Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-04-19, godz. 08:46 "Szklany rekord" busa w Byczynie. Auto ważyło ponad 7,5 tony O przeszło 4 tony więcej, niż przewidują przepisy ważył bus zatrzymany przez mundurowych Wojewódzkiej Inspekcji Transportu Drogowego w Byczynie. » więcej 2024-04-19, godz. 08:11 Mistrz Polski w kulturystyce w Radiu Opole: W ostatnią noc spadło mi 2 kg 31-letni Fabian Ciupan z Opola zdobył tytuł Mistrza Polski w kulturystyce klasycznej open. Nie był to jego pierwszy udział w zawodach tego typu, ale po raz… » więcej 2024-04-19, godz. 07:24 Festiwal Roślin przyjeżdża do Opola. To propozycja na chłodny kwietniowy weekend Festiwal Roślin zawita na cały weekend (20-21.04) do Opola. Dwudniowa impreza zagości w hali Toyota Park. To gratka dla miłośników roślin, którymi ozdobić… » więcej 2024-04-19, godz. 05:58 Nowy mural w Głuchołazach. Będzie Order Uśmiechu i nawiązanie do legendy o kozie Głuchołazy są Miastem Orderu Uśmiechu, a informować o tym wyjątkowym tytule będzie mural powstający na Małym Rynku. Autorem projektu jest znany architekt… » więcej 2024-04-19, godz. 05:57 Druga tura wyborów samorządowych w 23 gminach województwa. Cisza wyborcza od północy Od północy (20.04) obowiązywać zacznie cisza wyborcza przez drugą turą wyborów samorządowych, które odbędą się w najbliższą niedzielę, 21 kwiet… » więcej 2024-04-18, godz. 19:54 Porozumienie na trzy miesiące, potem nowa umowa. Po negocjacjach "ściekowych" w Nysie Porozumienie zawarły spółki komunalne z Nysy i Głuchołaz. Od dwóch lat toczą spór o ceny ścieków. Z gminy Głuchołazy odbiera je nyska oczyszczalnia… » więcej 2024-04-18, godz. 19:41 9 zastępów straży gasiło pożar warsztatu w powiecie oleskim Dziś (18.04) po południu w miejscowości Kowale w powiecie oleskim doszło do pożaru warsztatu z autem osobowym w środku. Na miejsce zadysponowano 9 zastępów… » więcej 2024-04-18, godz. 19:25 Od ofert pracy po debaty. Znamy szczegóły Festiwalu Kariery 2024 Ponad trzydzieści stoisk z ofertą edukacyjno-zawodową, prezentacje, panele dyskusyjne oraz wykład motywacyjny muzyka Krzysztofa Skiby. Taką ofertę przygotowano… » więcej 2024-04-18, godz. 18:57 Zmarł Tadeusz Wencel. To on był twórcą pomnika Karolinki i Karlika w Gogolinie Do środowiska artystycznego dotarła wiadomość o śmierci opolskiego rzeźbiarza Tadeusza Wencla. Artysta zmarł w wieku 98 lat. Tworzył rzeźby monumentalne… » więcej 2024-04-18, godz. 18:55 Na razie są utrudnienia, a będzie nowy most. Zaglądamy do Głuchołaz na przebudowę DK40 Do końca roku gotowy ma być nowy trzyprzęsłowy most w Głuchołazach. Na razie trwa wyburzanie starej konstrukcji w ciągu DK40 nad Białą Głuchołaską… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »