Publikacja została zaprezentowana podczas konferencji podsumowującej dwie dekady członkostwa Polski w Unii Europejskiej w Centrum Prasowym PAP w Warszawie. W wydarzeniu uczestniczyli m.in. były prezydent Aleksander Kwaśniewski, oraz byli premierzy Jerzy Buzek i Jan Krzysztof Bielecki.

Z okazji 20. rocznicy przystąpienia Polski do UE Polska Agencja Prasowa poprosiła kilkunastu ekspertów i naukowców o podsumowanie przemian, jakie nastąpiły w tym czasie w naszym kraju. Dodatkowo zaprosiliśmy do współpracy szesnaście urzędów marszałkowskich, aby zaprezentowały bilans naszego członkostwa w UE widziany z perspektywy regionów.

Publikacja rozpoczyna się analizą przemian gospodarczych wynikających z członkostwa Polski w UE. Przygotowali ją profesorowie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie dr hab. Adam A. Ambroziak, prof. dr hab. Mariusz Próchniak, dr hab. Michał Schwabe, prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska oraz dr Dariusz Mongiało z tej samej uczelni.

Kolejne rozdziały stworzyli odpowiednio: prof. dr hab. Andrzej Rychard (Instytut Filozofii i Socjologii Polska Akademia Nauk) – Społeczeństwo, dr hab. Monika Stanny (Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Polska Akademia Nauk) – Wieś, dr hab. Wawrzyniec Czubak i dr inż. Krzysztof Pawłowski (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) – Rolnictwo, dr hab. inż. Krystian Szczepański (Instytut Ochrony Środowiska–Państwowy Instytut Badawczy – Środowisko, Andrzej Porawski (dyrektor Biura Związku Miast Polskich) – Samorządy, prof. dr hab. Bogusław Śliwerski (Uniwersytet Łódzki) – Edukacja, prof. dr hab. n. med. Jacek Jassem (Gdański Uniwersytet Medyczny ), Adam Kozierkiewicz (Ośrodek Analiz Uniwersyteckich Sp. z o.o.) i Dariusz Gilewski (ekspert ochrony zdrowia) – Zdrowie, prof. dr hab. Przemysław Śleszyński (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk)- Transport oraz prof. Danuta Hübner (posłanka do Parlamentu Europejskiego VII, VIII i IX kadencji) – Wyzwania UE.

„1 maja 2024 roku mija 20 lat od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Nie ulega wątpliwości, że skutecznie wykorzystaliśmy ten okres. Znaleźliśmy się w grupie krajów członkowskich o najszybszym tempie dokonujących się zmian – zmniejszyliśmy nasz dystans względem średniego poziomu rozwoju krajów unijnych z 51,5 proc. PKB per capita w 2004 roku do 80 proc. obecnie” – napisała w słowie wstępnym raportu minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Szefowa resortu funduszy zwróciła uwagę, że w ostatnich dwóch dekadach wzrosły w Polsce nakłady na działalność badawczą i rozwojową (z 0,55 proc. w 2004 r. do 1,46 proc. PKB w 2022 r.), spadło bezrobocie (z blisko 20 proc. do 3 proc. w końcu 2023 r.) i wzrósł dostęp gospodarstw domowych do internetu szerokopasmowego (z 8,1 proc. do blisko 93 proc.).

"A to tylko kilka przykładów postępu, który dokonał się w ciągu tych 20 lat dzięki obecności Polski na wspólnym rynku europejskim i wykorzystaniu środków UE. A przypomnijmy, że do Polski trafiły z samej polityki spójności środki o wartości przeszło 161 mld euro, które wspierały inwestycje transportowe, energetyczne, w ochronę środowiska, innowacyjność i rozwój przedsiębiorstw czy wreszcie całą sferę społeczną. Z Funduszy Europejskich finansowano w Polsce nie tylko wielkoskalowe inwestycje, lecz także tysiące lokalnych projektów będących blisko obywateli, ich codziennych spraw i potrzeb" – dodała Pełczyńska-Nałęcz.

Szefowa MFiPR podkreśliła, że wyzwaniem na kolejne lata będzie dalsze mądre inwestowanie funduszy unijnych. "To szczególnie ważne obecnie, gdy możemy wykorzystać dwa nowe instrumenty. Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji z alokacją dla Polski sięgającą 3,8 mld euro ma na celu wsparcie regionów najbardziej dotkniętych skutkami transformacji w kierunku neutralności klimatycznej (…) oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, z którego Polska może otrzymać blisko 60 mld euro, stanowi odpowiedź na kryzysy, z którymi Europa mierzy się od wybuchu pandemii COVID-19 w 2020 roku. Wspiera on zmiany systemowe w gospodarce oraz inwestycje związane z niezależnością energetyczną, transformacją ekologiczną i cyfrową, jak również w sektorze ochrony zdrowia czy edukacji" – zaznaczyła minister funduszy.

W słowie wstępnym do raportu minister ds. Unii Europejskiej Adam Szłapka napisał: "W Unii jesteśmy nie tylko bezpieczniejsi, lecz także bogatsi, bardziej otwarci i wykształceni. Rozwój Polski widać w wielkich miastach i najmniejszych wsiach. Codziennie korzystamy z tego, co razem tworzymy".

Ostatni z eksperckich rozdziałów raportu został poświęcony wyzwaniom stającym przed UE oraz perspektywom Wspólnoty. „Unia Europejska jutra zaczyna się dziś” – oceniła autorka tej części publikacji prof. Danuta Hübner, posłanka do Parlamentu Europejskiego VII, VIII i IX kadencji.

„Aby sprostać wyzwaniom globalnym, Unia musi wytworzyć nie tylko spójność swoich polityk i polityczną determinację w relacjach zewnętrznych, lecz także wewnętrzną odporność. Przywódcy, którzy zostaną wybrani do kierowania głównymi instytucjami europejskimi, powinni wzmocnić budowanie konsensusu na rzecz otwartej i rozwijającej się gospodarki europejskiej” – napisała prof. Hübner. (PAP)

Całość publikacji w wersji cyfrowej można pobrać pod tym adresem: https://we.tl/t-AzNna20gzb

mma/ godl/ amac/