Niemcy zatrzymali generała Roweckiego w Warszawie 30 czerwca 1943 roku, a kiedy odmówił współpracy - osadzili w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Rozkaz pozbawienia go życia wydał osobiście Heinrich Himmler. Według powojennych ustaleń historyków, Stefan Rowecki został zamordowany w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku. Natomiast Instytut Pamięci Narodowej, w toku śledztwa zakończonego w 2007, ustalił datę śmierci na dni pomiędzy 2 a 7 sierpnia.

W czasie II wojny światowej Stefan Rowecki był obiektem szczególnego zainteresowania nazistów z uwagi na stanowiska, jakie zajmował w polskim ruchu oporu. Władze III Rzeszy umieściły go na pierwszym miejscu listy poszukiwanych Polaków. Do pracy konspiracyjnej Stefan Rowecki zgłosił się po wojnie obronnej 1939 roku, od czerwca 1940 pełnił funkcję komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej. Scalił niemalże wszystkie środowiska niepodległościowe i zorganizował struktury podziemnego wojska. Zwieńczeniem starań generała było utworzenie jednolitej w skali kraju Armii Krajowej. Przewodził jej od lutego 1942 roku. Koordynował cały ruch oporu do dnia aresztowania w czerwcu 1943.

Po wojnie, w czasach stalinizmu, oficjalna ocena działalności Stefana Roweckiego była negatywna. Dopiero w późniejszych latach dokonania generała zostały uznane i docenione. Generał Rowecki "Grot" został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, między innymi w 1995 roku pośmiertnie najwyższym polskim odznaczeniem państwowym - Orderem Orła Białego.

(więcej)

Stefan Rowecki, pseudonimy: "Grot", "Grabica", "Kalina", "Rakoń", urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych w kraju w jednolite wojsko podziemne, które od 1942 roku występowało jako Armia Krajowa. Jako komendant główny AK zrestrukturyzował armię i usprawnił system dowodzenia. Pod jego kierownictwem powstały: Związek Odwetu, Kierownictwo Dywersji "Kedyw" Komendy Głównej AK, wydzielona organizacja dywersyjna "Wachlarz" i Samodzielny Podwydział "N" w Biurze Informacji i Propagandy, wcześniej Akcja "N" - narzędzie polskiej dywersji, propagandy i wojny psychologicznej z Niemcami. W końcowym okresie wojny nadzorował przygotowania planu powstania powszechnego.

Budując struktury Armii Krajowej, Stefan Rowecki był otwarty na różne środowiska. Stanowczo sprzeciwiał się jedynie jakiejkolwiek współpracy z komunistami, przestrzegając podwładnych przed sowiecką agenturą i działaczami PPR. Zdrada przyszła jednak z jego własnych szeregów, gdzie Niemcy zdołali pozyskać konfidentów i kolaborantów.

Stefan Rowecki został zdekonspirowany i wydany Niemcom przez agentów gestapo działających w wywiadzie AK: Blankę Kaczorowską, Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego. Ekipa gestapo dowodzona przez Ericha Mertena zatrzymała "Grota" w Warszawie 30 czerwca 1943 roku, około godziny 9.30 w jego mieszkaniu przy ulicy Spiskiej, na krótko przed zaplanowaną tego dnia całodniową odprawą Komendy Głównej AK. Przewieziono go do siedziby gestapo przy alei Szucha, a później przetransportowano specjalnym samolotem do Berlina. Tam wielokrotnie odrzucił niemiecką propozycję współdziałania.