Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Operacja Ostra Brama
2022-07-03, 08:20 Autor: Bolesław Bezeg

Operacja Ostra Brama

Żołnierze AK na ulicach Wilna w lipcu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna
Żołnierze AK na ulicach Wilna w lipcu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna
W tym tygodni ubędziemy obchodzić 78 rocznicę rozpoczęcia przeprowadzonej przez Armię Krajową podczas II wojny światowej w ramach „Akcji Burza” operacji „Ostra Brama” mającej na celu zdobycie Wilna. W walce z okupującymi miasto Niemcami wspólne zwycięstwo odniosły połączone siły Armii Krajowej i Armii Czerwonej.
Z Historycznego Punktu Widzenia 3 lipca 2022
Celem akcji Burza było wywoływanie lokalnych powstań na tyłach niemieckiej armii i występowanie przez Armię Krajową wobec wkraczającej na terytorium przedwojennej Polski Armii sowieckiej w roli gospodarza.

W praktyce jednak sowiecka armia do współpracy z polskimi partyzantami zbytnio skłonna nie była. Jedną z najbardziej udanych akowsko-sowieckich akcji była przeprowadzona wspólnie operacja Ostra Brama czyli siedmiodniowa bitwa w efekcie której wyzwolono Wilno.

Do akcji wyzwolenia Wilna skierowano jednostki zgrupowane w dwu okręgach AK wileńskim i nowogródzkim. W walce wzięło udział 12,5 tysiąca żołnierzy AK i bliżej nieokreślona liczba żołnierzy sowieckich. Niemiecki garnizon Wilna liczył około 30 tysięcy żołnierzy.

Powstanie wileńskie rozpoczęto 7 lipca 1944 roku, a 13 lipca zdobyto ostatnie bronione przez Niemców dzielnice miasta. Był to wielki sukces. Tego samego wieczoru dowódca akcji ppłk Aleksander Krzyżanowski Wilk spotkał się z dowództwem sowieckim i zaproponował utworzenie ze swoich żołnierzy w ramach sowieckiej armii samodzielnej polskiej jednostki w sile dwóch dywizji piechoty i brygady kawalerii zmechanizowanej. Rosjanie przystali na ten projekt zobowiązując się do dostarczenia niezbędnego wyposażenia i żywności dla polskiej jednostki.

Trzy dni później ppłk Wilk został przez sowietów zaproszony na spotkanie podczas którego miało być podpisane stosowne porozumienie. Podczas spotkania dowódca wileńskiego AK został aresztowany i wraz z oficerami, którzy mu towarzyszyli uwięziony w wileńskim więzieniu.

Równocześnie aresztowano grupę oficerów zaproszonych na rozmowy w sprawie wyposażenia polskich dywizji, a także delegata rządu na Wileńszczyznę oraz pracowników delegatury.

Zgrupowane w puszczy rudnickiej oddziały AK zostały zaatakowane przez sowieckie myśliwce, toteż na rozkaz nowego dowódcy zgrupowania zostały rozproszone, Rozpoczęło się kilkudniowe polowanie na polskich partyzantów. Sowieci zdołali aresztować około 5700 żołnierzy AK, których osadzono w obozie w Miednikach, a następnie wielu wywieziono do Riazania.

Wileński przypadek sowieckiej zdrady sojuszników nie był odosobniony. Praktycznie wszędzie, gdzie Armia Krajowa wywołała lokalne powstania kończyło się rozbrojeniem, a w najlepszym razie wcieleniem do armii Berlinga lub do armii sowieckiej. Wielu trafiło na katorgę, skąd wracali nieliczni.

Wydaje się, że konsekwencje operacji wileńskiej powinny zniechęcić dowództwo Armii Krajowej do wywoływania kolejnych powstań przeciwko Niemcom. Paradoksalnie jednak sowiecka zdrada w Wilnie jeszcze bardziej zmotywowało dowódców AK do wywołania powstania warszawskiego, uznali oni bowiem, że w przypadku stolicy sowieci nie odważą się na lekceważenie sojuszy. Jak wiadomo rachuby te okazały się nie trafione.

Zobacz także

2022-12-18, godz. 08:20 Myśl o powstaniu 367 lata temu, 18 grudnia 1655 roku przebywający w Opolu król polski Jan Kazimierz wyruszył w drogę powrotną do Polski z zamiarem wzbudzenia ogólnonarodowego… » więcej 2022-12-17, godz. 07:20 Beethoven w Głogówku 252 lata temu 17 grudnia 1770 roku urodził się wybitny niemiecki kompozytor i bywalec dworów Opolszczyzny Ludwig van Beethoven. » więcej 2022-12-11, godz. 08:20 Legionista, powstaniec i radiowiec Dziś przypada 60 rocznica śmierci polskiego działacza kulturalnego i powstańca śląskiego Romana Horoszkiewicza. » więcej 2022-12-10, godz. 07:20 Jak we Florencji 670 lat temu – późną jesienią 1352 roku ukończona została budowa pierwszego murowanego Ratusza w Opolu. Gotycka budowla wzniesiona została w miejscu… » więcej 2022-12-04, godz. 08:20 Trzecia wojna śląska Jutro przypada 265 rocznica bitwy pod Lutynią. 5 grudnia 1757 roku podczas tzw. wojny siedmioletniej pod Lutynią niedaleko Środy Śląskiej stoczona została… » więcej 2022-12-03, godz. 07:20 Pierwszy hołd krzyżacki Przedwczoraj minęła 553 rocznica złożenia przez wielkiego mistrza krzyżaków pierwszego hołdu polskiemu królowi. » więcej 2022-11-27, godz. 08:20 Powstanie z szansami Pojutrze przypada 192 rocznica wybuchu powstania listopadowego. Jak często, także i w temacie tego powstania powszechne wyobrażenia odbiegają od rzeczywis… » więcej 2022-11-26, godz. 07:20 Ksiądz Reginek z Dobrzenia W. Przedwczoraj minęła 143 rocznica urodzin śląskiego polityka i polskiego działacza plebiscytowego Jana Reginka. » więcej 2022-11-20, godz. 08:20 Upadek insurekcji Kilka dni temu obchodziliśmy 228 rocznicę upadku insurekcji kościuszkowskiej. » więcej 2022-11-19, godz. 07:20 Komunalne zwycięstwo 103 lata temu w efekcie rewolucji listopadowej, która miała miejsce w Niemczech w r. 1918, odbyły się wybory samorządowe. Choć początkowo zarządzono je… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »