Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-09-18, godz. 16:00 Przy Hali Nysa powstaje szpital tymczasowy. Będzie 50 łóżek dla pacjentów Ambulatorium już stoi. W Nysie powstaje tymczasowy szpital polowy dla mieszkańców. » więcej 2024-09-18, godz. 15:42 Wody Polskie twierdzą, że dobrze przygotowały Jezioro Nyskie na nadejście wielkiej wody Wody Polskie zaprzeczają, by doszło do nieprawidłowości związanych z przygotowaniem Jeziora Nyskiego na nadejście wielkiej wody. Zdaniem zarządzającej… » więcej 2024-09-18, godz. 15:19 Głuchołazy po powodzi. "Uwięzionym” w domach mieszkańcom gmina dostarcza wodę i żywność Kolejny dzień ze skutkami powodzi zmaga się gmina Głuchołazy. Niektórzy ewakuowani mieszkańcy nie wrócili jeszcze do swoich domostw. Przebywają w Szkole… » więcej 2024-09-18, godz. 15:16 Stabilizuje się sytuacja na Odrze w Kędzierzynie-Koźlu. Woda powoli opada Powoli poprawia się sytuacja na Odrze w Koźlu. W południe stan wody wynosił 640 cm i po raz pierwszy od ogłoszenia alarmu przeciwpowodziowego przestał rosnąć… » więcej 2024-09-18, godz. 15:10 Paczków: w byłym domu dziecka będzie przedszkole i żłobek Były dom dziecka w Paczkowie zostanie przekształcony na przedszkole i żłobek - informuje burmistrz Artur Rolka. Wstępną zgodę na nieodpłatne przekazanie… » więcej 2024-09-18, godz. 14:45 Schronisko dla bezdomnych zwierząt w Kędzierzynie-Koźlu bezpieczne Prawie 70 zwierząt - psów i kotów zostało tymczasowo adoptowanych ze schroniska w Kędzierzynie-Koźlu przed nadejściem fali wezbraniowej na Odrze. » więcej 2024-09-18, godz. 14:06 Pomoc dla powodzian [WAŻNE INFORMACJE] Opolski ratusz dziękuje za pomoc dla powodzian, ale przypomina, że CWK w Opolu, gdzie od dzisiaj (18.09) działa wojewódzkie centrum dystrybucji pomocy dla… » więcej 2024-09-18, godz. 14:00 W powiecie głubczyckim rozpoczyna się wielkie sprzątanie po powodzi. Straty są ogromne Chomiąża, Lenarcice i Opawica - to tylko kilka z bardzo z wielu miejscowości w powiecie głubczyckim, które ucierpiały w powodzi. Straty są ogromne. Wiele… » więcej 2024-09-18, godz. 13:35 Nie wzywaj karetki bez potrzeby! Apel dyrektora OCRM - W tym trudnym czasie, kiedy wielu ratowników działa na terenach powodziowych prosimy wszystkich o weryfikację zgłoszeń i zachorowań - apeluje Jarosław… » więcej 2024-09-18, godz. 13:31 Trwa umacnianie wałów w gminie Popielów. Do akcji wkroczyło wojsko a mieszkańcy są proszeni o pomoc Walka o Popielowską Kolonię i Stare Siołkowice w gminie Popielów trwa. Od wczoraj pojawiły się przecieki w wałach, które są stale uzupełniane. Do pracy… » więcej
36373839404142
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »