Obserwatora społecznego mogą wyznaczyć stowarzyszenia i fundacje, do których celów statutowych należy troska o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego.

- Obserwator społeczny nie może uczestniczyć w pracach komisji wyborczej - zaznacza Joanna Maksymowicz, komisarz wyborczy w Opolu. - Nie może liczyć kart do głosowania, nie może ich wydawać, nie może pomagać w głosowaniu, nie może sprawdzać, czy dany wyborca widnieje na spisie wyborców. Może tylko obserwować pracę komisji - wyjaśnia.

Oprócz obserwatora społecznego pracę komisji może obserwować mąż zaufania. To nie jest nowa instytucja, a zgłosić go może komitet wyborczy, który zarejestrował kandydatów w danym okręgu.

- Mąż zaufania ma większe uprawnienia niż obserwator społeczny - zaznacza komisarz Maksymowicz. - Może być obecny przy przewożeniu protokołu i przekazywaniu protokołu do właściwej, wyższej komisji wyborczej. Mąż zaufania może zgłaszać uwagi do protokołu, a obserwator społeczny nie może tego robić.

Zarówno mąż zaufania jaki i obserwator społeczny powinni mieć identyfikatory odróżniające ich od członków obwodowej komisji wyborczej.