Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-10-23, godz. 16:05 Motolotniarz spadł z około 30 metrów na pole w Ganie. Na miejsce leci śmigłowiec LPR Do nieszczęśliwego wypadku doszło w pobliżu miejscowości Gana w powiecie oleskim. Z wysokości około 30 metrów na pole, około 300 metrów od zabudowań… » więcej 2024-10-23, godz. 15:20 Jechał przez wieś szybciej niż na autostradzie. Młody kierowca "odpocznie" od prowadzenia auta [FILM] 19-letniego kierowcę opla zatrzymali policjanci z opolskiej drogówki w miejscowości Turza. Jechał z prędkością 153 km/h na obowiązującej „pięćdziesiątce”… » więcej 2024-10-23, godz. 15:15 Jest czas na świętowanie i mówienie o bolączkach. Wojewódzkie obchody Dnia Edukacji Narodowej Blisko 500 nauczycieli i pedagogów otrzymało państwowe odznaczenia i nagrody za swoją pracę i wieloletnią służbę. Choć Narodowe Święto Edukacji przypada… » więcej 2024-10-23, godz. 14:45 Namysłów chce zaoszczędzić, łącząc miejskie spółki Namysłów chce połączyć dwie gminne spółki. Fuzja ma dać miejskiej kasie oszczędności na poziomie około 250 tysięcy złotych rocznie. » więcej 2024-10-23, godz. 14:00 Jak jeździć bezpiecznie? Akcja "Świadomi i Bezpieczni" w Głubczycach [ZDJĘCIA, FILM] Symulacja wypadku drogowego z udziałem samochodu osobowego była okazją, by zaprezentować wspólne działania służ ratowniczych w Zespole Szkół Mechanicznych… » więcej 2024-10-23, godz. 13:16 Na razie tylko Opole może być pewne powstania nowej jednostki WOT. Decyzje ws. pozostałych wciąż nie zapadły Na razie nie zapadły żadne decyzje dotyczące lokalizacji nowych jednostek Wojsk Obrony Terytorialnej w naszym regionie. Niewielkie są też szanse na to, że… » więcej 2024-10-23, godz. 12:49 Zabrał flagę państwową sprzed lokalu wyborczego. Piotr K. usłyszał dziś wyrok 8 miesięcy kary ograniczenia wolności usłyszał 44-letni Piotr K. za znieważenie flagi państwowej. Do zdarzenia doszło w Centawie w gminie Jemielnica przy… » więcej 2024-10-23, godz. 11:25 Autobusy przed Wszystkimi Świętymi będa kursowały częściej Już w nadchodzący weekend, z myślą o planujących odwiedziny na grobach bliskich opolskie MZK zwiększa częstotliwość kursowania autobusów na nekropolię… » więcej 2024-10-23, godz. 11:16 72-latek z Namysłowa stracił oszczędności. Padł ofiarą oszustwa "na prokuratora" Do seniora z gminy Namysłów zadzwonił oszust podający się za przedstawiciela prokuratury. Rozmowa dotyczyła niebezpieczeństwa utraty pieniędzy przechowywanych… » więcej 2024-10-23, godz. 11:12 Ponad 35 milionów złotych za przeszło 2 km trasy. Podpisano umowę na rozbudowę DW487 w Oleśnie 35 milionów złotych będzie kosztowała rozbudowa drogi wojewódzkiej 487 w Oleśnie. Właśnie podpisano umowę na realizację tej inwestycji, a prace obejmą… » więcej
24252627282930
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »