Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021
2021-04-10, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021

[fot. https://silesia.edu.pl/index.php/Plik:Katolik_1.jpg]
[fot. https://silesia.edu.pl/index.php/Plik:Katolik_1.jpg]
152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej walce z germanizacją na Śląsku.
Zaangażowany w sprawy polityki "Katolik" zawsze stał po stronie polskiej. Ostro pisał o polityce Kulturkampfu . Pismo wspierało działalność katolickiej partii Centrum mającej realny wpływ na ograniczenie działań germanizacyjnych.

Redaktorem naczelnym i wydawcą był znany działacz społeczny i narodowy, pisarz i publicysta Karol Miarka. Miał już za sobą wcześniejsze doświadczenie redaktorskie. Współpracował z „Gwiazdką Cieszyńską”, a w latach 1868-1869 redagował czasopismo ”Zwiastun Górnośląski”.

Ważną rolę w składzie redakcyjnym odgrywała publicystka i posłanka na Sejm Śląski w czasach II Rzeczypospolitej, oraz jego marszałek senior Janina Antonina Omańkowska. Z ”Katolikiem była związana przez wiele lat. Redagowała m.in. dodatek dla kobiet: "Rodzina" oraz dodatek dla dzieci „Dzwonek”. Podczas akcji plebiscytowej współzałożycielka i redaktor „Głosu Polek” wydawanego przez Polski Komisariat Plebiscytowy.

Po wyborach w 1871 roku na łamach "Katolika" zaczęły się ukazywać artykuły piętnujące polskich posłów sprzyjających partii liberalnej, oraz apele, w których Miarka prosił o modlitwę w intencji wyzwolenia Śląska od nieprzyjaciół. Rok później ukazał się list otwarty redaktora naczelnego Karola Miarki w obronie ludu śląskiego do Bismarcka . W liście Miarka domagał się wprowadzenia języka polskiego do szkół. Fakt ten zwrócił uwagę całego ludu śląskiego na "Katolika" i znacznie zwiększył poczytność pisma. Rozgłos po publikacji miał też swoje negatywne konsekwencje. Przeciwko redaktorowi Karolowi Miarce rozpoczęły się liczne procesy.

W 1873 roku Miarka skazany na dwa lata więzienia przekazał pismo księdzu Franciszkowi Przyniczyńskiemu działaczowi społeczno-kulturalnemu, współzałożycielowi Towarzystwa Katolickich Robotników.

Mimo uwięzienia Miarki w „Katoliku” nadal ukazywały się jego artykuły. Funkcje redaktorów naczelnych „Katolika” w tym czasie sprawowali księża: Franciszek Reszka, Jan Kudzielka i Stanisław Radziejewski. Ten ostatni kapłan trafił na Śląsk wypędzony z Poznańskiego w ramach pruskiej polityki Kulturkampfu. Tam postanowił odwiedzić redaktora Karola Miarkę. Okoliczności sprawiły, że był właśnie jednym z tych księży redaktorów, którzy w czasie pobytu Miarki w więzieniu kontynuowali wydawanie czasopisma. Walkę o polskość Górnego Śląska ks. Radziejewski kontynuował do 1888 roku, czyli do czasu, kiedy władze kościelne z diecezji gnieźnieńsko-poznańskiej, odwołały go ze Śląska. Nie zakończył jednak działalności politycznej. Kilka lat później został posłem do sejmu pruskiego z powiatu ostrowskiego.

Liczne procesy przyczyniły się jednak do zwiększenia popularności pisma którego liczba prenumerat pod koniec roku 1875 wynosiła ponad 6000. Już nigdy później nie zanotowano takiego wzrostu. Zawirowania polityczne spowodowały jednak odsunięcie się duchowieństwa od "Katolika". W okresie powstań śląskich i plebiscytu gazeta stała się niezmiernie popularna oraz odegrała ważną rolę informacyjną.

Na koniec przypomnijmy. Pierwszy numer „Katolika” na Górnym Śląsku ukazał się 1 kwietnia 1869 w Królewskiej Hucie czyli dzisiejszym Chorzowie. Czasopismo ukazywało się do 1931 roku. Po drugiej wojnie do czasopisma założonego przez Józefa Chociszewskiego i kontynuowanego przez Miarkę nawiązywało ukazujące się w Opolu w latach 1954-1961 pismo „Katolik”.
O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »