W zjeździe brało udział około 5 tysięcy osób. Redaktor Bolesław Bezeg z Radia Opole 4 Historia zauważa, że choć organizujący go Związek Polaków w Niemczech działał wówczas już ponad 15 lat, to właśnie w 1938 roku pojawiła się silniejsza niż dotąd potrzeba jedności wśród naszych rodaków.

- Pierwszy raz postanowiono się spotkać w takiej liczbie dlatego, że rok wcześniej wygasła tak zwana Konwencja genewska dla Śląska, która gwarantowała swobodę działania mniejszości polskiej. Kiedy w 1937 roku ona wygasła to zaczęły się różnego rodzaju utrudnienia. Polacy poczuli nagle, że wcale nie są tak chronieni przez prawo międzynarodowe jak wcześniej - wyjaśnia.

Ustalenie podczas kongresu 5 prawd Polaków spotkało się z euforią wśród zgromadzonych. Zasady te nakazują m.in. służbę narodowi, wzajemne braterstwo czy dbanie o dobre imię ojczyzny. Prezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Polski Śląsk Alicja Nabzdyk-Kaczmarek wskazuje, że zasady te powinny wciąż przyświecać każdemu Polakowi, niezależnie od miejsca zamieszkania.

- Można powiedzieć, że one stanowią ewangelię nie tylko dla Polaków w Niemczech czy w ogóle za granicą, ale powinny mieć charakter uniwersalny. One są do zastosowania w dniu dzisiejszym, zwłaszcza że one są budowane na fundamencie chrześcijańskim. Nie ma w nich agresji, konfrontacji, ani ksenofobii, tylko ukazują to, jak powinien Polak funkcjonować - dodaje.

Dodajmy, że w 1938 roku w ówczesnych Niemczech mieszkało około 1,5 miliona osób polskiej narodowości. Sam Związek Polaków w Niemczech zdelegalizowano w momencie wybuchu II wojny światowej. Jego majątek został skonfiskowany przez III Rzeszę, a część działaczy rozstrzelano lub umieszczono w obozach koncentracyjnych.