- W pracach tych uczestniczyli m.in. polscy i ukraińscy archeolodzy - mówi Maciej Dancewicz, wiceprezes Fundacji Wolność i Demokracja. - Udało się odnaleźć zbiorowy dół ze szczątkami ofiar, które leżą w kilku warstwach. Pierwsza warstwa to było kilka czaszek z wyraźnymi śladami nagłej śmierci. Według antropologów są to czaszki kobiet, ofiar tego napadu dokonanego przez oddział UPA. Kilka dni wcześniej dokonał mordu na mieszkańcach sąsiednich wsi Zalesie oraz Barysz. Na sumieniu tego oddziału byli nie tylko mieszkańcy Puźnik, ale też 200 innych Polaków.

Fundacja Wolność i Demokracja ponad rok zabiegała w Kijowie o zgodę na przeprowadzenie ekshumacji w Puźnikach. Po listopadowym spotkaniu ministrów spraw zagranicznych obu krajów strona ukraińska zapewniła, że nie będzie blokować poszukiwań i ekshumacji polskich ofiar wojennych.

- Dokumentacja złożona w grudniu została po dwóch tygodniach zaakceptowana – dodaje pochodzący z Prudnika Maciej Dancewicz, rodzinnie związany z Puźnikami. – Wydana kilka dni temu zgoda umożliwia nam prowadzenie prac ekshumacyjnych. Za miesiąc będzie 80 rocznica tej zbrodni. My Polacy czekaliśmy 80 lat na to, żeby zamordowani w bestialski sposób mieszkańcy polskiej wsi Puźnik mogli zostać w godny sposób pochowani.

Rozpoczęcie prac ekshumacyjnych planowane jest w kwietniu. Nadal aktualny jest apel do krewnych zamordowanych, aby zgłaszali się do Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów. Zbierany materiał porównawczy w postaci wymazu z jamy ustanej, umożliwi identyfikację osobniczą szczątków odnalezionych w Puźnikach. W lutym 1945 roku kureń UPA zgładził tam ponad 80 mieszkańców, głównie kobiety i dzieci. Ta nieistniejąca wieś w województwie tarnopolskim jest jedynym miejscem na Ukrainie, gdzie w ostatnich latach tamtejsze władze pozwoliły na poszukiwanie wojennych mogił Polaków. Zakaz ten wprowadzono w 2017 rok i był odpowiedzią na zdemontowanie w powiecie przemyskim nielegalnie postawionego pomnika UPA.

Według szacunków historyków, podczas drugiej wojny światowej w województwach południowo-wschodnich Rzeczypospolitej, Ukraińcy dokonali eksterminacji co najmniej 100 tysięcy naszych rodaków. W ludobójstwie uczestniczyła banderowska frakcja Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, Ukraińska Powstańcza Armia oraz ukraińska ludność cywilna.