Podczas pierwszego czytania w Sejmie w środę, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny przedstawiał projekt nowelizacji ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, który umożliwi konsumentom włączenie się w pozwy wytaczane przez podmioty upoważnione, np. organizacje pozarządowe, w tym m.in. konsumenckie, a także Rzecznika Finansowego. "Projektowane przepisy oznaczają dla konsumentów m.in. przyśpieszenie postępowań, niższe koszty a także możliwość dochodzenia roszczeń o charakterze odszkodowawczym zarówno od pomiotów działających na terenie kraju, jak za granicą" - wskazał.

Wyjaśnił, że projektowana nowelizacja, obok dotychczasowego modelu ochrony zbiorowych interesów konsumentów – opartego na postępowaniu prowadzonym przez Prezesa UOKiK wprowadza model wytaczania powództw przeciwko przedsiębiorcom przed sądem powszechnym.

Wypowiadając się w imieniu PiS posłanka Małgorzata Wasserman oceniła, że "utworzenie dodatkowego obiegu sądowego przyczyni się do tego, że polscy konsumenci będą lepiej chronieni przed nieuczciwymi przedsiębiorcami, którzy np. wykorzystują niewiedzę klientów sprzedając im produkty po zawyżonych cenach. Wyjaśniła, że chodzi min. o osoby starsze, które, zmanipulowane, podpisują umowy na zakup np. "cudownych garnków".

Z kolei Weronika Smarduch (KO) powiedziała, że w dobie globalizacji i rozwoju sztucznej inteligencji takie "wzmocnienie konsumentów jest konieczne". Zwróciła uwagę, że sprawy z powództwa cywilnego są długie i kosztowe, co często zmusza konsumentów do zaniechania dochodzenia swoich praw.

Przemysław Wipler (Konfederacja) zauważył, że projektowana ustawa może odciążyć polskie sądy, które - jak ocenił - "zalane są tysiącami spraw frankowiczów. "Jako Konfederacja chcemy poprzeć projekt, ale też zaproponować szereg poprawek, które sprawią, że mechanizm pozwów zbiorowych będzie jak najbardziej efektywny" - dodał.

Z kolei według Marceliny Zawiszy (Lewica), dotychczasowa procedura stosowana przez UOKiK nie zawierała narzędzi odszkodowawczych, natomiast po wejściu w życie ustawy podmioty upoważnione będą mogły dochodzić wobec przedsiębiorcy nie tylko zaniechania stosowania praktyk, które naruszają ogólne interesy konsumentów, ale także roszczeń związanych z ich stosowaniem.

Projekt został skierowany do dalszych prac w komisji.

Celem rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw - jak czytamy w uzasadnieniu - jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), dzięki której konsumenci będą mogli skuteczniej korzystać z pozwów grupowych. Nowe przepisy zakładają m.in., że podmioty upoważnione, np. organizacje pozarządowe, będą mogły wytaczać pozwy grupowe przeciwko przedsiębiorcom, którzy naruszają interesy konsumentów.

Wyjaśniono, że chodzi o powództwa wytaczane w imieniu konsumentów przez uprawnione organizacje, które "mają doprowadzić do zaprzestania stosowania przez przedsiębiorcę szkodliwej praktyki lub w celu uzyskania środków odszkodowawczych".

Jak wskazano, wyższy poziom ochrony konsumentów oraz silniejsze mechanizmy grupowego dochodzenia roszczeń mają być zachętą dla przedsiębiorców do przestrzegania unijnego prawa konsumenckiego.

Powództwa przeciwko przedsiębiorcom przed sądem powszechnym będą mogły wytaczać podmioty upoważnione (np. organizacje pozarządowe, w tym m.in. konsumenckie), a także Rzecznik Finansowy w przypadku spraw, które wynikają z umów finansowych. "Podmioty upoważnione będą mogły dochodzić wobec przedsiębiorcy zaniechania stosowania praktyk, które naruszają ogólne interesy konsumentów, a także roszczeń związanych z ich stosowaniem. Chodzi m.in. o odszkodowanie, naprawę, obniżenie ceny czy zwrot zapłaty" - wskazano.

Projektowane przepisy zakładają, że podmioty - w tym organizacje pozarządowe - które będą chciały zostać podmiotem upoważnionym, będą musiały spełniać kryteria fachowości i niezależności. Zadaniem statutowym organizacji będzie musiało być zapewnienie ochrony interesów konsumentów i nieosiąganie zysku. Organizacja będzie musiała też prowadzić działalność na rzecz konsumentów od co najmniej roku. Ważnym kryterium będzie również to, że organizacja nie będzie mogła podlegać wpływom osób innych, niż konsumenci, w szczególności przedsiębiorstw, które mogłyby odnieść korzyść z wytoczenia powództwa grupowego.

Projekt przewiduje ponadto, że podmioty upoważnione będą zwolnione z kosztów sądowych. Prezes UOKiK będzie prowadził też rejestr podmiotów upoważnionych, które będą mogły składać pozwy grupowe. (PAP)

autor: Ewa Wesołowska

ewes/ malk/