Radio Opole » Śląsk po powstaniach » Posłuchaj odcinków » Arka Bożek
2022-08-29, 06:20 Autor: Bolesław Bezeg

Arka Bożek

Jednym z przywódców Związku Polaków w Niemczech na Śląsku Opolskim był polski działacz narodowy Arkadiusz Bożek znany jako Arka Bożek
Śląsk po Powstaniach - 29 sierpnia 2022
Arka Bożek urodził się 12 stycznia 1899 w Markowicach koło Raciborza. W jego domu mówiono po polsku i po czesku, bo z Czech właśnie pochodziła rodzina jego matki Bernardyny Sławik.

Uczył się Arka Bożek w niemieckiej szkole podstawowej a potem w szkole wieczorowej. Jego przywiązanie do kultury polskiej pojawiło się po przeczytaniu powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”. Czytał ją w języku niemieckim.

Nie bez znaczenia był także udział w uroczystości odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie w roku 1910 dokąd wybrał się z na zorganizowaną przez polskie stowarzyszenia z Raciborza wycieczkę w celach czystko turystycznych i zupełnie nie z pobudek patriotycznych. Dopiero podniosła atmosfera i zapoznanie się z jawnie polskim przekazem organizatorów uroczystości skłoniło go do rozmyślań o własnej tożsamości.

Podczas I wojny światowej zgłosił się Arka Bożek na ochotnika do pruskiego wojska. Walczył we Francji nad Marną i we Włoszech nad Isonzo. Był czterokrotnie ranny. W uznaniu zasług oraz odwagę awansowano go do stopnia sierżanta.

W wojsku zetknął się z działaczami socjalistycznymi co zaowocowało nabraniem przez niego lewicowych przekonań. Z tego powodu po powrocie do Raciborza początkowo współpracował z komunistycznym Związkiem Spartakusa.

Współpracę tę zerwał przekonawszy się, że organizacja ta nie popiera idei niepodległej Polski. Wtedy związał się z ruchem narodowym.

W jesiennych wyborach do samorządów gminnych w roku 1919 został radnym gminy Markowice. Równocześnie przejął po rodzicach 9-hektarowe gospodarstwo i ożenił się z Jadwigą Komor. Zaangażował się także w działalność spółdzielczą. Współtworzył w powiecie raciborskim Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska.

W jej szeregach pełnił funkcję dowódcy 2 kompanii 4 pułku raciborskiego. W czasie I powstania śląskiego kierował akcją wysadzenia mostu na Odrze pod Raciborzem. Miało to na celu utrudnienie Niemcom przerzucenia wojsk w rejon ogarnięty powstaniem. Brał udział w akcji plebiscytowej, m.in. ochraniając polską manifestację w Raciborzu 2 maja 1920 r. kiedy to kierowany przez niego oddział stoczył serię walk z niemieckimi bojówkami próbującymi udaremnić polski wiec.

Podczas III powstania śląskiego pełnił funkcję łącznika pomiędzy dowództwem powstania a aliancką Komisją Międzysojuszniczą w Opolu.

Po powstaniu był członkiem Polsko-Niemieckiej Komisji Mieszanej ds. Górnego Śląska, której zadaniem była regulacja i wyjaśnianie wszystkich spornych spraw jakie pojawiały się w efekcie przesunięcia granic.

Gdy w 1924 roku wybrano go na wójta Markowic władze niemieckie zwlekały z zatwierdzeniem tego faktu prymy trzy lata. Po powstaniu Związku Polaków w Niemczech objął funkcję wiceprezesa I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech w Opolu. Kandydując z ramienia Polsko-Katolickiej Partii Ludowej zdobył mandat posła na sejmiki: prowincjonalny w Opolu i powiatowy w Raciborzu.

31 grudnia 1938 Gestapo nakazało mu opuścić Górny Śląsk. Wyjechał do Berlina i tam do maja 1939 roku pracował w centrali Związku Polaków w Niemczech. Po próbie zamordowania go przez Gestapo przez Pomorze uciekł do Katowic.

Lata II wojny światowej spędził na emigracji. W grudniu 1939 roku został mianowany przez prezydenta RP na uchodźstwie członkiem Rady Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej. Jako delegat polskiego Rządu wraz z generałem Józefem Hallerem odbył podróż do polskich środowisk w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie zabiegali o poparcie dla emigracyjnego rządu i ochotników do tworzonej u boku aliantów armii polskiej.

Po II wojnie światowej Arka Bożek powrócił do Polski i zaangażował się w działania mikołajczykowskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wkrótce z poparcia tej partii mianowano go wicewojewodą śląsko-dąbrowskim. W roku 1959 został odsunięty od funkcji publicznych.

Arka Bożek zmarł 29 listopada 1954 roku w Katowicach.

Zobacz także

2022-09-16, godz. 06:25 Epilog Jeden z najwyższych dygnitarzy III Rzeszy Herman Goering za pomoc narodowosocjalistycznemu kanclerzowi Hitlerowi w objęciu władzy dyktatorskiej został nagrodzony… » więcej 2022-09-15, godz. 06:25 Pacyfikacja związku Przygotowania do pacyfikacji polskiej mniejszości trwały w zasadzie od samego jej powstania. » więcej 2022-09-14, godz. 06:20 Morderstwo w Berlinie 25 lipca 1939 roku w Berlinie zginął zamordowany przez nieznanych sprawców polski działacz społeczny i polityczny Augustyn Kośny. » więcej 2022-09-13, godz. 06:20 Ksiądz Patron 21 kwietnia 1939 roku zmarł ksiądz patron Związku Polaków w Niemczech doktor Bolesław Domański. Był to wielki cios dla polskiej mniejszości w Niemczec… » więcej 2022-09-12, godz. 06:20 Ks. Karol Koziołek Wybitny polski ksiądz katolicki i działacz narodowy na Śląsku Opolskim, prezes I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, w latach 1928–1932 poseł do Sejmiku… » więcej 2022-09-09, godz. 06:20 Kongres Polaków w Berlinie Jednym z największych sukcesów organizacyjnych Związku Polaków w Niemczech był przeprowadzony 6 marca 1938 roku w Berlinie I Kongres Polaków w Niemczech. » więcej 2022-09-08, godz. 06:20 Konwencja wygasa W lipcu 1937 r. wygasła zawarta na 15 lat w maju 1922 r. tzw. Górnośląska Konwencja Genewska. Niemal natychmiast na Polaków w Niemczech spadł grad rozmaitych… » więcej 2022-09-07, godz. 06:20 Polska prasa w Niemczech Niezwykle ważną rolę w podtrzymywaniu i konsolidowaniu polskiej mniejszości w Niemczech odgrywała polska prasa. » więcej 2022-09-06, godz. 06:20 Senator z Opola Najwybitniejszym publicystą i dziennikarzem Związku Polaków w Niemczech był Edmund Jan Osmańczyk, polski działacz narodowy, dziennikarz i publicysta, senator… » więcej 2022-09-05, godz. 06:20 Polak z Opolskiego Śląska Jednym z najwybitniejszych publicystów Związku Polaków w Niemczech był pochodzący z Dobrzenia Wielkiego Franciszek Adamiec - działacz społeczny i kulturalny… » więcej
123
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »