Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021
2021-04-24, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021

[Fot. Autor nieznany, Most na Odrze w Szczepanowicach wysadzony w ramach Akcji "Mosty" przez grupę"Wawelberga", 1921, domena publiczna]
[Fot. Autor nieznany, Most na Odrze w Szczepanowicach wysadzony w ramach Akcji "Mosty" przez grupę"Wawelberga", 1921, domena publiczna]
Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała się za przyznaniem Polsce jedynie powiatów pszczyńskiego i rybnickiego. Wynik ten nie satysfakcjonował nie tylko Niemców, ale przede wszystkim Polaków. Następne powstanie pozostawało już tylko kwestią czasu.
Wydarzenia związane z plebiscytem przesądziły o trzecim powstaniu śląskim. Insurekcja została poprzedzone akcją dywersyjno-sabotażową dokonaną przez specjalnie wyszkolone dywersyjne oddziały z tzw. Grupy Wawelberga, której przewodniczył kapitan Tadeusz Puszczyński.

Puszczyński przyszedł na świat w 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim w rodzinie Władysława i Pelagii Ochlewskich. Już w gimnazjum zaangażował się w działalność niepodległościową. Początkowo związał się z tajną organizacją młodzieżową "Filarecja". Został zatrzymany i trafił na kilka miesięcy do więzienia.

W czasie studiów włączył się w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, ale wstąpił też do Strzelca, gdzie ukończył kurs podoficerski. Po przeszkoleniu został żołnierzem I Brygady Legionów Polskich. Brał udział w kilku bitwach, m.in. pod Brzegami i Czarnkową. W tym samym czasie znalazł się we władzach Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Szkolił także żołnierzy, prowadził kursy i szkoły wojskowe, m.in. w Kielcach i Miechowie.

Kiedy Polska odzyskiwała niepodległość, służył w Wojsku Polskim. W listopadzie 1918 roku został awansowany na porucznika. Jako przedstawiciel rządu w czasie I powstania śląskiego sprawował funkcję obserwatora. Na Śląsku wykonywał specjalną misję powierzoną mu przez Ministerstwo Spraw wojskowych.

W czasie trzeciego powstania działał pod pseudonimem Konrad Wawelberg. Stąd też nazwa jego grupy, którą dowodził, oczywiście przy wsparciu II Oddziału Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od kwietnia 1920 roku kierował Wydziałem Plebiscytowym dla Górnego Śląska. Jednocześnie z ramienia Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego od 1921 roku kierował działalnością wywiadowczą w czasie walk o Śląsk. Dowodził też grupą dywersyjną, która od jego pseudonimu przyjęła nazwę grupy Destrukcyjnej Wawelberga.

100 lat temu w ostatnich dniach kwietnia zapadła decyzja o ogłoszeniu 2 maja strajku powszechnego, a już w następnym dniu - powstania. Był to protest przeciwko projektowi, według którego do Polski miały zostać przyłączone tylko południowe skrawki Śląska.
Natomiast Niemcom miał zostać pozostawiony prawie cały okręg przemysłowy zamieszkały przez ludność polską.

W dniu poprzedzającym wybuch trzeciego powstania w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku oficerowie Wojska Polskiego i specjalnie przeszkoleni żołnierze z Grupy Wawelberga (byli legioniści i członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej) wysadzili mosty na Odrze, ale także na mniejszych rzekach. Zostały wysadzone też tory kolejowe na trasie z Wrocławia do Opola. Przerwanie tej linii okazało się krokiem strategicznym. Niemcy nie mogli szybko ściągnąć posiłków z Garnizonów we Wrocławiu, Nysie i Brzegu.

Na koniec powróćmy do Puszczyńskiego, który w II Rzeczypospolitej zrobił karierę w wojsku. Był przecież oficerem Sztabu Generalnego. Potem znalazł się w dowództwie jednej z Kresowych Dywizji. Tuż przed wojną trafił do dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza.
Ze względu na ciężką chorobę nie doczekał wybuchu II wojny światowej. Zmarł w lutym 1939 roku. Pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika.

Dzisiaj, na kilka dni przed setną rocznicą wybuchu III powstania śląskiego, powinniśmy o Tadeuszu Puszczyńskim "Konradzie Wawelbergu" szczególnie pamiętać właśnie tu na Śląsku. Właśnie tu także w Opolu słynna grupa "Wawelberga" w maju 1921 roku jeszcze raz upomniała się o polskość Śląska, także Opolskiego.
O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »