Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-08-05, godz. 12:15 Amator mody damskiej w rękach policji. Odpowie za kilka różnych kradzieży 15 lat więzienia grozi 36-latkowi, który skradł torebkę i damską bieliznę w jednym z brzeskich sklepów. Mężczyzna jest podejrzany o kradzież rozbójniczą… » więcej 2024-08-05, godz. 11:01 Można już głosować na projekty budżetu obywatelskiego w Kędzierzynie-Koźlu Budowa wielofunkcyjnego mini boiska osiedlowego, ustawienie luster drogowych, czy zakup czterostronnego zegara ulicznego - to tylko niektóre z 57 projektów budżetu… » więcej 2024-08-05, godz. 10:23 Ogólnoeuropejskie kontrole drogowe. Policja prowadzi dziś operację "Prędkość" Choć wakacje w pełni, to policjanci nie próżnują. Liczba kontroli drogowych jest większa niż zwykle, ale to właśnie dziś (05.08) możemy spodziewać… » więcej 2024-08-05, godz. 10:17 Senator Piotr Woźniak o rencie wdowiej: "Czekałem na to 10 lat" Senator Nowej Lewicy Piotr Woźniak o projekcie ustawy dotyczącej renty rodzinnej: 'Czekałem 10 lat na to, aby ten sprawiedliwy projekt społeczny trafił pod… » więcej 2024-08-05, godz. 08:45 Akcja „Prędkość” na polskich drogach. Policjanci prowadzą wzmożone kontrole Policjanci ruchu drogowego prowadzą od rana akcję „Prędkość”. Jak wyjaśnia komisarz Antoni Rzeczkowski z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji… » więcej 2024-08-04, godz. 20:36 Będą nowe latarnie. Gmina Dobrzeń Wielki inwestuje w oświetlenie drogowe Gmina Dobrzeń Wielki zrealizuje kolejną ważną inwestycję dla mieszkańców i rozbuduje oświetlenie drogowe w sześciu lokalizacjach. Zakres prac ma objąć… » więcej 2024-08-04, godz. 19:40 "Słonecznikowa niedziela" w Zagwiździu. Ścinali słoneczniki w szczytnym celu Słonecznikową niedzielę zorganizowała grupa strażaków ochotników z Zagwiździa w gminie Murów, w powiecie opolskim. W ramach tej nietypowej akcji za wolny… » więcej 2024-08-04, godz. 19:15 Remont DK45. Kolejna zmiana organizacji ruchu koło Krapkowic Uwaga kierowcy. Od poniedziałku (05.08) zmiana organizacji ruchu w pobliżu ronda w Krapkowicach na remontowanej drodze krajowej nr 45. » więcej 2024-08-04, godz. 18:50 Będą utrudnienia na Wojska Polskiego. Od poniedziałku rusza remont wiaduktu Kierowcy poruszający się ulicami Opola mogą spodziewać się kolejnych utrudnień. Od poniedziałku (5.08) rozpoczną się prace przy wiadukcie kolejowym na… » więcej 2024-08-04, godz. 17:00 Rozbudowa szpitala w Pokoju jednym z priorytetów nowego prezesa SCM Spółka Stobrawskie Centrum Medyczne, która prowadzi szpital w Kup i w Pokoju ma nowego prezesa. Został nim Bartłomiej Orpel. Nowy prezes za główny cel stawia… » więcej
35363738394041
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »