Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii
2024-06-06, 09:30 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii

Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
80 lat temu, 6 czerwca 1944 roku, wojska alianckie wylądowały w Normandii. Była to największa akcja desantowa w historii, która jednocześnie stanowiła część wielkiej operacji pod nazwą "Overlord", otwierającej drugi front w Europie. Działania te zakończyły się przekroczeniem Sekwany przez aliantów 19 sierpnia. Kilka dni później - 25 sierpnia - wojska sprzymierzone weszły do Paryża, a do końca września 1944 roku wyzwoliły całą Francję. Od pierwszego dnia operacji "Overlord" brali w niej udział polscy żołnierze.
Naczelnym dowódcą operacji desantowej był amerykański generał Dwight Eisenhower, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, a siłami lądowymi dowodził Brytyjczyk generał Bernard Montgomery. Alianci wylądowali w Normandii o godzinie 6.30, po zrzuceniu dwóch dywizji powietrzno-desantowych, bombardowaniu lotniczym i ostrzale z okrętów wojennych. Na plażach, oznaczonych kryptonimami: Utah, Omaha, Gold, Juno i Sword, utworzono pięć przyczółków.

Najcięższe walki toczono na plaży Omaha, gdzie lądowali Amerykanie. Choć siły niemieckie w Normandii były zbyt słabe, by skutecznie przeciwstawić się inwazji, zadały wojskom sprzymierzonym poważne straty. Do powodzenia operacji w dużej mierze przyczyniło się panowanie aliantów w powietrzu.

W dniu rozpoczęcia inwazji - 6 czerwca - premier polskiego rządu na emigracji Stanisław Mikołajczyk zwrócił się z apelem przez radio do Polskich żołnierzy walczących na wszystkich frontach. Powiedział między innymi: "Polacy, gdziekolwiek się znajdujecie (...) nasza odpowiedź: "Rozkaz"! Za Polskę, za śmierć, głód, poniewierkę, pohańbienie, za wolność waszą i naszą. (...) Niech was prowadzi Bóg, Honor, Ojczyzna!".

W operacji "Overlord" brały udział jednostki Polskiej Marynarki Wojennej i Polskich Sił Powietrznych. Podczas desantu na plażach Normandii okręty "Ślązak", "Krakowiak" i "Dragon" ostrzeliwały wybrzeże, zaś "Błyskawica" i "Piorun" osłaniały flotę inwazyjną. We flocie transportowej znalazły się statki Polskiej Marynarki Wojennej oraz polskie liniowce, między innymi MS "Batory" i MS "Sobieski", które przewoziły broń i wojsko. W walkach uczestniczyło 11 dywizjonów polskiego lotnictwa - trzy bombowe i osiem myśliwskich. Do działań na lądzie Polacy włączyli się pod koniec lipca.

W lądowaniu w Normandii w sumie wzięło udział 175 tysięcy żołnierzy alianckich, wspieranych przez blisko 7 tysięcy jednostek pływających i 11 tysięcy 600 samolotów. Niemcy zmobilizowali 10 tysięcy ludzi pod naczelnym dowództwem feldmarszałka Gerda von Rundstedta. Po stronie aliantów zginęło 12 tysięcy żołnierzy, straty niemieckie szacuje się na 4 do 9 tysięcy ludzi.

(więcej)

Lądowanie sił sprzymierzonych poprzedzone zostało wielomiesięcznymi bombardowaniami, które w dużym stopniu zdezorganizowały ruch kolejowy we Francji. Paraliż komunikacyjny powiększały akcje sabotażowe organizowane przez francuski ruch oporu. W przygotowaniach operacji aktywnie uczestniczyła siatka wywiadowcza "Interalliee", kierowana przez kapitana polskiego lotnictwa Romana Czerniawskiego.

Dużym sukcesem sił koalicji była kampania dezinformacyjna, która miała na celu zmylenie dowódców niemieckich co do miejsca i terminu desantu. Feldmarszałek von Rundstedt jeszcze kilkanaście dni po inwazji był przekonany, że desant był jedynie dywersją, a lądowanie głównych sił alianckich nastąpi w Pas-de-Calais.

Początkowo D-Day, czyli termin desantu morskiego o kryptonimie "Neptun", będącego pierwszą częścią operacji "Overlord", wyznaczono na 5 czerwca. Jednak w przeddzień planowanej inwazji, z powodu złych warunków atmosferycznych, generał Eisenhower podjął decyzję o przesunięciu początku operacji o 24 godziny.

Pod koniec lipca, gdy alianci mieli już we Francji do dyspozycji około miliona żołnierzy, przeszli od walk pozycyjnych do wojny manewrowej. W sierpniu Niemcy ponieśli klęskę pod Falaise, gdzie żołnierze polskiej 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka, nazywani przez Niemców "czarnymi diabłami", skutecznie zablokowali jedyną drogę ewakuacyjną, zmuszając wroga do odwrotu. Dowodzący siłami lądowymi generał Bernard Montgomery powiedział wówczas: "Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy".

Klęska pod Falaise ostatecznie przekreśliła niemieckie plany utrzymania Francji. Przekroczenie Sekwany przez aliantów 19 sierpnia 1944 roku, zakończyło operację "Overlord". Dywizja generała Maczka wyzwalała północno-wschodnią Francję, Belgię i Holandię, by maju 1945 roku zająć niemiecki port Wilhelmshaven, kończąc tym samym swój szlak bojowy.

Zobacz także

2024-06-28, godz. 12:14 Romowie upamiętnią swoich przodków zgładzonych przez Niemców Obchody Europejskiego Dnia Pamięci o Holokauście Romów i Sinti odbędą się w dniach od 31 lipca do 2 sierpnia w Krakowie i Oświęcimiu. Wydarzenie upamiętnia… » więcej 2024-06-28, godz. 11:17 Muzeum Auschwitz: 3 tys. butów dzieci po konserwacji wróciło na ekspozycję Ponad 3 tys. bucików dziecięcych ofiar - z 8 tys. znajdujących się w zbiorach Muzeum Auschwitz – wróciło po konserwacji na ekspozycję w miejscu pamięci… » więcej 2024-06-28, godz. 10:04 110 lat temu w Sarajewie zginął Franciszek Ferdynand. Zamach przesądził o wybuchu I wojny światowej 28 czerwca 1914 r. w Sarajewie serbski zamachowiec zastrzelił następcę tronu austro-węgierskiego, Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żonę Zofię. To… » więcej 2024-06-28, godz. 09:42 68 lat temu rozpoczął się Poznański Czerwiec – bunt przeciw reżimowi komunistycznemu 28 czerwca 1956 r. w Poznaniu wybuchły masowe protesty społeczne. Do ich stłumienia władze użyły wojska. W konsekwencji śmierć poniosło co najmniej 79… » więcej 2024-06-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 czerwca Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 » więcej 2024-06-27, godz. 12:18 Muzeum Auschwitz wyremontuje dach i sufity w budynku tzw. sauny Muzeum Auschwitz podało, że zamierza poddać remontowi dach, sufity i kominy w historycznym budynku tak zwanej centralnej łaźni nazywanej sauną. Znajduje… » więcej 2024-06-27, godz. 11:50 Podczas rytuałów Majowie używali naparu z tytoniu Członkowie społeczności Majów spożywali tytoń w trakcie rytuałów na długo przed przybyciem europejskich kolonizatorów. Rośliny tej używano w formie… » więcej 2024-06-27, godz. 10:22 "Rz": Śledczy IPN zbadają obóz, w którym produkowano rakiety V-1 Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej z Koszalina rozpoczęli śledztwo w sprawie zbrodni niemieckich popełnionych na terenie podobozu KL Ravensbrück, zlokalizowanego… » więcej 2024-06-27, godz. 09:14 USA/ Dom Marilyn Monroe wpisany na listę zabytków w Los Angeles Rada Miejska Los Angeles jednomyślnie uznała dom, w którym w 1962 roku zmarła gwiazda kina Marilyn Monroe, za zabytek historyczny. Ma to na celu uniknięcie… » więcej 2024-06-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 27 czerwca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »