Premiera odcinka ma miejsce w przeddzień 81. rocznicy śmierci Szmula Zygielbojma - żydowskiego polityka i członka Rady Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie w czasie II wojny światowej. Jego samobójstwo było wołaniem o pomoc dla eksterminowanych Żydów, skierowanym do całego świata.

"Polacy ocalili pod okupacją niemiecką kilkadziesiąt tysięcy Żydów. Większość z uratowanych ukrywała się w rodzinach chłopskich. Na wsi łatwiej było pomóc ściganym. Taką właśnie chłopską rodziną byli Olesiejukowie, Stefania i Wojciech, wraz z trzema niepełnoletnimi synami, z którymi mieszkali na skraju lasu w Kolonii Chominna niedaleko Białej Podlaskiej" - napisano w przesłanym PAP komunikacie.

Żydowscy uciekinierzy przychodzili do nich z prośbą o pomoc, zwłaszcza od jesieni 1942 r. Olesiejukowie przez kilkanaście miesięcy udzielali wielu potrzebującym Żydom schronienia i dostarczali im jedzenie.

3 listopada 1943 r. gospodarstwo polskich rolników otoczyli niemieccy żandarmi i zamordowali całą rodzinę oraz zatrzymanego w domu żydowskiego mężczyznę, prawdopodobnie o nazwisku Reliniuk. Najmłodszy z zastrzelonych synów małżeństwa Olesiejuków – Szymek, miał trzy lata. "Dzisiaj, po całej rodzinie pozostał tylko stalowy Krzyż w zarosłym lasem miejscu tragedii i wspomnienie krewnych" - napisano.

Kolejne odcinki cyklu "Nie tylko Ulmowie" prezentowane będą do końca maja w każdy piątek o godzinie 10. Na 17 maja zaplanowano premierę 17. odc. pt. "Pacyfikacja za Żydów". Ten odcinek opowie o historii rozgrywającej się w jednej z miejscowości woj. mazowieckiego.

Dotychczas opublikowano m.in. filmy: "Czerwone korale" o rodzinach Gądków, Kucharskich, Książków i Nowaków z Wolicy i Wierzbicy k. Miechowa, "Ukrywani uciekli, gospodarze zabici" o rodzinie Balawendrów z Zalesia k. Lubaczowa, "Bunkier pod łóżkiem" o rodzinie Kobylców z Michałkowic k. Katowic oraz "Ukryli osiemnastu Żydów" o rodzinie Andrzejczyków, "Ocaliła 200 Żydów" o Zofii Klemens, a także "Anna i Sara" o Annie Bogdanowicz i "…bo dawał Żydom chleb" o Tadeuszu Nowaku.

Naukowcy oceniają, że Niemcy w czasie II wojny światowej zamordowali za pomoc Żydom około tysiąca Polaków. Dzięki heroicznej działalności wielu mieszkańców Polski udało się uratować kilkadziesiąt tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego.(PAP)

Autorka: Anna Kruszyńska

akr/ dki/