Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-10-18, godz. 09:00 Ruszyła 11. edycja Akademii Młodych Serc na Politechnice Opolskiej Najpierw ślubowanie, potem wręczenie indeksów i można przystąpić do wykładów. Ruszyła 11. edycja Akademia Młodych Serc. W tym roku „studentami” zostało… » więcej 2024-10-18, godz. 09:00 1 listopada będzie kwesta na rzecz renowacji nagrobków na zabytkowym cmentarzu w Opolu Już po raz drugi społeczny komitet przeprowadzi zbiórkę na rzecz renowacji nagrobków na zabytkowym cmentarzu przy ul. Wrocławskiej w Opolu. Kwesta będzie… » więcej 2024-10-18, godz. 07:00 Ponad 10 procent pacjentów brzeskiej pediatrii zmaga się z otyłością. Szpital chce zbadać skalę zjawiska Brzeski szpital chce poznać skalę problemu otyłości wśród młodzieży. W tym celu prowadzone są badania, a także konsultacje pozwalające zwiększyć świadomość… » więcej 2024-10-17, godz. 20:30 Urzędomat przy starostwie. Odbiór dowodów rejestracyjnych będzie łatwiejszy Od piątku (18.10) będzie można składać w urzędomacie przed Starostwem Powiatowym w Nysie wnioski o odbiór dowodów rejestracyjnych. Trwają ostatnie podłączenia… » więcej 2024-10-17, godz. 19:30 Firmy poszkodowane przez powódź zgłaszają się do brzeskiego PUP-u 10 poszkodowanych przez powódź firm z powiatu brzeskiego zgłosiło się dotychczas po wsparcie w postaci refundacji wynagrodzeń i składek ZUS. Tamtejszy urząd… » więcej 2024-10-17, godz. 19:10 Na początek oddział zakaźny i pediatria. Reaktywacja szpitala w Nysie Rusza szpital powiatowy w Nysie. Od piątku (18.10) uruchomione zostaną dwa pierwsze oddziały: obserwacyjno-zakaźny i dziecięcy, natomiast w poniedziałek… » więcej 2024-10-17, godz. 18:40 "Chcemy umilić tę ostatnią drogę". Hospicjum Betania podziękowało darczyńcom i przyjaciołom Od 23 lat pokazują, że hospicjum to też życie, a ostatnia droga nie musi być smutna. Mowa o Hospicjum 'Betania' w Opolu, które dziś (17.10) podczas uroczystej… » więcej 2024-10-17, godz. 17:30 Brzeski kościół odzyskuje blask. Przyszedł czas na dokończenie remontu jego najwyższych elementów Trwa remont wieży kościoła pw. Podwyższenia Krzyża św. w Brzegu. To drugi etap prac mających na celu przywrócenie świetności świątyni sąsiadującej… » więcej 2024-10-17, godz. 17:00 Rośnie w oczach. Trwa budowa nowej sali sportowej przy szkole w Zawadzie Budowa hali sportowej przy szkole w Zawadzie nabiera tempa. Elementy konstrukcji zostały już ustawione i powoli zaczyna ona nabierać kształtu. Uczniowie będą… » więcej 2024-10-17, godz. 16:30 "Przyhamuj, życie przed tobą". W szkołach ruszają spotkania z ekspertami ruchu drogowego Uświadomienie zagrożeń bezpieczeństwa w ruchu drogowym - to cel kampanii edukacyjnej „Przyhamuj, życie przed tobą”, której organizatorem jest opolski… » więcej
37383940414243
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »