Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii
2024-06-06, 09:30 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii

Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
80 lat temu, 6 czerwca 1944 roku, wojska alianckie wylądowały w Normandii. Była to największa akcja desantowa w historii, która jednocześnie stanowiła część wielkiej operacji pod nazwą "Overlord", otwierającej drugi front w Europie. Działania te zakończyły się przekroczeniem Sekwany przez aliantów 19 sierpnia. Kilka dni później - 25 sierpnia - wojska sprzymierzone weszły do Paryża, a do końca września 1944 roku wyzwoliły całą Francję. Od pierwszego dnia operacji "Overlord" brali w niej udział polscy żołnierze.
Naczelnym dowódcą operacji desantowej był amerykański generał Dwight Eisenhower, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, a siłami lądowymi dowodził Brytyjczyk generał Bernard Montgomery. Alianci wylądowali w Normandii o godzinie 6.30, po zrzuceniu dwóch dywizji powietrzno-desantowych, bombardowaniu lotniczym i ostrzale z okrętów wojennych. Na plażach, oznaczonych kryptonimami: Utah, Omaha, Gold, Juno i Sword, utworzono pięć przyczółków.

Najcięższe walki toczono na plaży Omaha, gdzie lądowali Amerykanie. Choć siły niemieckie w Normandii były zbyt słabe, by skutecznie przeciwstawić się inwazji, zadały wojskom sprzymierzonym poważne straty. Do powodzenia operacji w dużej mierze przyczyniło się panowanie aliantów w powietrzu.

W dniu rozpoczęcia inwazji - 6 czerwca - premier polskiego rządu na emigracji Stanisław Mikołajczyk zwrócił się z apelem przez radio do Polskich żołnierzy walczących na wszystkich frontach. Powiedział między innymi: "Polacy, gdziekolwiek się znajdujecie (...) nasza odpowiedź: "Rozkaz"! Za Polskę, za śmierć, głód, poniewierkę, pohańbienie, za wolność waszą i naszą. (...) Niech was prowadzi Bóg, Honor, Ojczyzna!".

W operacji "Overlord" brały udział jednostki Polskiej Marynarki Wojennej i Polskich Sił Powietrznych. Podczas desantu na plażach Normandii okręty "Ślązak", "Krakowiak" i "Dragon" ostrzeliwały wybrzeże, zaś "Błyskawica" i "Piorun" osłaniały flotę inwazyjną. We flocie transportowej znalazły się statki Polskiej Marynarki Wojennej oraz polskie liniowce, między innymi MS "Batory" i MS "Sobieski", które przewoziły broń i wojsko. W walkach uczestniczyło 11 dywizjonów polskiego lotnictwa - trzy bombowe i osiem myśliwskich. Do działań na lądzie Polacy włączyli się pod koniec lipca.

W lądowaniu w Normandii w sumie wzięło udział 175 tysięcy żołnierzy alianckich, wspieranych przez blisko 7 tysięcy jednostek pływających i 11 tysięcy 600 samolotów. Niemcy zmobilizowali 10 tysięcy ludzi pod naczelnym dowództwem feldmarszałka Gerda von Rundstedta. Po stronie aliantów zginęło 12 tysięcy żołnierzy, straty niemieckie szacuje się na 4 do 9 tysięcy ludzi.

(więcej)

Lądowanie sił sprzymierzonych poprzedzone zostało wielomiesięcznymi bombardowaniami, które w dużym stopniu zdezorganizowały ruch kolejowy we Francji. Paraliż komunikacyjny powiększały akcje sabotażowe organizowane przez francuski ruch oporu. W przygotowaniach operacji aktywnie uczestniczyła siatka wywiadowcza "Interalliee", kierowana przez kapitana polskiego lotnictwa Romana Czerniawskiego.

Dużym sukcesem sił koalicji była kampania dezinformacyjna, która miała na celu zmylenie dowódców niemieckich co do miejsca i terminu desantu. Feldmarszałek von Rundstedt jeszcze kilkanaście dni po inwazji był przekonany, że desant był jedynie dywersją, a lądowanie głównych sił alianckich nastąpi w Pas-de-Calais.

Początkowo D-Day, czyli termin desantu morskiego o kryptonimie "Neptun", będącego pierwszą częścią operacji "Overlord", wyznaczono na 5 czerwca. Jednak w przeddzień planowanej inwazji, z powodu złych warunków atmosferycznych, generał Eisenhower podjął decyzję o przesunięciu początku operacji o 24 godziny.

Pod koniec lipca, gdy alianci mieli już we Francji do dyspozycji około miliona żołnierzy, przeszli od walk pozycyjnych do wojny manewrowej. W sierpniu Niemcy ponieśli klęskę pod Falaise, gdzie żołnierze polskiej 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka, nazywani przez Niemców "czarnymi diabłami", skutecznie zablokowali jedyną drogę ewakuacyjną, zmuszając wroga do odwrotu. Dowodzący siłami lądowymi generał Bernard Montgomery powiedział wówczas: "Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy".

Klęska pod Falaise ostatecznie przekreśliła niemieckie plany utrzymania Francji. Przekroczenie Sekwany przez aliantów 19 sierpnia 1944 roku, zakończyło operację "Overlord". Dywizja generała Maczka wyzwalała północno-wschodnią Francję, Belgię i Holandię, by maju 1945 roku zająć niemiecki port Wilhelmshaven, kończąc tym samym swój szlak bojowy.

Zobacz także

2024-06-13, godz. 10:50 Wodewil Kresowy "Tutaj się urodziłam” Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział w Opolu zaprasza na Wodewil Kresowy zatytułowany "Tutaj się urodziłam”. Spektakl… » więcej 2024-06-13, godz. 07:00 Święto Żandarmerii Wojskowej „Szkarłatne berety” - polska Żandarmeria Wojskowa - czyli wyodrębniona i wyspecjalizowana służba, wchodząca w skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej… » więcej 2024-06-13, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 13 czerwca » więcej 2024-06-12, godz. 21:53 Uczczono pamięć ofiar i więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady "Nie pozwolimy zapomnieć" - mówił Lech Parell, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar… » więcej 2024-06-12, godz. 15:00 100 lat temu urodził się George Bush senior, 41. prezydent Stanów Zjednoczonych 100 lat temu - 12 czerwca 1924 roku - urodził się George Herbert Walker Bush, 41. prezydent Stanów Zjednoczonych. Najwyższy urząd w państwie pełnił w latach… » więcej 2024-06-12, godz. 10:00 Dziś pogrzeb żołnierza, który zmarł od ran odniesionych na granicy Dziś (12.06) pogrzeb 21-letniego sierżarta Mateusza Sitka, który pod koniec maja został ugodzony nożem przez jednego z migrantów szturmujących polską granicę… » więcej 2024-06-12, godz. 09:00 Dziś przypada Święto Służby Ochrony Państwa 12 czerwca to szczególny dzień dla wszystkich funkcjonariuszy i pracowników cywilnych Służby Ochrony Państwa. Przypada wówczas Święto Służby Ochrony… » więcej 2024-06-12, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 12 czerwca » więcej 2024-06-11, godz. 19:13 Nie żyje Stosław Kowalski, uczestnik bitwy o Monte Cassino Nie żyje major Stosław Kowalski, uczestnik bitwy o Monte Cassino. Zmarły w Buenos Aires weteran miał 102 lata. » więcej 2024-06-11, godz. 16:02 Nagrody "Kustosz Pamięci Narodowej" rozdane Na Zamku Królewskim w Warszawie rozdane zostały nagrody Instytutu Pamięci Narodowej "Kustosz Pamięci Narodowej". Tytuły "Kustosza Pamięci Narodowej" przyznane… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »