"Chciałbym wrócić do podejmowanej przeze mnie kilka lat już temu inicjatywy, aby tak wybitną i mądrą artystkę, przez długie lata ściśle związaną z naszym miastem, w którym nota bene rozpoczęła także – jako pani bliska siedemdziesiątki - tworzenie +Zapisu+ uhonorowanego obecnie przez UNESCO, upamiętnić w przestrzeni publicznej Gliwic" - powiedział kierownik programowy Muzeum w Gliwicach Grzegorz Krawczyk.

"Zapis socjologiczny" Zofii Rydet został wpisany na Polską Krajową Listę Informacyjną Programu UNESCO Pamięć Świata.

Zofia Rydet już w 1978 r. zaczęła zdjęcia do swego największego cyklu. Jednak to dopiero pod koniec swojego życia twórczego nadała mu nazwę "Zapis socjologiczny 1978-1990". Druga data pochodzi od roku, w którym przestała fotografować. Cykl składa się w sumie z około dwudziestu tysięcy zdjęć, głównie portretów Polaków we wnętrzach, w większości mieszkańców wsi.

"Zapis miał być takim balsamowaniem czasu, miał czy raczej ma utrwalić to, co już się zmienia i co, choć jest jeszcze realną rzeczywistością przestaje istnieć i może już w niedługim czasie będzie trudne do wyobrażenia. Ma pokazać wiernie człowieka w jego codziennym otoczeniu, wśród jakby tej otoczki, która z jednej strony staje się dekoracją jego bezpośredniego otoczenia - wnętrza, ale która także pokazuje jego psychikę, mówi czasem więcej niż on sam" - mówiła o swoim projekcie Zofia Rydet.

"Zapis Socjologiczny" Zofii Rydet został kilka lat temu zdigitalizowany i udostępniony publicznie na stronie www.zofiarydet.com/zapis/pl. To zwieńczenie wieloletniego przedsięwzięcia podjętego przez Fundację im. Zofii Rydet, we współpracy z Fundacją Sztuk Wizualnych, Muzeum w Gliwicach i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przy finansowym wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W gliwickim muzeum otwarte były monograficzne wystawy czasowe. W 2017 r. wydano także publikacja pod tytułem "Zapis" z esejem Wojciecha Nowickiego, która poświęcona została wyłącznie cyklowi gliwickiej artystki. Album liczy ponad 300 stron, zawiera niemal 200 zdjęć oraz ilustrowane kalendarium życia fotografki.

"Zapis socjologiczny" realizowany przez Zofię Rydet był od 1978 r., niemal do jej śmierci w 1997 r. Fotografkę interesowały związki ludzi z przedmiotami oraz architekturą, a także sposób w jaki indywidualne preferencje estetyczne, poglądy polityczne i religijne manifestują się poprzez aranżację przestrzeni prywatnej.

"Pracę nad +Zapisem…+ rozpoczynała już jako doświadczona artystka. Nie od razu wiedziała w jaki sposób chce go realizować. Chodziło o pokazanie człowieka poprzez pryzmat przedmiotów, którymi się otacza. Portretowała osoby, a potem oddzielnie dom, fragmenty ścian, drzwi, okna, ubrania itd. Z czasem fotografowała również wnętrza. Robiła zdjęcia w wiejskich chałupach, mieszkaniach w mieście, przez jakiś czas rozbudowywała serię o pokoje w akademikach" - opisuje gliwickie muzeum.

Zofia Rydet (ur. 1911 r. w Stanisławowie – zm. 1997 r. w Gliwicach) była absolwentką Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Snopkowie pod Lwowem. Rozpoczęła przygodę z fotografią w połowie lat 50, gdy wstąpiła do gliwickiego oddziału Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Jest autorką cyklów: "Mały człowiek", "Czas przemijania", "Zapis socjologiczny", "Nieskończoność dalekich dróg", "Suita śląska", a także fotograficznych kolaży. (PAP)

autorka: Julia Szymańska

jms/ aszw/