W piątek komisja badała wątek wydawania wiz obywatelom Filipin. Jak powiedział szef komisji, Michał Szczerba, wiz przyznanych za łapówki dla Filipińczyków było co najmniej 200.

Parzych zeznał m.in., że od grudnia 2022 do kwietnia 2023 r. wpływały zalecenia wiceszefa MSZ Piotra Wawrzyka, za pośrednictwem dyrekcji departamentu konsularnego „o przyjęcie wniosków wizowych od grup obywateli Filipin w procedurze przyspieszonej". Dodał, że w sumie było kilkanaście takich maili i że dotyczyły przyjęcia pracowników rolnych do różnych gospodarstw w Polsce.

Na pytanie, czy w mailach pojawiła się postać Edgara Kobosa, współpracownika Wawrzyka, Parzych odpowiedział, że na skrzynkę urzędową konsulatu wpłynęła prośba Kobosa, który powoływał się na korespondencję z MSZ i prosił o przychylne potraktowanie sprawy.

Był też pytany o jeden z maili asystentki Wawrzyka, Marii Raczyńskiej ws. "narastających opóźnień w wydawaniu wiz". Jak zeznał, wyjaśnił w odpowiedzi, że "postępowania muszą się toczyć swoim tokiem, zgodnie z przepisami”. Przyznał jednocześnie, że mail wzbudził jego zaniepokojenie.

Parzych powiedział, że w tamtym czasie w Manili realizowane były jeszcze dwie inne ścieżki priorytetowe i w ich ramach „również były próby ingerencji w proces decyzyjny konsula”. Jak dodał, chodziło o inwestycje Polimery Police i inwestycję Olefiny III. „Tam w clarisach otrzymywaliśmy zalecenia, aby nie wydawać decyzji odmownych, jeśli nie istnieją mocne przesłanki” - powiedział.

Świadek podkreślił, że w Manili nie było problemu kolejek osób oczekujących na przyznanie terminów wizowych.

Pytany, czy się domyślał, że za każdą z próśb kierowanych z centrali MSZ stała łapówka, odparł, że „absolutnie nie”. „Nazwisko Edgara Kobosa przewinęło się raz w korespondencji z panią dyrektor, a te osoby udawały się do różnych gospodarstw rolnych; nie wiązałem pana Kobosa z całą tą procedurą” – dodał Parzych.

Przyznał, że ryzyko migracyjne w odniesieniu do Filipińczyków jest dość umiarkowane, a osoby tej narodowości, które wyjeżdżają za granicę, mają kwalifikacje zawodowe i doświadczenie, a także znają angielski. Dodał, że w przypadku inwestycji Polimery Police ocena ryzyka migracyjnego była „raczej na korzyść tych migrantów".

Drugi świadek, charge d’affaires RP na Filipinach Jarosław Szczepankiewicz, przyznał, że nie wiedział, jak traktować maile z centrali MSZ o przyspieszenie rozpatrywania wniosków wizowych. Zastanawiał się też, kiedy tego typu prośby się zakończą ze względu na obawy o wydolność placówki.

Pytany, czy wie, że za przesyłanymi listami nazwisk obcokrajowców stała działalność korupcyjna, Szczepankiewicz odpowiedział, że wówczas nie miał takiej wiedzy. Dodał, że miał razem z Parzychem pewne wątpliwości, o czym zostały poinformowane odpowiednie służby.

Szczepankiewicz zapytany, czy były jakieś nieprawidłowości związane z przyznawaniem wiz dla obcokrajowców, którzy mieli pracować przy inwestycji Polimery Police, odpowiedział, że raczej nie.

Świadek wskazał też, że na Filipinach w przypadku wydawania wiz konsultacje są obowiązkowe. Dodał, że ochrona pracowników przez władze filipińskie jest bardzo restrykcyjna.

Komisja pytała też, czy jest jakaś regulacja mówiąca o dopuszczalności przyspieszenia możliwości złożenia wniosku wizowego. Szczepankiewicz wyjaśnił, że jest to dopuszczalne w przypadkach "żywotnego interesu państwa”. Dopytywany, czy takimi inwestycjami były Polimery Police i Olefiny III, świadek ocenił, że niewykonanie tych inwestycji ze względu na brak siły roboczej byłby szkodliwy dla polskiej gospodarki.

Szczepankiewicz zeznał też, że po raz pierwszy usłyszał nazwisko Edgara Kobosa, kiedy przyszedł od niego mail do konsulatu. Zapewnił, że osobiście nigdy go nie spotkał.

Komisja ponownie zbierze się w poniedziałek. Zaplanowano wówczas przesłuchanie Aleksandra Dańdy, konsula generalnego RP w Mumbaju, a wcześniej w Hongkongu, a następnie, o godz. 13 Mariusza Kamińskiego, b. szefa MSWiA i koordynatora służb specjalnych.(PAP)

Autorzy: Karolina Mózgowiec, Rafał Białkowski

kmz/ rbk/ itm/