: By No original autorship, anonymous photographer - picture done in one of numerous photographic studios in Warsaw - Eugeniusz Duraczyński (1974) Wojna i Okupacja Wrzesień 1939 - Kwiecień 1943, Warszawa: Wiedza Powszechna]
Gen. Stefan Grot-Rowecki [Źródło: By No original autorship, anonymous photographer - picture done in one of numerous photographic studios in Warsaw - Eugeniusz Duraczyński (1974) Wojna i Okupacja Wrzesień 1939 - Kwiecień 1943, Warszawa: Wiedza Powszechna]
80 lat temu - 1 sierpnia 1944 roku - na wieść o wybuchu Powstania Warszawskiego jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec Heinrich Himmler nakazał niezwłoczne zgładzenie Stefana Roweckiego "Grota", organizatora i pierwszego dowódcy Armii Krajowej. Był głównym architektem polskiego podziemia niepodległościowego i zarazem "wrogiem numer jeden" III Rzeszy. Został zdekonspirowany i wydany Niemcom przez agentów gestapo działających w wywiadzie AK.
Niemcy zatrzymali generała Roweckiego w Warszawie 30 czerwca 1943 roku, a kiedy odmówił współpracy - osadzili w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Rozkaz pozbawienia go życia wydał osobiście Heinrich Himmler. Według powojennych ustaleń historyków, Stefan Rowecki został zamordowany w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku. Natomiast Instytut Pamięci Narodowej, w toku śledztwa zakończonego w 2007, ustalił datę śmierci na dni pomiędzy 2 a 7 sierpnia.

W czasie II wojny światowej Stefan Rowecki był obiektem szczególnego zainteresowania nazistów z uwagi na stanowiska, jakie zajmował w polskim ruchu oporu. Władze III Rzeszy umieściły go na pierwszym miejscu listy poszukiwanych Polaków. Do pracy konspiracyjnej Stefan Rowecki zgłosił się po wojnie obronnej 1939 roku, od czerwca 1940 pełnił funkcję komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej. Scalił niemalże wszystkie środowiska niepodległościowe i zorganizował struktury podziemnego wojska. Zwieńczeniem starań generała było utworzenie jednolitej w skali kraju Armii Krajowej. Przewodził jej od lutego 1942 roku. Koordynował cały ruch oporu do dnia aresztowania w czerwcu 1943.

Po wojnie, w czasach stalinizmu, oficjalna ocena działalności Stefana Roweckiego była negatywna. Dopiero w późniejszych latach dokonania generała zostały uznane i docenione. Generał Rowecki "Grot" został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, między innymi w 1995 roku pośmiertnie najwyższym polskim odznaczeniem państwowym - Orderem Orła Białego.

(więcej)

Stefan Rowecki, pseudonimy: "Grot", "Grabica", "Kalina", "Rakoń", urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych w kraju w jednolite wojsko podziemne, które od 1942 roku występowało jako Armia Krajowa. Jako komendant główny AK zrestrukturyzował armię i usprawnił system dowodzenia. Pod jego kierownictwem powstały: Związek Odwetu, Kierownictwo Dywersji "Kedyw" Komendy Głównej AK, wydzielona organizacja dywersyjna "Wachlarz" i Samodzielny Podwydział "N" w Biurze Informacji i Propagandy, wcześniej Akcja "N" - narzędzie polskiej dywersji, propagandy i wojny psychologicznej z Niemcami. W końcowym okresie wojny nadzorował przygotowania planu powstania powszechnego.

Budując struktury Armii Krajowej, Stefan Rowecki był otwarty na różne środowiska. Stanowczo sprzeciwiał się jedynie jakiejkolwiek współpracy z komunistami, przestrzegając podwładnych przed sowiecką agenturą i działaczami PPR. Zdrada przyszła jednak z jego własnych szeregów, gdzie Niemcy zdołali pozyskać konfidentów i kolaborantów.

Stefan Rowecki został zdekonspirowany i wydany Niemcom przez agentów gestapo działających w wywiadzie AK: Blankę Kaczorowską, Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego. Ekipa gestapo dowodzona przez Ericha Mertena zatrzymała "Grota" w Warszawie 30 czerwca 1943 roku, około godziny 9.30 w jego mieszkaniu przy ulicy Spiskiej, na krótko przed zaplanowaną tego dnia całodniową odprawą Komendy Głównej AK. Przewieziono go do siedziby gestapo przy alei Szucha, a później przetransportowano specjalnym samolotem do Berlina. Tam wielokrotnie odrzucił niemiecką propozycję współdziałania.

Zobacz także

2024-09-06, godz. 16:00 IPN zachęca do włączenia się w projekt „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-… Informacje o ponad 5 i pół milionach ofiar i osobach represjonowanych podczas niemieckiej okupacji zawiera opracowywana przez IPN elektroniczna baza straty.pl… » więcej 2024-09-06, godz. 11:00 Raport z oblężonej Warszawy Jednym z najważniejszych epizodów kampanii wrześniowej była obrona Warszawy. Oblężenie trwało przez dwadzieścia dni. W tym czasie na antenie Polskiego… » więcej 2024-09-06, godz. 10:00 Dwudniowe spotkanie konserwatorów na zamku w Otmuchowie Konserwatorzy zabytków z naszego regionu zjechali wczoraj do Otmuchowa, by podyskutować m.in. o problemach gmin, które posiadają zabytki. Spotkanie potrwa… » więcej 2024-09-06, godz. 09:00 Mija 193. rocznica obrony Reduty Ordona w Powstaniu Listopadowym 193 lata temu, 6 września 1831 roku, podczas Powstania Listopadowego, rozpoczęły się walki o Redutę Ordona na przedpolach Warszawy. Dwudniowe starcia polskich… » więcej 2024-09-06, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 6 września » więcej 2024-09-05, godz. 15:00 82 lata temu zaczęła się tzw. Wielka Szpera 82 lata temu, 5 września 1942 roku, w Łodzi zaczęła się tzw. Wielka Szpera - akcja, w czasie której Niemcy deportowali z tamtejszego getta do obozu zagłady… » więcej 2024-09-05, godz. 13:00 Mija 110. rocznica rozpoczęcia I bitwy nad Marną 110 lat temu, 5 września 1914 roku, rozpoczęła się I bitwa nad Marną, nazywana cudem nad Marną i uważana za jedną z najważniejszych batalii w dziejach… » więcej 2024-09-05, godz. 11:00 Dzień Żołnierza Górnika przypomina o dramacie ponad 200 tysięcy młodych mężczyzn O dramacie ponad 200 tysięcy młodych mężczyzn, którzy w latach 1949-1959 trafili do niewolniczej pracy w Wojskowych Batalionach Górniczych, przypomina obchodzony… » więcej 2024-09-05, godz. 09:00 Mija 35. rocznica rozpoczęcia pokojowych manifestacji w Lipsku w NRD Mija 35. rocznica pierwszej "poniedziałkowej manifestacji" w Lipsku. Pokojowe zgromadzenia odbywały się od tej pory każdego tygodnia i przyczyniły się do… » więcej 2024-09-05, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 5 września » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »