„To dla nas wyjątkowe wydarzenie, na które czekaliśmy od bardzo dawna” – mówił o. Marek Dettlaff, delegat Ojca Prowincjała ds. konserwacji kościoła Wniebowzięcia NMP w Wilnie. „To wielki sukces Instytutu Polonika oraz zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Wilnie. Uratowano od zniszczenia ostatnie zachowane dzieło o. Franciszka Niemirowskiego z zakonu marianów i nieznanego z nazwiska zakonnika z zakonu bazylianów” - dodawał.

W roku 1780 Niemirowski na zlecenie ówczesnego prowincjała wileńskiego zakonu franciszkanów wykonał malowidła ścienne na szczycie fasady oraz polichromię na sklepieniu z 22 obrazami z życia św. Antoniego z Padwy. Ozdobił też ściany kościoła. Freski na sklepieniu w kościele franciszkańskim w Wilnie to jedyne zachowane, udokumentowane dzieło Franciszka Niemirowskiego.

„Bardzo się cieszę, że ten niezwykle wymagający i trudny projekt renowacji (…) został zakończony, a wspólne działania litewsko-polskie przyniosły zamierzony efekt” – powiedziała Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektor Instytutu Polonika, którą cytuje komunikat Instytutu Polonika.

Dyrektor podkreśla, że stan zachowania malowideł był bardzo zły, a zakres prac objął zarówno konserwację techniczną jak i estetyczną - wzmocniono i zabezpieczono powierzchnię malarską, uzupełniono ubytki i dokonano niezbędnych rekonstrukcji.

Powierzchnia całkowita sklepienia w kościele to ponad 600 metrów kwadratowych. Prace renowacyjne były skomplikowane. Wymagały m.in. ustawienia w nawie i prezbiterium wysokiego, siedmiopoziomowego rusztowania. Prace wykonał zespół litewskich konserwatorów pod kierunkiem ekspertów polsko-litewskich.

Jest to „przykład dbałości o wspólne dziedzictwo Litwy i Polski, państw sukcesorów dawnej Rzeczypospolitej” – wskazuje Janiszewska-Jakubiak.

Prace finansowane były z programu ministra kultury „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”, administrowanego od 2020 r. przez Instytut Polonika w kwocie 1 435 000 zł. Wcześniej w tym kościele prowadzone były także inne projekty konserwatorskie finansowane z tego samego programu.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wilnie to prawdopodobnie najstarsza świątynią w Wilnie, która od zawsze była związana z franciszkanami. Pochodzi z XV wieku, ale przez setki lat w wyniku zniszczeń i pożarów, zupełnie zmieniła swój wygląd. Obecna architektura kościoła ukształtowana została w wieku XVIII. (PAP)

Z Wilna Aleksandra Akińczo

kb/