Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-09-06, godz. 10:00 Depopulacja jednym z ważniejszych problemów polskiej wsi. Ryszard Wilczyński gościem Radia Opole - Polska wieś na przestrzeni lat zmieniła się bardzo. Przyczynił się do tego między innymi Program Odnowy Wsi zapoczątkowany w latach 90. - powiedział… » więcej 2024-09-06, godz. 10:00 Wypadek w Ligocie Górnej. Ranny pasażer motocykla Jedna osoba została ranna w zderzeniu motocykla z samochodem osobowym w Ligocie Górnej koło Kluczborka. » więcej 2024-09-05, godz. 22:20 Rusza przebudowa ronda w Bierdzanach. Kolejne utrudnienia na DK45 Kolejne duże utrudnienia na remontowanej drodze krajowej nr 45 pomiędzy Jełową a Bierdzanami na Opolszczyźnie. W piątek (06.09) rozpocznie się przebudowa… » więcej 2024-09-05, godz. 20:00 Jechał, a miał odpoczywać. Kontrola ITD w Reńskiej Wsi Użył magnesu, aby zakłócić pracę tachografu. Ukraiński kierowca samochodu ciężarowego chciał w ten sposób zarejestrować swój odpoczynek. Wpadł podczas… » więcej 2024-09-05, godz. 19:35 Prokuratura w Poznaniu zajmie się sprawą Macieja Świrskiego Prokuratura Okręgowa w Poznaniu przejęła do wspólnego rozpoznania postępowania w sprawie Macieja Świrskiego. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji… » więcej 2024-09-05, godz. 19:05 Incydent ze starostą brzeskim. Platforma Obywatelska podejmuje kroki Władze Platformy Obywatelskiej na Opolszczyźnie wezwały starostę brzeskiego Jacka Monkiewicza do zorganizowania konferencji prasowej i wyjaśnienia okoliczności… » więcej 2024-09-05, godz. 17:00 "Tylko dla zasłużonych". Tańsze podróże pociągami POLREGIO Opolski bilet dla Honorowych Zasłużonych Dawców Krwi oferuje od początku września POLREGIO na przejazdy w województwie opolskim. » więcej 2024-09-05, godz. 16:35 Głubczycki radny PiS zarzuca kłamstwa posłowi PO. Powraca temat zadłużonych szpitali 'Komentarze o dobrej sytuacji opolskich szpitali są mylne i nieprawdziwe'. Tobiasz Gużda, radny PiS powiatu głubczyckiego, odniósł się w ten sposób do słów… » więcej 2024-09-05, godz. 16:00 W rejs z Krapkowic do Opola. Można zobaczyć krajobraz z perspektywy Odry Na rejs Odrą z Krapkowic do Opola zaprasza w piątek (06.09) po południu Stowarzyszenie Port Jachtowy Krapkowice na pokładzie statku 'Opolanin'. » więcej 2024-09-05, godz. 15:00 Jak chronić gminne zabytki? Spotkanie konserwatorów na zamku w Otmuchowie Konserwatorzy zabytków z naszego regionu zjechali do Otmuchowa, by podyskutować m.in. o problemach gmin, które posiadają zabytki. » więcej
73747576777879
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »