XIX Seminarium Śląskie
Posłuchaj:
„Edukacja mniejszościowa a normy prawne" to główny temat pierwszego dnia spotkania. Kwestie zaplanowane na dzień kolejny podzielono na cztery bloki tematyczne:
- Czym jest „dziedzictwo językowe" danej mniejszości narodowej?
- Rozwiązania prawne w zakresie ochrony języków mniejszości
- Różnorodne „dziedzictwo językowe" Śląska – język niemiecki i polski w edukacji i życiu religijnym
- Dobre praktyki pozaszkolnej edukacji mniejszościowej
Tematy trzeciego dnia wydarzenia to:
- Modele rozwoju edukacji mniejszościowej – od nauczania języka do nauczania w języku
- Problematyka związana z nauczaniem języka mniejszościowego w Polsce / Pozaszkolny kontakt z językiem
- Edukacja interkulturowa w szkolnictwie
- Problematyka związana z nauczaniem języka mniejszościowego w Polsce – aspekt socjologiczny
Ostatni dzień XIX Seminarium Śląskiego poświęcony będzie kwestii roli podręczników w edukacji językowej mniejszości.
Wśród prelegentów tegorocznej konferencji znajdą się m.in.: dr Tomasz Wicherkiewicz (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Józef Różański (dyrektor Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji), Grażyna Płoszajska (Departament Kształcenia Ogólnego i Wychowania, Ministerstwo Edukacji Narodowej), dr Józef Szymeczek (prezes Kongresu Polaków w Republice Czeskiej), dr Mirosław Dawlewicz (Centrum Polonistyczne Uniwersytetu Wileńskiego), prof. dr hab. Dariusz Wojtaszyn (Centrum im. Willy Brandta, Katedra Nauk Historycznych, Uniwersytet Wrocławski), dr hab. Krzysztof Gładkowski (prof. UW-M., Instytut Nauk Politycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie), dr Andreas Jantowski, (dyrektor, Instytut Kształcenia Nauczycieli, Programów Nauczania i Mediów, Turyngia), Renata Trischler (kierownik, Związek Niemców, Landsmannschaft der Donauschwaben, Osijek-Essegg, Chorwacja).
Tegoroczna konferencja jest elementem realizacji postulatu i zaleceń Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych i organizowana będzie również we współpracy z Ministerstwem Administracji i Cyfryzacji oraz Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej Niemiec.
Radio Opole objęło XIX Seminarium Śląskie patronatem medialnym.
Program XIX Seminarium Śląskiego:
ŚRODA, 24.09.2014
Edukacja mniejszościowa a normy prawne
9.30 – 10.15 Inauguracja XIX Seminarium Śląskiego, powitanie zaproszonych gości i uczestników
10.15 – 11.15 Dyskusja: Nauczanie mniejszościowe w Polsce - czy teoria sprawdza się w praktyce?
11.15 – 11.45 Przerwa
11.45 – 12.15 Ustawodawstwo i rozwiązania polskie w zakresie ochrony języków mniejszości
12.15 – 13.15 Jak powinna wyglądać edukacja mniejszościowa w Polsce według ratyfikowanej Europejskiej Karty Języków regionalnych i mniejszościowych
13.15 – 13.45 Dyskusja
13.45 – 14.15 Przerwa
14.15 – 15.15 Brak języka ojczystego? Nie dziękuję! – Fenomen języka mniejszościowego
15.15 – 15.45 Dyskusja
17.00 Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych (obrady zamknięte, tylko dla Członków Komisji)
CZWARTEK, 25.09.2014
GRUPA I Czym jest „dziedzictwo językowe” danej mniejszości narodowej?
9.00 – 9.20 Język karaimski jako element budujący karaimską tożsamość w Polsce po roku 1945
9.20 – 9.40 Ewolucja języka ojczystego litewskiej mniejszości narodowej w Polsce po 1980 roku
9.40 – 10.00 Język Kaszubski - jeden z wyznaczników tożsamości kaszubskiej
10.00 – 10.20 Język niemiecki jako "wartość rdzenna" mniejszości niemieckiej na Pomorzu Gdańskim
10.20 – 10.40 "Lodzerdeutschen - zapomniane dziedzictwo językowe regionu łódzkiego
10.40 – 11.00 Zmiany tożsamościowe i językowe polskiej mniejszości narodowej na Litwie
11.00 – 11.20 Literacki model kształcenia języka łemkowskiego rekonstruowany z twórczości Petra Murianki
11.20 – 11.40 Dyskusja
GRUPA II Rozwiązania prawne w zakresie ochrony języków mniejszości
9.00 – 9.20 Ochrona języków mniejszościowych w Ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
9.20 – 9.40 Finansowanie kształcenia uczniów ze środowiska mniejszości w polskim systemie oświaty
9.40 – 10.00 Edukacja mniejszościowa w województwie opolskim – próba ewaluacji i syntezy w kontekście jakości nauczania
10.00 – 10.20 Ewolucja rozwiązań prawnych w zakresie nauczania języków mniejszości w polskim systemie oświaty po roku 1989
10.20 – 10.40 Biblioteki publiczne w Polsce a gromadzenie i upowszechnianie materiałów bibliotecznych w językach mniejszości - analiza prawna
10.40 – 11.00 Ochrona języka polskiego w Republice Czeskiej. Teoria i praktyka
11.00 – 11.40 Dyskusja
GRUPA III Różnorodne „dziedzictwo językowe” Śląska – język niemiecki i polski w edukacji i życiu religijnym
12.00 – 12.20 Język niemiecki w życiu Kościoła na Górnym Śląsku w latach 1945 – 1989
12.20 – 12.40 Edukacja mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku w latach 1926 - 1939 w świetle publikacji „Polski Zachodniej"
12.40 – 13.00 Szkolnictwo dla ludności niemieckiej w polityce władz polskich w latach 1945 - 1989
13.00 – 13.20 Dziedzictwo językowe Niemców Dolnego Śląska w świetle historycznych i współczesnych uwarunkowań
13.20 – 13.40 Znaczenie literatury śląskiej w szkołach i w kształceniu dorosłych
13.40 – 14.00 Rola języka ojczystego w wierze i duszpasterstwie
14.00 – 14.20 Rola języka ojczystego w doświadczeniu wiary. Z praktyki duszpasterskiej Kościoła katolickiego na Śląsku
14.20 – 14.40 Dyskusja
GRUPA IV Dobre praktyki pozaszkolnej edukacji mniejszościowej
12.00 – 12.20 Kampania społeczna na rzecz dwujęzyczności: „Bilinqua: Łatwiej z niemieckim”
12.20 – 12.40 Projekt edukacyjny „Mini Miasto - Klein Raschau”
12.40 – 13.00 Praktyki pozaszkolnej edukacji mniejszości rosyjskiej na przykładzie wieloletnich doświadczeń Rosyjskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego w Polsce
13.00 – 13.20 Polsko - Niemiecka Redakcja Radiowa Mittendrin – radio jako nieformalny kanał edukacji Niemców w woj. Śląskim
13.20 – 13.40 Kursy sobotnie jako przykład efektywnego pozaszkolnego nauczania dzieci
13.40 – 14.30 Dyskusja
14.40 – 15.40 Dyskusja podsumowująca
19.00 Spotkanie wieczorne: Spotkanie autorskie: "Arcybiskup Nossol. Radość jednania"
PIĄTEK 26.09.2014
GRUPA I Modele rozwoju edukacji mniejszościowej - od nauczania języka do nauczania w języku
9.00 – 9.20 System edukacji mniejszości niemieckiej w górnośląskiej części województwa śląskiego w latach 1922 – 1939 – analogia i różnice w stosunku do obecnego stanu oświaty w województwie opolskim
9.20 – 9.40 Szkolnictwo karaimskie i umacnianie znajomości języka karaimskiego wśród dzieci i młodzieży w okresie międzywojennym
9.40 – 10.00 Modele kształcenia uczniów i uczennic narodowości niepolskiej w polskim systemie oświaty
10.00 – 10.20 Problemy uczniów romskich w polskim systemie oświaty
10.20 – 10.40 Program "Niwki" przykładem współpracy mniejszości i większości w regionie
10.40 – 11.00 Szkolnictwo polskie na Litwie - historia i stan obecny
11.00 – 11.20 Dobre praktyki – szkoły mniejszościowe na Górnym Śląsku
11.20 – 11.40 Dyskusja
GRUPA II Problematyka związana z nauczaniem języka mniejszościowego w Polsce/Pozaszkolny kontakt z językiem
9.00 – 9.20 Dobre praktyki w zakresie nauczania języka mniejszości narodowe
9.20 – 9.40 Zakres autonomii i odpowiedzialność nauczycieli języka kaszubskiego
9.40 – 10.00 Nierozwiązane kwestie w nauczaniu języków mniejszościowych w Polsce na przykładzie mniejszości ukraińskiej
10.00 – 10.20 Polsko-niemieckie podręczniki do nauczania historii w szkole
10.20 – 10.40 Rola mediów regionalnych posługujących się językiem mniejszości
10.40 – 11.00 Zespół Producencki ProFutura jako środek przekazu dla Niemców w Polsce
11.00 – 11.20 Działalność edukacyjna Stowarzyszenia AB-BA
11.20 – 11.40 Dyskusja
GRUPA III Edukacja interkulturowa w szkolnictwie
12.00 – 12.20 Edukacja interkulturowa w nauczaniu przedszkolnym i wczesnoszkolnym jako wyzwanie dla nauczyciela
12.20 – 12.40 Edukacja interkulturowa a dziedzictwo kulturowe
12.40 – 13.00 Wielojęzyczność i wielokulturowość. Czy możliwa jest wieloidentyfikacja?
13.00 – 13.20 Transformacja regionu zamkniętego w region otwarty, wobec nowych zadań edukacji regionalnej związanej z dziedzictwem polsko-niemieckim na Ziemiach Zachodnich i Południowych Polski
13.20 – 13.40 Konstruowanie śląskiego kanonu literackiego
13.40 – 14.00 Oczekiwania dotyczące edukacji wielokulturowej ze strony mniejszości niemieckiej
14.00 – 14.20 Dyskusja
GRUPA IV Problematyka związana z nauczaniem języka mniejszościowego w Polsce – aspekt socjologiczny
12.00 – 12.20 Zachowanie języka niemieckiego w różnych formach konspiracyjnych w czasach PRL-u
12.20 – 12.40 Między prawem a rzeczywistością – Niemcy w Polsce i prawa człowieka do języka ojczystego
12.40 – 13.00 Zamęt w regionie – o wymierającym uczuciu dla niemieckiego nazewnictwa regionalnych terminów
13.00 – 13.20 Nauka języka mniejszości a wielopokoleniowa trauma rodziny
13.20 – 13.40 Interferencja językowa na terenach pogranicza
13.40 – 14.20 Dyskusja
14.30 – 15.30 Dyskusja podsumowująca
19.00 Spotkanie wieczorne: Prezentacja filmu i spotkanie z reżyserami: „Gloria & Exodus. Geschichte des Schlesischen Adels“, reż.: Andrzej Klamt, Roland Urbańczyk
SOBOTA 27.09.2014
Rola podręczników w edukacji językowej mniejszości
9.00 – 9.40 Zalecenia dotyczące podręczników do edukacji językowej mniejszości ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej
9.40 – 10.00 Dyskusja
10.00 – 10.30 Rola podręczników w edukacji mniejszości na Węgrzech
10.30 – 11.00 Podręczniki do nauczania języka mniejszościowego – za i przeciw
11.00 – 11.45 Polityka mniejszościowa w Chorwacji – Sytuacja, perspektywy, możliwości
11.45 – 12.30 Edukacja mniejszościowa – pomoce dydaktyczne i materiały do nauczania języka mniejszości
12.30 – 13.00 Dyskusja
13.30 – 14.30 Nauczanie o regionie – dlaczego jest ważne dla mniejszości?
14.30 Podsumowanie i zakończenie XIX Seminarium Śląskiego
Źródło: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
