Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-08-12, godz. 10:14 Kradł kosmetyki i rowery, nie gardził też wyposażeniem szkoły Dzięki reakcji świadka udało się udaremnić kradzież z jednej z opolskich szkół. Obywatelska postawa pomogła mundurowym w ustaleniu okoliczności innych… » więcej 2024-08-12, godz. 09:00 Kolejna inwestycja drogowa w Kędzierzynie-Koźlu rozpoczęta Kędzierzyn-Koźle rozpoczyna kolejną inwestycję drogową. Za ponad 1,3 mln złotych zostanie przebudowana ul. Modrzewiowa na osiedlu Kuźniczka. » więcej 2024-08-11, godz. 21:14 Wypadek w powiecie prudnickim. 3 osoby zostały poszkodowane W miejscowości Dębina na ul. Głównej zderzyły się dwa samochody osobowe. » więcej 2024-08-11, godz. 16:41 W Strzelnikach w powiecie brzeskim powstaje ścieżka i droga Strzelniki w gminie Lewin Brzeski zamieniły się w plac budowy. Oprócz budowy ścieżki rowerowej, która ma połączyć wieś z Łosiowem, trwa także przebudowa… » więcej 2024-08-11, godz. 15:23 Biskup opolski Andrzej Czaja świętuje 15-lecie sakry biskupiej Mija 15 lat od momentu, kiedy to papież Benedykt XVI mianował księdza Andrzeja Czaję biskupem diecezjalnym diecezji opolskiej. Święcenia biskupie Andrzej… » więcej 2024-08-11, godz. 15:00 Co dalej ze "Straganami Opolskimi"? Lokal jest do wynajęcia, a KOWR szuka partnera Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w Opolu szuka partnera, który zajmie się prowadzeniem 'Straganów Opolskich'. Przypomnijmy, sklep dla lokalnych producentów… » więcej 2024-08-11, godz. 13:47 "Wszyscy czegoś potrzebują". Wierni zjechali na odpust św. Jacka w Kamieniu Śląskim [ZDJĘCIA] To już tradycja. Jak co roku w drugi weekend sierpnia setki wiernych z całego regionu, ale też z Polski przybyły do Kamienia Śląskiego na uroczystości ku… » więcej 2024-08-11, godz. 12:30 Opole: nie żyje 52-latek. Do tragedii doszło na kamionce Piast Tragiczne zdarzenie nad kamionką Piast w Opolu. Nie żyje 52-letni nurek. Jak ustaliła opolska policja, wczoraj (10.08) po godzinie 10:00 dwóch mężczyzn szykowało… » więcej 2024-08-11, godz. 12:01 Szpital w Kup przygotowuje się do remontu oddziału chorób płuc dla dorosłych Jeszcze w tym roku oddział chorób płuc dla osób dorosłych szpitala w Kup zostanie wyremontowany. Placówka wchodzi w skład Stobrawskiego Centrum Medycznego… » więcej 2024-08-11, godz. 09:35 Ruszyła 48. Opolska Piesza Pielgrzymka na Jasną Górę. Strumień Nyski jest już w drodze Pierwsi pątnicy są już na szlaku. Strumień nyski zainaugurował 48. Opolską Pieszą Pielgrzymkę na Jasną Górę. Wyruszyli punktualnie o godzinie 09:00… » więcej
22232425262728
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »