Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Operacja Ostra Brama
2022-07-03, 08:20 Autor: Bolesław Bezeg

Operacja Ostra Brama

Żołnierze AK na ulicach Wilna w lipcu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna
Żołnierze AK na ulicach Wilna w lipcu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna
W tym tygodni ubędziemy obchodzić 78 rocznicę rozpoczęcia przeprowadzonej przez Armię Krajową podczas II wojny światowej w ramach „Akcji Burza” operacji „Ostra Brama” mającej na celu zdobycie Wilna. W walce z okupującymi miasto Niemcami wspólne zwycięstwo odniosły połączone siły Armii Krajowej i Armii Czerwonej.
Z Historycznego Punktu Widzenia 3 lipca 2022
Celem akcji Burza było wywoływanie lokalnych powstań na tyłach niemieckiej armii i występowanie przez Armię Krajową wobec wkraczającej na terytorium przedwojennej Polski Armii sowieckiej w roli gospodarza.

W praktyce jednak sowiecka armia do współpracy z polskimi partyzantami zbytnio skłonna nie była. Jedną z najbardziej udanych akowsko-sowieckich akcji była przeprowadzona wspólnie operacja Ostra Brama czyli siedmiodniowa bitwa w efekcie której wyzwolono Wilno.

Do akcji wyzwolenia Wilna skierowano jednostki zgrupowane w dwu okręgach AK wileńskim i nowogródzkim. W walce wzięło udział 12,5 tysiąca żołnierzy AK i bliżej nieokreślona liczba żołnierzy sowieckich. Niemiecki garnizon Wilna liczył około 30 tysięcy żołnierzy.

Powstanie wileńskie rozpoczęto 7 lipca 1944 roku, a 13 lipca zdobyto ostatnie bronione przez Niemców dzielnice miasta. Był to wielki sukces. Tego samego wieczoru dowódca akcji ppłk Aleksander Krzyżanowski Wilk spotkał się z dowództwem sowieckim i zaproponował utworzenie ze swoich żołnierzy w ramach sowieckiej armii samodzielnej polskiej jednostki w sile dwóch dywizji piechoty i brygady kawalerii zmechanizowanej. Rosjanie przystali na ten projekt zobowiązując się do dostarczenia niezbędnego wyposażenia i żywności dla polskiej jednostki.

Trzy dni później ppłk Wilk został przez sowietów zaproszony na spotkanie podczas którego miało być podpisane stosowne porozumienie. Podczas spotkania dowódca wileńskiego AK został aresztowany i wraz z oficerami, którzy mu towarzyszyli uwięziony w wileńskim więzieniu.

Równocześnie aresztowano grupę oficerów zaproszonych na rozmowy w sprawie wyposażenia polskich dywizji, a także delegata rządu na Wileńszczyznę oraz pracowników delegatury.

Zgrupowane w puszczy rudnickiej oddziały AK zostały zaatakowane przez sowieckie myśliwce, toteż na rozkaz nowego dowódcy zgrupowania zostały rozproszone, Rozpoczęło się kilkudniowe polowanie na polskich partyzantów. Sowieci zdołali aresztować około 5700 żołnierzy AK, których osadzono w obozie w Miednikach, a następnie wielu wywieziono do Riazania.

Wileński przypadek sowieckiej zdrady sojuszników nie był odosobniony. Praktycznie wszędzie, gdzie Armia Krajowa wywołała lokalne powstania kończyło się rozbrojeniem, a w najlepszym razie wcieleniem do armii Berlinga lub do armii sowieckiej. Wielu trafiło na katorgę, skąd wracali nieliczni.

Wydaje się, że konsekwencje operacji wileńskiej powinny zniechęcić dowództwo Armii Krajowej do wywoływania kolejnych powstań przeciwko Niemcom. Paradoksalnie jednak sowiecka zdrada w Wilnie jeszcze bardziej zmotywowało dowódców AK do wywołania powstania warszawskiego, uznali oni bowiem, że w przypadku stolicy sowieci nie odważą się na lekceważenie sojuszy. Jak wiadomo rachuby te okazały się nie trafione.

Zobacz także

2022-10-09, godz. 08:21 Bunt Żeligowskiego Rankiem 8 października 1920 roku dowodzona przez generała Lucjana Żeligowskiego dywizja wyruszyła na Wilno pozorując bunt wobec dowództwa polskich sił … » więcej 2022-10-08, godz. 07:20 Emigracyjny rząd w Opolu 367 lat temu, w początkach października 1655 roku w toku wojny polsko-szwedzkiej na kilkanaście dni Opole, leżące wówczas w granicach cesarstwa austriackiego… » więcej 2022-10-02, godz. 08:20 Finał Powstania Warszawskiego Dziś przypada 77 rocznica podpisania przez dowództwo Armii Krajowej aktu honorowej kapitulacji Powstania Warszawskiego. Pytania o sens powstania warszawskiego… » więcej 2022-10-01, godz. 07:20 Pod sowieckim butem 83 lata temu brytyjski premier Winston Churchil w radiowym przemówieniu zracjonalizował sowiecką napaść na Polskę tym samym pozostawiając sobie furtkę… » więcej 2022-09-25, godz. 07:20 Polski ewenement Pojutrze we wtorek 27 września przypada 83 rocznica powstania fenomenu na skalę światową czyli Polskiego Państwa Podziemnego. » więcej 2022-09-24, godz. 19:43 Podróże kształcą I oto nadszedł wieczór i poranek dnia pierwszego roku tysiąc czterysta pierwszego od zakończenia wielkiej hidżry proroka Mahometa z Mekki do Medyny. » więcej 2022-09-18, godz. 08:26 Skok do bitwy Wczoraj minęła 78 rocznica rozpoczęcia operacji Market Garden, największej w dziejach wojen operacji powietrzno-desantowej, w której wzięła udział polska… » więcej 2022-09-17, godz. 07:22 Nóż w plecy 83 lata temu – 17 września 1939 roku wojska sowieckie bez wypowiedzenia wojny zaatakowały II Rzeczpospolitą, która już od blisko trzech tygodni prowadziła… » więcej 2022-09-11, godz. 08:20 Odsiecz Jutro przypada 339 rocznica tzw. Odsieczy wiedeńskiej czyli bitwy, w której dowodzone przez polskiego króla Jana III Sobieskiego wojska chrześcijańskiej koalicji… » więcej 2022-09-10, godz. 07:21 Zwycięstwo pod Orszą Przedwczoraj minęła 506 rocznica bitwy pod Orszą – wielkiego zwycięstwa militarnego, które dość wyjątkowo zostało w pewnym stopniu wykorzystane także… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »