Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Himmler rozkazał zgładzenie Stefana…
2024-08-01, 09:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/dok.

80 lat temu Himmler rozkazał zgładzenie Stefana Roweckiego "Grota"

Gen. Stefan Grot-Rowecki [Źródło: By No original autorship, anonymous photographer - picture done in one of numerous photographic studios in Warsaw - Eugeniusz Duraczyński (1974) Wojna i Okupacja Wrzesień 1939 - Kwiecień 1943, Warszawa: Wiedza Powszechna]
Gen. Stefan Grot-Rowecki [Źródło: By No original autorship, anonymous photographer - picture done in one of numerous photographic studios in Warsaw - Eugeniusz Duraczyński (1974) Wojna i Okupacja Wrzesień 1939 - Kwiecień 1943, Warszawa: Wiedza Powszechna]
80 lat temu - 1 sierpnia 1944 roku - na wieść o wybuchu Powstania Warszawskiego jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec Heinrich Himmler nakazał niezwłoczne zgładzenie Stefana Roweckiego "Grota", organizatora i pierwszego dowódcy Armii Krajowej. Był głównym architektem polskiego podziemia niepodległościowego i zarazem "wrogiem numer jeden" III Rzeszy. Został zdekonspirowany i wydany Niemcom przez agentów gestapo działających w wywiadzie AK.
Niemcy zatrzymali generała Roweckiego w Warszawie 30 czerwca 1943 roku, a kiedy odmówił współpracy - osadzili w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Rozkaz pozbawienia go życia wydał osobiście Heinrich Himmler. Według powojennych ustaleń historyków, Stefan Rowecki został zamordowany w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku. Natomiast Instytut Pamięci Narodowej, w toku śledztwa zakończonego w 2007, ustalił datę śmierci na dni pomiędzy 2 a 7 sierpnia.

W czasie II wojny światowej Stefan Rowecki był obiektem szczególnego zainteresowania nazistów z uwagi na stanowiska, jakie zajmował w polskim ruchu oporu. Władze III Rzeszy umieściły go na pierwszym miejscu listy poszukiwanych Polaków. Do pracy konspiracyjnej Stefan Rowecki zgłosił się po wojnie obronnej 1939 roku, od czerwca 1940 pełnił funkcję komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej. Scalił niemalże wszystkie środowiska niepodległościowe i zorganizował struktury podziemnego wojska. Zwieńczeniem starań generała było utworzenie jednolitej w skali kraju Armii Krajowej. Przewodził jej od lutego 1942 roku. Koordynował cały ruch oporu do dnia aresztowania w czerwcu 1943.

Po wojnie, w czasach stalinizmu, oficjalna ocena działalności Stefana Roweckiego była negatywna. Dopiero w późniejszych latach dokonania generała zostały uznane i docenione. Generał Rowecki "Grot" został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, między innymi w 1995 roku pośmiertnie najwyższym polskim odznaczeniem państwowym - Orderem Orła Białego.

(więcej)

Stefan Rowecki, pseudonimy: "Grot", "Grabica", "Kalina", "Rakoń", urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych w kraju w jednolite wojsko podziemne, które od 1942 roku występowało jako Armia Krajowa. Jako komendant główny AK zrestrukturyzował armię i usprawnił system dowodzenia. Pod jego kierownictwem powstały: Związek Odwetu, Kierownictwo Dywersji "Kedyw" Komendy Głównej AK, wydzielona organizacja dywersyjna "Wachlarz" i Samodzielny Podwydział "N" w Biurze Informacji i Propagandy, wcześniej Akcja "N" - narzędzie polskiej dywersji, propagandy i wojny psychologicznej z Niemcami. W końcowym okresie wojny nadzorował przygotowania planu powstania powszechnego.

Budując struktury Armii Krajowej, Stefan Rowecki był otwarty na różne środowiska. Stanowczo sprzeciwiał się jedynie jakiejkolwiek współpracy z komunistami, przestrzegając podwładnych przed sowiecką agenturą i działaczami PPR. Zdrada przyszła jednak z jego własnych szeregów, gdzie Niemcy zdołali pozyskać konfidentów i kolaborantów.

Stefan Rowecki został zdekonspirowany i wydany Niemcom przez agentów gestapo działających w wywiadzie AK: Blankę Kaczorowską, Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego. Ekipa gestapo dowodzona przez Ericha Mertena zatrzymała "Grota" w Warszawie 30 czerwca 1943 roku, około godziny 9.30 w jego mieszkaniu przy ulicy Spiskiej, na krótko przed zaplanowaną tego dnia całodniową odprawą Komendy Głównej AK. Przewieziono go do siedziby gestapo przy alei Szucha, a później przetransportowano specjalnym samolotem do Berlina. Tam wielokrotnie odrzucił niemiecką propozycję współdziałania.

Zobacz także

2025-01-07, godz. 15:16 "To rzeczywiście nie jest łatwa historia". Rafał Bartek o roku poświęconym upamiętnianiu Tragedii Górnośląski… W 2025 roku minie 80 lat od wydarzeń, które przeszły do historii jako Tragedia Górnośląska. Z tej okazji Sejmik Województwa Opolskiego postanowił poświęcić… » więcej 2025-01-07, godz. 13:05 „Brzeski ratusz – perła renesansu otwiera się na turystów i mieszkańców” Brzeski ratusz, jeden z najcenniejszych zabytków architektury renesansu w Polsce, już nie jest siedzibą samorządowych władz miejskich. » więcej 2025-01-07, godz. 12:06 Dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu o znalezieniu koron w Wilnie To sensacyjne i wielkie odkrycie - tak odnalezienie w Wilnie insygniów władców Polski i Litwy komentuje Andrzej Betlej - dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu… » więcej 2025-01-03, godz. 12:37 "Leksykon opolanek" - spotkanie z autorkami wyjątkowego wydawnictwa Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Opolu oraz Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu zapraszają dziś (03.01) na spotkanie z redaktorkami książki "Leksykon… » więcej 2024-12-31, godz. 14:13 Świat powinien usłyszeć o polskiej cichociemnej Elżbiecie Zawackiej Historia Elżbiety Zawackiej, heroicznej łączniczki AK i cichociemnej, powinna być znana na całym świecie jako symbol wkładu kobiet oraz sprawności Polskiego… » więcej 2024-12-30, godz. 12:47 Gen. Kazimierz Sosnkowski jednym z patronów roku 2025 Sejm ustanowił rok 2025 Rokiem Generała Kazimierza Sosnkowskiego w 140. rocznicę urodzin "człowieka symbolu wytrwałej walki o niepodległość, znakomitego… » więcej 2024-12-29, godz. 12:07 Kilkudziesięciu Ocalałych przyjedzie na obchody rocznicy wyzwolenia Auschwitz Kilkudziesięciu Ocalałych przybędzie na uroczystości 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz, które odbędą się w Miejscu Pamięci 27 stycznia… » więcej 2024-12-28, godz. 12:14 Gra IPN "Powstanie Wielkopolskie 1918-1919" w sprzedaży po Nowym Roku Po Nowym Roku do sprzedaży trafi nowa planszowa gra strategiczna „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919" przygotowana przez IPN. Tytuł miał zostać wydany wcześniej… » więcej 2024-12-27, godz. 09:43 Bohaterowie powstania wielkopolskiego długo czekali na należne uznanie Powstańcy wielkopolscy, bohaterowie zwycięskiego zrywu, który miał istotny wpływ na kształt odradzającej się Rzeczypospolitej długo czekali na należne… » więcej 2024-12-27, godz. 09:36 80 lat temu ostatni cichociemni dotarli do Polski W nocy z 26 na 27 grudnia 1944 r. odbyła się ostatnia operacja zrzutowa z udziałem cichociemnych. "Misja ostatnich cichociemnych była związana z organizacją… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »