Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Operacja Ostra Brama
2022-07-03, 08:20 Autor: Bolesław Bezeg

Operacja Ostra Brama

Żołnierze AK na ulicach Wilna w lipcu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna
Żołnierze AK na ulicach Wilna w lipcu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna
W tym tygodni ubędziemy obchodzić 78 rocznicę rozpoczęcia przeprowadzonej przez Armię Krajową podczas II wojny światowej w ramach „Akcji Burza” operacji „Ostra Brama” mającej na celu zdobycie Wilna. W walce z okupującymi miasto Niemcami wspólne zwycięstwo odniosły połączone siły Armii Krajowej i Armii Czerwonej.
Z Historycznego Punktu Widzenia 3 lipca 2022
Celem akcji Burza było wywoływanie lokalnych powstań na tyłach niemieckiej armii i występowanie przez Armię Krajową wobec wkraczającej na terytorium przedwojennej Polski Armii sowieckiej w roli gospodarza.

W praktyce jednak sowiecka armia do współpracy z polskimi partyzantami zbytnio skłonna nie była. Jedną z najbardziej udanych akowsko-sowieckich akcji była przeprowadzona wspólnie operacja Ostra Brama czyli siedmiodniowa bitwa w efekcie której wyzwolono Wilno.

Do akcji wyzwolenia Wilna skierowano jednostki zgrupowane w dwu okręgach AK wileńskim i nowogródzkim. W walce wzięło udział 12,5 tysiąca żołnierzy AK i bliżej nieokreślona liczba żołnierzy sowieckich. Niemiecki garnizon Wilna liczył około 30 tysięcy żołnierzy.

Powstanie wileńskie rozpoczęto 7 lipca 1944 roku, a 13 lipca zdobyto ostatnie bronione przez Niemców dzielnice miasta. Był to wielki sukces. Tego samego wieczoru dowódca akcji ppłk Aleksander Krzyżanowski Wilk spotkał się z dowództwem sowieckim i zaproponował utworzenie ze swoich żołnierzy w ramach sowieckiej armii samodzielnej polskiej jednostki w sile dwóch dywizji piechoty i brygady kawalerii zmechanizowanej. Rosjanie przystali na ten projekt zobowiązując się do dostarczenia niezbędnego wyposażenia i żywności dla polskiej jednostki.

Trzy dni później ppłk Wilk został przez sowietów zaproszony na spotkanie podczas którego miało być podpisane stosowne porozumienie. Podczas spotkania dowódca wileńskiego AK został aresztowany i wraz z oficerami, którzy mu towarzyszyli uwięziony w wileńskim więzieniu.

Równocześnie aresztowano grupę oficerów zaproszonych na rozmowy w sprawie wyposażenia polskich dywizji, a także delegata rządu na Wileńszczyznę oraz pracowników delegatury.

Zgrupowane w puszczy rudnickiej oddziały AK zostały zaatakowane przez sowieckie myśliwce, toteż na rozkaz nowego dowódcy zgrupowania zostały rozproszone, Rozpoczęło się kilkudniowe polowanie na polskich partyzantów. Sowieci zdołali aresztować około 5700 żołnierzy AK, których osadzono w obozie w Miednikach, a następnie wielu wywieziono do Riazania.

Wileński przypadek sowieckiej zdrady sojuszników nie był odosobniony. Praktycznie wszędzie, gdzie Armia Krajowa wywołała lokalne powstania kończyło się rozbrojeniem, a w najlepszym razie wcieleniem do armii Berlinga lub do armii sowieckiej. Wielu trafiło na katorgę, skąd wracali nieliczni.

Wydaje się, że konsekwencje operacji wileńskiej powinny zniechęcić dowództwo Armii Krajowej do wywoływania kolejnych powstań przeciwko Niemcom. Paradoksalnie jednak sowiecka zdrada w Wilnie jeszcze bardziej zmotywowało dowódców AK do wywołania powstania warszawskiego, uznali oni bowiem, że w przypadku stolicy sowieci nie odważą się na lekceważenie sojuszy. Jak wiadomo rachuby te okazały się nie trafione.

Zobacz także

2022-11-13, godz. 12:45 Zachodnie granice Jutro przypada 32 rocznica podpisania polsko-niemieckiego traktatu granicznego, który ostatecznie usankcjonował przynależność tzw. Ziem Odzyskanych do Po… » więcej 2022-11-12, godz. 07:20 Spotkanie w Krzyżowej Dziś przypada 33 rocznica głośnego pojednawczego spotkania polskiego premiera z niemieckim kanclerzem w Krzyżowej na Dolnym Śląsku. » więcej 2022-11-11, godz. 07:20 104 rocznica odzyskania niepodległości Dziś obchodzimy 104 rocznicę odzyskania przez Polskę  niepodległości po 123 latach od ostatniego rozbioru tzw. pierwszej Rzeczpospolitej. » więcej 2022-11-01, godz. 08:21 Wszyscy święci... Dziś powiem Państwu Słuchaczom kilka słów o wyższości Zaduszek nad uroczystością Wszystkich Świętych. » więcej 2022-10-30, godz. 08:26 Frycowe Austriaków 281 lat temu podpisany został akt kapitulacji twierdzy Nysa, która w ten sposób wraz z całym Śląskiem stała się własnością Prus. » więcej 2022-10-29, godz. 07:23 Napoleon upokarza Prusy 216 lat temu Napoleon Bonaparte wkroczył do Berlina po unicestwieniu obu pruskich armii w dwóch rozegranych symultanicznie bitwach pod Jeną i Auerstaad. Oznaczało… » więcej 2022-10-23, godz. 08:20 Październikowa Odwilż Jutro przypada 66 pamiętnego wiecu w Warszawie podczas którego Władysław Gomułka wygłosił słynne przemówienie, rozpoczynające chwilową liberalizację… » więcej 2022-10-22, godz. 07:20 Polscy parlamentarzyści w Prusach 174 lata temu 22 października 1848 roku w Bytomiu powstał polski klub narodowy. » więcej 2022-10-16, godz. 12:45 Centralny Okręg Przemysłowy Największym przedsięwzięciem gospodarczym II Rzeczpospolitej była budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego. Latach 1937-39 wydano na nią zawrotną kwotę… » więcej 2022-10-15, godz. 07:20 Operacja Panzerfaust W niegasnącej dyskusji nad tym czy w 1939 roku należało się dogadać z Hitlerem dziś rocznica operacji Panzerfaust, która zwolennikom sojuszu polsko-niemieckiego… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »