– W Polsce brakuje jasnej polityki kulturalnej. To, że media publiczne muszą zdobywać reklamodawców, jest błędem systemowym. Brak jest w Polsce czegoś, co na całym świecie jest zupełnie oczywistą rzeczą. Każde państwo musi mieć wyznaczoną politykę kulturalną, w której jasno zdefiniowana byłaby również rola mediów. W Polsce nie ma takiego materiału, który byłby drogowskazem w tym zakresie. Filharmonia czy teatr, podobnie jak media, muszą kombinować i szukać źródeł dochodów – powiedział prof. Emil Orzechowski.

Media przyczyniają się do rozwoju kultury i tworzą ją, ale jest różnica między tym, co tworzą nadawcy publiczni i komercyjni.

– Każdy przypadek należałoby jednak rozpatrywać indywidualnie. To, co prywatne, jest definiowane poprzez zdolność do osiągania zysku, ale nie zawsze tak musi być. Media publiczne mają natomiast wręcz moralny nakaz przyczyniać się pozytywnie do rozwoju człowieka żyjącego w określonym społeczeństwie – przekonywał prof. Orzechowski.

– Ustawodawstwo w Polsce powinno uszczelnić system ściągania opłat za abonament radiowo-telewizyjny, dlatego trzeba zmienić zapisy ustawy. Opłaty powinny być uiszczane nie od odbiornika, tylko od możliwości dostępu do programu radiowego i telewizyjnego, a taka możliwość jest wszędzie. Obywatel musiałby wykazać, że nie ma takiej możliwości – tłumaczył minister Sławomir Rogowski.

Jedynie powody społeczne, takie jak np. trudna sytuacja materialna czy grupa inwalidzka, zwalniałyby z obowiązku płacenia abonamentu. Minister Rogowski zaznaczył również, że pieniądze z abonamentu powinny być wydawane mądrze i racjonalnie.

Rektor Uniwersytetu Opolskiego profesor Stanisław Nicieja przypominał, że w czasie, gdy rodziła się telewizja w Polsce, produkowano znakomite programy kulturotwórcze przy niewielkich nakładach finansowych.

– Najpiękniejszym okresem w polskich mediach był czas, gdy powstała telewizja. To, co tworzono w latach 60. XX wieku w polskiej telewizji i w radiu było ewenementem w Europie. Takie zjawiska, jak „Kabaret Starszych Panów”, słuchowiska radiowe czy reportaże literackie były tworzone przez wielkich entuzjastów. Często zarabiali oni małe pieniądze, ale liczyła się sztuka. Mamy więc wzorce. Czasami nie trzeba wymyślać prochu. Warto sięgać do tych wzorców i z nich korzystać. Nie należy zakładać, że jesteśmy mądrzejsi i wymyślimy coś lepszego, bo żyjemy w bardziej dynamicznych czasach – przekonywał prof. Nicieja.

Konferencja została zorganizowana wspólnie z Instytutem Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutem Politologii Uniwersytetu Opolskiego z okazji 60-lecia Radia Opole.

Przeczytaj również:

Co jest najistotniejszym zadaniem mediów publicznych?

Konferencja na temat kulturotwórczej funkcji mediów

Aneta Skomorowska (oprac. KK)